روستای قلایچی ۵۰۰۰ ساله
ایزیرتو یا همان قلایچی از مهم‌ترین آثار تاریخی است، که باستان‌شناسان ایرانی و خارجی آن را به عنوان پایتخت ماناها معرفی می‌کنند. روستای قلایچی، در ۸کیلومتری شمال شرقی شهر بوکان قرار دارد، بارها در متون آشوری به آن اشاره شده است. این منطقه مورد مناقشه بین اورارتو و آشور بوده‌است.
این تپه یکی از آثار قدیمی ایران مربوط به حکومت‌های بومی قبل از ورود آریایی‌ها است.
قلایچی یا همان ایزیرتو در کنار روستایی به همان اسم است. در این تپه زمان‌های خیلی قدیم در عصر دوم آهن(۱۲۰۰تا۸۵۰ بعد از میلاد)و عصر سوم آهن(۸۵۰ تا ۵۵۰ قبل از میلاد)پیدا شده است.
یک مرحله‌ی تاریخی و سه دوره معماری و همچنین ده‌ها آجر با نقش‌هایی از حیوانات افسانه‌ای پیدا شده که از طرف سواستفاده گران وقاچاقچی‌ها به غارت رفته است که همچنان می‌توانیم به ۳۰۰ قطعه از لوح های منقش آن دوره اشاره کنیم که اکنون در موزه‌خانه‌ی توکیوی ژاپن نگهداری می‌شود و از مهم‌ترین آثار این تپه هستند.
باستان‌شناسان به این اشاره کرده‌اند که با توجه به نوع معماری آن زمان و استفاده از آجر و نیم آجر مشخص می‌شود که با تمدنی بسیار کهن و مهم روبرو هستیم که در میان ماناها وجود داشته و همچنین پیداشدن لوح سنگی که ۱۳ جمله به خط آرامی روی آن نوشته شده و منقش به حیوان‌های افسانه‌ای که به شهر ایزیرتو که پایتخت افسانه‌ی مانان بوده، اشاره کرده است.
تا به امروز ۹ دوره‌ی تحقیق و بررسی از طرف باستان‌شناسان شده است قربانگاه و همچنین کارخانه‌ی آجرسازی شهر ایزیرتو در کنار شهر بوکان مشاهده شده است.
در اطراف قلایچی چند قلعه‌ی سربازی در روستاها مانند اربنوس و ساروقامیش و آغجوان که برای محافظت کردن از پایتخت دولت شهرشان بنا کرده‌اند. همچنین با پیدا کردن پایتخت مانان در قلایچی بوکان باستان‌شناسان در سال۱۹۸۸ اعلام کردند که هگمتانه پایتخت مادها در همدان نیست، و بر اساس آخرین تحقیق احسان یغمایی باستان‌شناس فارس ایرانی برای یک بار دیگر در سال ۲۰۰۶ در مصاحبه‌ایی رسمی از نظراتش دفاع کرده است. اعلام شد که هگمتانه قلایچی بوکان است و اگر این ثابت شود باید تاریخ ایران که بر پایه‌ی هگمتانه بنا نهاده شده، از نو نوشته شود.