"نقطەی صفر تاریخ" همچنان در مرکز توجهات است
با ادامەی حفاری در تپەی میرازا کە بە عنوان قدیمی‌ترین معبد شناختە می‌شود، سازەهای جدید کشف شد. این بنا دارای قدمتی ١٢هزار سالە است و سالانە هزاران گردشگر از آن بازدید می‌کنند. حفاری در این تپە همچنان ادامە دارد و بناهای آن در مرکز توجە باستان‌شناسان و زمین‌شناسان جهان است.
مدینە مامداوغلو
رحا- تپەی میرازا (گوپکلی تپە) کە در منابع تاریخی از آن بە عنوان "نقطەی صفر تاریخ" اسم بردە شدە و بە عنوان مرکز معابد باستانی جهان شناختە می‌شود، با نتایج حفاری کە در آن کسب شدە است در مرکز توجهات جهان قرار دارد.
این مکان تاریخی در نزدیکی روستای خراپرشک است کە در ١٨ کیلومتری شهر رحا (اورفا) قرار دارد قدیمی‌ترین گروە از عناصر فرهنگی جهان محسوب می‌شود. کاوش در این تپە برای نخستین بار در سال ١٩۶٣ آغاز شد و پس از پایان کار زمین‌شناسان، تحقیقات مشترک موزەی رحا و موسسەی انیستوتوی آلمانی از سال ١٩٩۵ آغاز شد و تاکنون ادامە دارد.
با ادامەی حفاری‌های سازەهای جدید کشف می‌شوند
این منطقە بە عنوان توریستی‌ترین مکان در شهر شناختە می‌شود و در هر چهار فصل سال پذیرای گردشگران است. کشف سازە باعث روشن شدن بخشی از تاریخ باستان شد و با آغاز حفاری‌های جدید در سال گذشتە سازەهای جدیدی کشف شد. باستان‌شناسان در مورد سازەهای جدیدی کە با حفاری زیر خانەها انجام دادند ادعاهای جدیدی دارند. ادعا می‌شود کە تاریخ این تپە بە ١٢ هزار سال پیش بازمی‌گردد کە بخشی از تاریخ کهن است. در مناطقی کە سازەهای جدید کشف شدەاند حفاری همچنان ادامە دارد.
بناهایی کە از سوی گردشگران خارجی و داخلی مورد بازدید قرار می‌گیرند، ویژگی‌های مشترکی دارند. یکی از این ویژگی‌ها وجود ١٠ تا ١٢ سنگ قبرهایی بە شکل T است و دیواری دایرەای دور آنها چیدە شدە و وسط آنها نیز با دیوارهای سنگی اندود شدە است. در مرکز نیز دو سنگ قبر بلندتر وجود دارد کە در مقابل هم قرار گرفتەاند. بیشتر این سنگ‌های با نمادهایی از انسان همانند دست و شانەها و یا حتی طرح‌هایی از حیوانات مختلف کندەکاری و یا رنگ شدەاند. این طرح‌ها در بسیاری از دیگر مناطق جهان نیز مورد استفادە قرار گرفتەاند. چنین تصور می‌شود این ترکیب بیانگر داستان، روایت و یا پیامی باشد.
سازە در لیست میراث جهانی قرار دارد
ادعا می‌شود کە قدمت زندگی در این منطقە بە مرحلەی نوسنگی (نئولوتیک) (٩۶٠٠-٧٣٠٠ قبل میلاد) ، یعنی بیش از ١١ سال قبل بازمی‌گردد. با این حال نمی‌توان دقیقا قدمت بناها و سازەهای موجود در تپەی میرازا را تعیین کرد اما هنگامی کە بە این بناهای باشکوە می‌نگرید، متوجە می‌شوید کە قدمت آن بە عصر پارسنگی و یا حتی چندین هزار سال قبل‌تر بازمی‌گردد. زیبایی و معماری جدیدی کە کشف شدە است تپەی میرازا را منحصر بە فرد و خاص کردە است. بە همین دلیل سال ٢٠١١ در لیست موقت میراث جهانی یونسکو و در سال ٢٠١٨ در لیست دائمی میراث جهانی این سازمان قرار گرفت.