شفا در کارهای خود عمدتا از روغن استفاده می‌کند، اما همیشه با مدیوهای مختلف تجربه می‌کند، نقاشی‌های اکریلیک و همچنین نقاشی‌های دیواری دارد، به طراحی گرافیک نیز علاقه‌مند است.  

 

ابتسام اغفير

بنغازی - از آوارهای اطراف محل به جا مانده از جنگ بنغازی علیه مزدوران داعش، فعالیت‌های نمایشگاه انفرادی هنر شفا سالم هنرمند با عنوان «من لیبی هستم» به پایان رسید.

نمایشگاهی که توسط هنرمند شفا سالم با عنوان "من لیبی هستم" افتتاح شد که همزمان با روز جهانی میراث سمعی و بصری که در ۲۷ اکتبر هر سال برگزار می‌شود. هفت روز متوالی در مرکز فرهنگی و هنری براح در میدان الشجره شهر بنغازی با حضوری متنوع و متفاوت ادامه یافت.

 

"ناآشنایی با تاریخ باعث عدم وابستگی می‌شود"

شفا سالم، معمار و هنرمند پلاستیک ۲۴ ساله، که در کار خود بر روی مسائل اجتماعی، سیاسی و فمینیستی و تحقیقات در تاریخ لیبی تمرکز دارد، می‌گوید: "استعداد من در هنر پلاستیک از دوران دبیرستان شروع شد و سپس شروع به اصلاح آن کردم تا اینکه در سال ۲۰۱۸ توانستم نقاشی‌های حرفه‌ای یکپارچه بکشم."

در مورد اولین نمایشگاه انفرادی خود با نام "من لیبی هستم" که حول محور هویت می‌چرخد، توضیح داد: "نمایشگاه از طریق نقاشی‌های خود درباره‌ی تاریخ فراموش‌شده‌ی لیبی صحبت می‌کند که در مورد آن زیاد صحبت نمی‌شود که مرحله‌ی ماقبل تاریخ و مراحل یونانیان و رومیان است."

وی در مورد علت انتخاب این دوران می‌گوید: "عدم آگاهی از تاریخ، عدم تعلق خاطر به این قسمت از سرزمین را ایجاد می‌کند، بنابراین سعی کردم این دوران فراموش‌شده در تاریخ لیبی را روشن کنم تا بتوانم اطلاعات را به گونه‌ای متفاوت به مخاطب دیگر منتقل کنم، از صفحات کتاب گرفته تا نقاشی‌ها و آثار تجسمی که دریافت آنها بهتر از نوشته شدن است. به طوری که ما دانش بیافزاییم و در نتیجه نوعی تعلق به این سرزمینی که در آن زندگی می‌کنیم ایجاد کنیم."

 

 

زنان نقش مهمی در تاریخ لیبی دارند

شفا سالم زنان را در نقاشی‌های خود مستثنی نکرد و توضیح داد: "اولین نقاشی من در این گروه الهه‌ی سیلفیوم است که از طریق آن شخصیت یک زن که نقش اساسی و محوری در تاریخ لیبی داشت را ارائه کردم و شهر قورینا را نیز برای نشان دادن این محور انتخاب کردم."

و الهه‌ی سیلفیوم در اساطیر یونانی در شهر باستانی قورینا ذکر شده است و من تصویر او را بر روی یک سکه یافتم و کسانی هستند که می‌گویند الهه‌ی سیلفیوم گیاه کمیاب است که در منطقه‌ی کوه سبز روییده است. منطقه‌ای در لیبی، از جمله شهر قورینا در دوره‌ی یونانی "شحات حالیا" که به نام حوریه قورینی نامگذاری شده است، که نقاشی آن در شحات در سال ۱۸۹۱ یافت شد و تاج‌گذاری الهه‌ی لیبی با گذاشتن تاجی بر سر او در حالی که شیر را به نشانه‌ی قدرت خفه می‌کند.

در مورد میزان درد چهره‌ی زنان در نقاشی "رقص کاسکا" که بخشی از پروژه‌ی هویتی او در تاریخ لیبی است، اشاره می‌کند که "رقص محلی کاسکا در حال حاضر در لیبی به مناسبت‌های شاد رقصیده می‌شود، اما در گذشته این یک رقص جنگی بود و این یک آیین بود که لیبیایی‌ها قبل از رفتن به جنگ انجام می‌دادند و این دو نقاشی از هم جدا نیستند، آنها دو روی یک سکه هستند زیرا وضعیت جنگ و پیامدهای آن را نشان می‌دهند. این در چهره‌ی زنان، غم و اندوه و درد آنها منعکس شده است."

با توجه به خط قرمزی که نقاشی را به دو قسمت تقسیم می‌کند، قسمت بالای تصویر نشان دهنده‌ی مردانی است که با ظلم و تروریسم مبارزه می‌کنند، در حالی که قسمت پایین، زنان در معرض درد و وحشت جنگ و معنای آن را نشان می‌دهد. شفا سالم که به قول "معنا در بطن شاعر است" معتقد است، می‌گوید: "من دوست ندارم توضیح دهم که نماد چیست و به چه معناست و به گیرنده‌ این آزادی را می‌دهم که آن را با توجه به پیشینه و تجربه‌ی خود تفسیر کند. اگرچه در مورد آثاری که در حال حاضر در نمایشگاه هستند، برای هر شخصی مناسب نیست که تفسیر خود را داشته باشد، اما در کتاب‌ها یک داستان شناخته‌شده و منسجم وجود دارد که من بر اساس آن کار کردم، بنابراین در این نمایشگاه که با هر نمایشگاه هنری دیگری متفاوت است، فضای زیادی برای تفسیر وجود ندارد."

وی اشاره کرد که به دلیل عدم وجود هنرمندانی که از این اندازه‌ها در لیبی استفاده می‌کنند، نقاشی‌هایش را در اندازه‌های بزرگ نقاشی کرده است و اضافه می‌کند که او می‌توانست کارهای کوچک یا بزرگ انجام دهد، اما اندازه‌ی بزرگ را انتخاب کرد تا شخصیت در اثر از نظر اندازه‌ی گیرنده‌ای که از نمایشگاه بازدید می‌کند، نزدیک‌تر و واقع‌گرایانه‌تر باشد و نه یک نقاشی کوچک در یک قاب. با توجه به اینکه او آن نقاشی‌ها را کشید که حدود یک ماه و نیم طول تا دو ماه طول کشید تا هر نقاشی را با توجه به اندازه‌ی آن، سختی کار روی آن و شرایطی که طی سال‌های ۲۰۲۰-۲۰۲۱ پشت‌سر گذاشته بود، بکشد.

 

 

ما در جامعه‌ای مردسالار زندگی می کنیم که زنان را در قالب خاصی قرار می‌دهد"

شفا سالم با تائید اینکه هنر پلاستیک منبع امرار معاش نیست، به ویژه نقاشی‌هایی که می‌کشد، آثار تجاری نیستند و بازگشت هنر به طور کلی ثابت نیست و به آن تکیه نمی‌شود، خاطرنشان کرد: در صورت عدم وجود گالری‌های هنری و موسسات آموزشی در دسترس او، توانسته است استعداد خود را از طریق ‌آموزش‌های آنلاین که نیاز به تمرکز و عزم در یادگیری و اصلاح استعدادها دارد، شکوفا کند.

وی در خصوص مشارکت زنان و فعالیت آنها در عرصه هنر پلاستیک می‌گوید: "با توجه به مشارکت زنان در عرصه‌ی هنر پلاستیک، چه در گذشته در اروپا و چه اخیراً در لیبی، این ورود با موانع اجتماعی زیادی مواجه است. پاسخ این بود که آنها بسیار کم هستند و این به آن دلیل نیست که استعداد وجود ندارد، بلکه ما در جامعه‌ی مردسالار هستیم که زنان را در قالب خاصی قرار می‌دهد و آنها باید کارهای خاصی را انجام دهند، به آنها زمان داده نمی‌شود و بنابراین او باید اراده‌ای قوی و هدفی روشن در زندگی داشته باشد تا یک هنرمند پلاستیک سازنده باشد."