زنان بین تجاوز، بیماری و حاشیه در نمایش مصر
نرمین طارق
قاهره – در ماه رمضان امسال، صفحهی تلویزیون شاهد یک اتفاق متفاوت و منحصر به فرد بود، پس از بیست سال غیبت، بازیگر زن شیریهان در یکی از تبلیغات ظاهر شد تا صحنههایی از داستان مقاومت او در برابر بیماری را پس از یک تصادف منجر به از دست دادن تحرک او ارائه دهد، اما بعد از یک سفر طولانی درمان و صبر، او دوباره توانست بایستد و برگردد و شیریهان به عنوان زنی قدرتمند ظاهر شد. پس چگونه این زن امسال در سریالهای ماه رمضان ظاهر شد؟
"طاووس و پروندهی الفیرمونت"
سهر الصایغ در سریال "طاووس"، دختری از یک محله سادهی مردمی، "امنیه" را بازی میکند. او برای کار به یکی از عروسیهای ساحل شمالی یا اقامتگاه ثروتمندان، همانطور که مصریان آن را صدا میزدند، رفت. اما او توسط گروهی از جوانان ثروتمند مورد تجاوز دسته جمعی قرار گرفت و این واقعهی تجاوز جنسی فیلمبرداری شد و فیلم در شبکههای اجتماعی پخش شد. از همان لحظه، زندگی امنیه به جهنم تبدیل میشود، همانطور که در مورد تمام قربانیان تجاوز جنسی که فراموش شده اتفاق میافتد. جایی که قربانی از زورگویی و انگ رنج میبرد و در حالی که مقصر به طور عادی و یکنواخت زندگی میکند و کسی را پیدا میکند که عمل او را توجیه کند و از او دفاع کند.
زمانیکه امنیه را از خانه بیرون کردند، خانوادهی وی عاملانی بودند که زندگی عادی داشتند و هیچ قانونی وجود ندارد که نهادهای دولتی را ملزم به مراقبت از قربانیان تجاوز جنسی کند، امنیه بعد از نیمه شب به خیابان دوید و به دنبال پناهگاهی گشت.
داستان امنیه داستان بسیاری از زنان در مصر را روایت میکند که به دلیل تخلفات علیه آنها مقصر شناخته میشوند. آیا کار تلویزیونی میتواند واقعیت را تغییر دهد و از قربانیان تجاوز جنسی، مالی، اخلاقی و حتی اجتماعی حمایت کند؟ با توجه به عدم پذیرش اجتماعی قربانیان و عدم درمان روانشناختی، خصوصاً برای اینکه این امر لوکس تلقی میشود، هزینههای مشاورهی روانشناسی علیرغم اهمیت برای زنان فقیر و نیازمند مناسب نیست. صحنهی تجاوز در "طاووس" در حافظهی امنیه باقی مانده بود و هر کجا که میرفت او را آزار میداد.
از طرف دیگر، پیشگامان سایتهای شبکههای اجتماعی با پروندهی الفیرمونت ارتباط برقرار کردند، پروندهای که هنوز به پایان نرسیده است و همه هنوز منتظر محاکمهی عادلانهی متجاوزین به خانوادههای ثروتمند و شناخته شده در مصر هستند، که منجر به تصمیم برای متوقف کردن پخش آن پس از ارسال چندین ارتباط به شورای عالی رسانه برای این منظور شد، اگر حمایت بینندگان و هنرمندان از او از طریق هشتگ #من از سریال طاووس حمایت می کنم#، نبود، متوقف میشد، اما این سریال همچنان ادامه دارد و پیروان وی با وجود همهی تهدیدها و پیشنهادات مادی به وی برای مصالحه، منتظر نتیجهی اصرار امنیه برای بدست آوردن حق او برای داشتن یک زندگی معمولی هستند.
"بازی نیوتن ... برخورد با یک زن به عنوان یک خردسال"
از طریق سریال "بازی نیوتن" ، مونا ذکی نقش "هانا" را بازی می کند، زنی متأهل که از انتقاد و تمسخر مداوم همسرش رنج می برد که همیشه او و تواناییهایش را کوچک میشمرد. اگرچه او یک زن شاغل است و دارای مدرک فوق لیسانس در یک تخصص ظریف، مادهایی که زنبورها را جذب میکند، میباشد.
در این کار سعی شده درد و رنج زنان نشان داده شود در حالی که به رغم موفقیت به دلیل زن بودن در حاشیه قرار گرفتهاند. شوهر هانا که معتقد است قادر نخواهد بود به تنهایی سفر کند، نمایندهی فرهنگ مرد مصری است که قوانین به وی این حق را میدهد که مانع سفر همسر و فرزندان شود مگر با رضایت وی انجام گیرد. داستان حنا منعکس کنندهی رنج زنان مصری است که نمیتوانند هر تصمیمی مانند مسافرت یا کار در خارج از کشور را به تنهایی اتخاذ کنند و جامعه مجبورشان میسازد که تسلیم تصمیمات مرد و خانواده شود و فارغ از وضعیت تحصیلی یا مرحلهی سنی، همیشه در سایهی مرد بماند.
"مواظب زیزی من باش"
آمینه خلیل بازیگر در اولین قسمتهای سریال "مواظب زیزی من باش" ظاهر شد در حالی که او ماشین شوهرش را شکست و سرش را باز کرد. وقتی فهمیدند او از اختلال بیش فعالی رنج میبرد که باید از کودکی تحت درمان قرار میگرفت، بسیار با او همدردی کردند.
زیزی یکی از قربانیان یک بیماری روانی درمان نشده است و هیچ کس به او توجه نکرده است. بیش فعالی در مدارس اغلب به عنوان "شیطان" یا رفتار ناشایست بیش از حد تعبیر میشود، بنابراین مادر یا خانواده به مجازات کودک یا بیرحمی به او متوسل میشوند.
همچنین کار مثبت را انعکاس میدهد. در حالیکه زیزی رنج میبرد، کودک "عطیات" بیش از آنچه که هست خوش شانس است، بنابراین پس از روی آوردن یکی از پارامترها به بیماری او و شروع به درمان، فرصت معالجه را پیدا میکند و وقتی بزرگ میشود مانند زیزی نمیشود.