رجا خیرات  

مراکش- «شبکه قرائت در مراکش»، یکی از ابتکارات پیشگام در زمینه تشویق جوانان به مطالعە و کتاب‌خوانی است. علی‌رغم کاهش سطح مطالعە در میان مراکشی‌ها به دلیل عوامل مختلف، این ابتکار در طول یازده سال از تأسیس آن، در افزایش میزان مطالعە و کتاب‌خوانی در مراکش مؤثر بوده است.  

نجیه مختاری، عضو دفتر ملی «شبکه قرائت در مراکش»، می‌گوید هدف «شبکه قرائت در مراکش»، که در دسامبر ٢٠١٣ تأسیس شد، تثبیت مطالعە به عنوان یک عادت روزانه در میان مردم مراکش است. او اشاره می‌کند که این شبکه در تلاش است تا آگاهی‌سازی را در بین همه افراد جامعه تقویت کرده و تمامی انرژی‌ها و امکانات فردی، جمعی و نهادی را برای مشارکت گسترده و پایدار در یک طرح ملی استراتژیک برای آموزش و تثبیت فرهنگ مطالعە در تمامی فضاها بسیج کند.

شبکه قرائت، به منظور حل مشکل کمبود کتابخانه‌ها در مؤسسات آموزشی در مناطق روستایی و افزایش تقاضا برای تأمین کتاب‌ها برای دانش‌آموزان، برنامه‌ای به نام «کاروان‌های مطالعە» راه‌اندازی کرده است. این ابتکار موجب شد تا برخی از این مؤسسات با تعدادی کتاب برای کتابخانه کلاس مجهز شوند و همچنین کارگاه‌های کتاب‌خوانی برگزار شده و دانش‌آموزان تشویق شوند تا در مسابقه ملی کتاب‌خوانی شرکت کنند.

او توضیح داد که «شبکه قرائت در مراکش» بخشی از پویایی است که جامعه مدنی تجربه می‌کند و سهم فعال آن در امور عمومی را نشان می‌دهد. ایجاد این برنامه در زمینه مطالعە در کشور یکی از ویژگی‌های این شبکه است، چرا که قرائت را به عنوان یک ایستگاه و زمینه برای تبادل نظر در دنیای واقعی معرفی کرده و معتقد است که مطالعە به عنوان یک عامل مؤثر در توسعه انسانی، اقتصادی و اجتماعی عمل می‌کند.

او اشاره کرد که «شبکه قرائت در مراکش» در تلاش است تا آگاهی‌سازی را در میان همه افراد جامعه تقویت کرده و تمامی انرژی‌ها و امکانات فردی، جمعی و نهادی را برای مشارکت گسترده و پایدار در یک طرح ملی استراتژیک برای آموزش و تثبیت فرهنگ کتاب‌خوانی و مطالعه در تمام فضاها بسیج کند. این شبکه به آموزش و تقویت ظرفیت‌های رهبری در زمینه مطالعە در میان جوانان پرداخته و همچنین در تألیف و آماده‌سازی مطالعات، مستندسازی و انتشار مطالب در زمینه خواندن فعال است. علاوه بر این، در ابتکارات و طرح‌های کتاب‌خوانی که در کشور برگزار می‌شود، مشارکت دارد و به عنوان یک نهاد روشنگر که عنوان آن را در چارچوب مسابقات پروژه ملی مطالعە کسب کرده است، شناخته می‌شود.

او با اشاره به اینکه این موضوع آسانی نیست، افزود: این امکان را به شبکه داده است تا دیدگاه‌هایی را برای هدف‌گذاری تمام شهروندان اعم از زن و مرد در تمامی مؤسسات و فضاهایی که در آن حضور دارند، ایجاد کند. شبکه از ابزارهای مختلف انگیزشی مانند همراهی از طریق برگزاری کارگاه‌های قرائت، نزدیک کردن نویسندگان و کتاب‌ها به خوانندگان، سازماندهی مسابقات و تجلیل از برندگان در نمایشگاه بین‌المللی کتاب استفاده می‌کند. همچنین توجه ویژه‌ای به سطوح مختلف خوانندگان دارد و آن‌ها را با روش‌های مؤثر برای دسترسی به کتاب‌ها بر اساس معیارهای عقلانی که مهارت‌های مطالعە متنوع را پرورش می‌دهد، راهنمایی می‌کند و از آن‌ها برای رسیدن به سطوح بالاتر مطالعە حمایت می‌کند.   

نجیه مختاری اشاره کرد که شبکه در حال پیگیری تأسیس باشگاه‌های قرائت و مشارکت در فعال‌سازی آن‌ها، با استفاده از اعضای شعبه‌های شبکه در مؤسسات آموزشی، خانه‌های جوانان، مراکز فرهنگی و خوابگاه‌ها است. همچنین این شبکه بر روی تنوع برنامه‌های خود تمرکز دارد تا بتواند به بخش‌ها و گروه‌های مختلف جامعه دست یابد.

او به این نکته اشاره کرد که برای دانش‌آموزان برنامه‌های انگیزشی طراحی کرده‌اند تا ابعاد شخصیت‌های کتاب‌خوانی آن‌ها را توسعه دهند. این برنامه‌ها شامل مسابقاتی مانند «جایزه ملی قرائت» است که تمام سطوح آموزشی را هدف قرار می‌دهد، باشگاه‌های قرائت، «جایزه محمد زفزاف» با موضوع رقابت در ارائه بهترین «ویدئو» و بهترین «صوت» برای معرفی کتاب‌ها است. همچنین جایزه نویسندگان جوان برای ادبیات کودک، که پس از توجه به کمبود تالیف کتاب برای کودکان، شکل گرفت.

برای برجسته کردن هویت مراکشی از طریق فعالیت‌های خود، آن‌ها گروهی از جوانان مستعد را مورد توجه قرار داده‌اند که از نظر آگاهی و مهارت‌های خواندن توانایی ارزیابی آنچه می‌خوانند را دارند. برای این گروه، برنامه‌ای اختصاص داده شده است تا تولیدات ادبی مراکشی از جمله رمان‌ها، داستان‌ها، مطالعات فکری و شعر را مطالعه کنند و به بهترین‌ها رأی دهند.

او همچنین افزود که فناوری دیجیتال برای کسانی که قادرند از آن به درستی استفاده کنند، نمی‌تواند مانع از علاقه به خواندن و مطالعه شود؛ زیرا این ابزار به راهنمایی و هدایت نیاز دارد تا به بهترین نحو از آن بهره‌برداری شود.