«لباسها شبیه به یک موزه هستند و همانند یک سند تاریخی قابل مطالعه میباشند»
سنبل شجاعی میگوید: لباس کوردی متعلق به کوردها است و باید آن را حفظ کنیم. لباس کوردی بسیار هوشمندانه طراحی شده است و در آن تجربهای چند هزار ساله نهفته است که در ادوار زمانی و نسل به نسل منتقل شده است.
یارا احمدی
اورمیه- فرهنگ هر ملتی بخش جدایی ناپذیری از هویت آن ملت است که با رجوع به آن میتوان اطلاعات بسیاری از تمام جنبههای تاریخی آن ملت کسب کرد. لباس و پوشش را میتوان یکی از اجزای اصلی تشکیل دهندهی فرهنگ دانست. استفاده از لباسها، نحوه تزئین و سبک آنها میتواند اطلاعات زیادی درباره هویت فرهنگی، اجتماعی و تاریخی یک گروه انسانی را منعکس کند.
لباس کوردی با وجود تحولات فرهنگی و پیدایش انواع سبک پوشش و مدهای حاکم بر جهان هنوز توسط خلق کورد در زندگی روزمره استفاده میشود و سازگاری این لباس با زمانهای مختلف جدا از مسئلهی زیباشناختی نشانهای از انعطاف و کاربرد این لباس است.
لباس کوردی زنان در مناطق مختلف کوردستان و حتی بسته به نوع استفاده میتواند متفاوت باشد و در دوخت آن از انواع پارچههایی چون پارچههای توری، حریر، مخمل و ... با دیزاینهای مختلف استفاده میشود.
در همین زمینە، خبرگزاری ژنها با یک طراح و دیزاینر با نام سنبل شجاعی در اورمیه، گفتوگویی انجام دادە است.
سنبل شجاعی در ابتدای سخنان خود میگوید: در شهر اورمیه زندگی میکنم. فارغ التحصیل رشته طراحی و دوخت از دانشگاه شیراز هستم و تقریبا ١٧ سال است که در این رشته فعالیت دارم.
این رشته نسبت به سابق پر طرفدارتر شده است وافراد بیشتری میخواهند در این رشته کار کنند. اگرچه نزدیک به شصت سال است در کشورهای اروپایی این رشته یک صنعت محسوب میشود اما در منطقهی ما این رشته نزدیک به ده سال است که به عنوان یک رشته حرفهای در بازار و حیطهی هنر مورد پذیرش واقع شده است.خودم در این راه تلاش زیادی کردم و به این رشته علاقه داشتم.
وی در مورد استقبال مردم از لباس کوردی و تاریخچه آن میگوید:اگر لباسهای کوردی در زندگی روزمره استفاده شود و بخواهیم مثل گذشته بمانند، از بین میروند، در نتیجه باید به شکل امروزی حفظ شوند و آنها را با شرایط زیبا شناختی و جامعهی امروزی تطبیق دهیم. لباس کوردی مختص این جغرافیا است و توسط کسانی که در آنجا زندگی میکنند طراحی شده و میشود و لباسی است که حامل تاریخ است. روند شکلگیری و درست کردن این لباس طبیعی بوده و در آن روند تاریخی و وضعیتهای فرهنگی، سیاسی و اعتقادی و جغرافیایی را میبینم. لباسها شبیه به یک موزه هستند و همانند یک سند تاریخی قابل مطالعه میباشند.
او در ادامه در مورد تغییرات لباس کوردی نیز میگوید:در سی سال گذشته فضای زندگی تغییر کرده و لباسها هم تغییر کردهاند. وقتی لباسهای زنان را در ٣٠٠ یا چهارصد سال گذشته مطالعه میکنم به این نتیجه میرسم که نباید آنها را تغییر داد باید آنها را با شرایط زندگی روزمره خودمان وفق بدهیم. با تغییر شرایط کلی جهانی، ناخودآگاه پوشاک هم تغییر پیدا کرد. امروزه پوشاک متحدالشکل شده است و لباس کوردی ما هم از آن جهت که متعلق به کوردها است و باید آن را حفظ کنیم پس با شرایط روز بدون تغییر کلیات و با تغییرات صحیح در جزئیات از آن حفاظت میکنیم. لباس کوردی بسیار هوشمندانه طراحی شده است و در آن تجربهای چند هزار ساله نهفته است که در ادوار زمانی و نسل به نسل منتقل شده است.
سنبل شجاعی در مورد رویکرد نسل جدید نسبت به پوشیدن لباس کوردی میگوید: امروز نسل جدید وقتی لباس مادر و یا مادر بزرگش را میپوشد با توجه به شرایط کنونی بعضی از قسمتهای لباس را تغییر میدهد اما اصالت آن لباس زنده میماند. نسل جدید هم به پوشیدن لباس کوردی خیلی علاقهمند هستند. این روزها لباس محلی برگرفته از لباس کوردی اصیل پوشیده میشود و در برخی پوششها تکههای مهمی از لباس کوردی ممکن است برداشته شده باشد و این هم یک روندی از تاریخ لباس کوردی است و ٧٨سال دیگر هم ممکن است نسل بعدی با توجه به شرایط جدید لباس کوردی را بپوشد. باید بدانیم آنها هم برگی از تاریخ را رقم میزنند و لباس گذشتگان هم بخشی از تاریخ است.
در مورد ارتباط شکل پوشش با اصالت فرهنگی کوردی میگوید: در مورد عمق اصالت و ریشهایی بودن لباسهای محلی کوردی اشاره خواهم داشت به کمربندی که چه زنان و چه مردان کورد سالهاست به کمر خود میبندند. کاربرد این کمربند هم برای زنان بسیار زیاد است و هم مردان . مردان در گذشته برای آنکه از کوههای صعب العبور گذر کنند کمربند چهار یا پنج متری خود را به عنوان ریسمانی کمک دهندە استفاده میکردند. مهمترین بخش این کمر حفاظت از اندام و ستون فقرات و در زنان شکم آنها و همچنین کاربرد سینه بند را داشته است .
در مورد پوشیدن سیر لباس کوردی میگوید: وقتی سربندهای زیبای کوردی ، ترکیب و فرم درست، ترکیب رنگ و قدمتی بسیار تاریخی را امروز با پوشیدن همان لباس ولی حذف تکههای ارزشمند یا تغییر دادن آنها و یا عدم ترکیب رنگهای درست میبینم ، بر آنم که لباس با شیوه پوشیدن حفظ نخواهد شد بلکه منسوخ خواهد شد . با پوشیدن دو تکه از هفت الی هشت تکه لباس تاریخی کوردی ما لطفی در حفظ آن نمیکنیم . این مورد هم طبیعی است چرا که در معاصر سیستم کلی جهان تغییر پیدا کرده است و امروزه لباسها در همه نقاط جهان متحدالشکل است و کمتر ملتی لباس محلی خود را در زندگی روزمره به کار میبرند .
وی در ادامە بیان کرد: لباس محلی با این نوع شیوه قابل نگهداری نیست . در این شیوه میتوان گفت نه لباس کوردی بلکه لباسی برگفته از لباس کوردی است .چون رد پای تاریخ و مطالعه بر روی آن امکان پذیر نیست .من لباس های کوردی امروز با دو تکه کراس و کرتک و یا کراس جلیقه کوردی تعریف نمیکنم بلکه لباسی برگرفته از کوردی تعریف میکنم .
وی در پایان صحبتهای خود گفت: در جشنواره لباس ملتها در شهر شیراز شرکت کردم و لباس کوردهای خوی و ماکو را به صورت سمینار معرفی کردم که بعدتر به صورت مطلب در اختیار دانشجویان و دانشآموزان قرار گیرد همچنین در نمایشگاهی در شیراز به معرفی لباس کوردها و پوشیدن آن به همان شکلی که بوده اقدام کردم که بسیار مورد استقبال مردم غیر کورد قرار گرفت . در آینده هم در جشنوارههای جهانی شرکت خواهم کرد و همچنین آنها در گوشههایی از تئاتر و سینما خواهم برد که فراموش نشود . ما که اینگونه حفظ میکنیم بسیار انگشت شماریم پس جوانان و عزیزان کورد شما هم به ما بپیوندید تا به درستی فرهنگ و تاریخ بسیار بزرگ خود را حفظ کنیم.