اسب‌سواری از جملە آیین‌های دیرین ایل بختیاری است، زنان با لباس‌های محلی و زیبای خود هر سال در جشنوارەهای مختلف این آیین دیرینە را برپا می‌دارند، بازی قیقاچ از جملە بازی‌های سنتی و محلی بختیاری است کە زنان با شرکت در این بازی هنر و مهارت خود را  در سوارکاری و تیراندازی بە نمایش می‌گذارند.

 

شهلا محمدی

مرکز خبر- سالانە در شهرها و استان‌های مختلف، جشنوارەهایی برگزار می‌شود، در این جشنوارەها بازی‌های محلی و آیین‌های دیرین مورد توجە قرار می‌گیرد، چهار محال بختیاری و دیگر شهرهایی کە ایلات بختیاری در آن ساکن هستند از جملە شهرهایی هستند کە سالانە بیشترین جشنوارەهای محلی در آن برگزار می‌شود.

علاوەبر زیبایی طبیعت این شهرها، آداب و رسوم، زندگی عشایری و سوغاتی‌های سنتی، سوارکاری زنان در این جشنوارەها هموارە از دلایل حائز اهمیت بودن این مناطق برای گردشگران بودە است.

سوارکاری در میان ایلات بختیاری از جایگاە و اهمیت ویژەای برخوردار است، اسب‌های بختیاری هموارە بە عنوان اصیل‌ترین اسب‌ها شناختە شدەاند، اما آنچە کە بسیار حائز اهمیت است، عدم تفاوت مابین زنان و مردان سوارکار در فرهنگ بختیاری است.

زنان بختیاری بە عنوان جنگجویانی شجاع و سوارکارانی دلیر و ماهر شناختە شدەاند، شاید آنچە باعث شدە زنان بختیاری مهارت خاصی در سوارکاری داشتە باشند، عجین شدن این هنر با فرهنگ آنها طی سالیان طولانی و شرایط سخت جغرافیایی این منطقە باشد، اما با وجود تغیرات بسیار در فرهنگ ملت‌‌ها، ایلات بختیاری هنوز بە فرهنگ اصیل خود مقیدند و زنان این مرز و بوم از جملە ماهرترین اسب‌سواران هستند.

سوارکاری زنان در جشنوارەهای بومی این مناطق باعث جذب گردشگران خارجی و داخلی شدە است، جشنوارەهایی کە زنان و مردان سوارکار کنار هم بە رقابت پرداختە و هنر خود را برای تماشاچیان بە نمایش می‌گذراند.

با وجود تلاش رسانەهای داخلی ایران برای سانسور نقش زنان در این جشنوارەها اما سوارکاری زنان با لباس‌های زیبای محلی و مهارت آنها در این هنر از چشم‌گیرترین ویژگی‌های جشنوارەهای محلی بختیاری است.

بازی قیقاچ یکی از بازی‌های محلی بختیاری و مکانی برای رقابت زنان و مردان سوارکار

بازی قیقاچ یکی از بازی‌های محلی بختیاری است کە سالانە در مناطق و شهرهای مختلف سوارکاران زن و مرد در این بازی‌ بە رقابت می‌پردازند، قیقاچ کە از میراث ثبت‌شدەی فرهنگی ایران است در لغت بە معنای حرکت همراە با پیچ و خم (زیگزاگ) است و سوارکار در حین بازی با اسلحە نشانەگیری می‌کند.

زنان بختیاری در این بازی‌ها در کنار مردان بە رقابت پرداختە و مهارت خود را در سوارکاری و نشانەگیری بە نمایش می‌گذراند، این بازی خاص بزرگسالان است و بە مدت یک ساعت طول می‌کشد.

شیوەی بازی قیقاچ

قیقاچ شامل سە مرحلە مختلف است کە سوارکار باید در هر کدام از این مراحل با موفقیت عبور کند در غیر این صورت از بازی حذف خواهد شد.

نشانە زدن: به هر سوارکار دو تیر داده می‌شود تا هنگام اسب‌سواری شلیک کند، تیراندازی در حالت عادی هم مشکل است اما قطعا برای سوارکار مشکل‌تر خواهد بود، سوارکار در مسیر رفت یک تیر و در مسیر برگشت تیر دیگر را بە صورت عقب‌گرد شلیک می‌کند و نشانەها را هدف قرار می‌دهد.

 درآوردن زین: در این مرحلە سوارکار که وارد میدان شد، حرکت و تاختن را آغاز می‌کند و می‌بایست در حال حرکت زین را از اسب باز کند و از زیر پای خود در آوردە و روی دست بلند کند، در صورتی که سوارکار زمین بخورد از آن دور مسابقه حذف خواهد شد.

 

قیقاچ زنی: در این مرحلە سوارکار هنر و مهارت خود را بە نمایش خواهد گذاشت و در میدان مسابقه سوارکار به صورت مارپیچ از بین ده تیر چوبی کە با فواصل معین در زمین مسابقە قرار دادە شدەاند عبور خواهد کرد، در این مرحله اسب به صورت تاخت (چهارنعل) حرکت می‌‌کند و عبور از هر تیر چوب یک امتیاز برای سوارکار به همراه خواهد داشت.