کرمان شهری با قدمت تاریخی و یکی از مقاصد پربازدید گردشگری ایران
کرمان از شهرهای تاریخی، دارای ویژگی‌های صنعتی و طبیعی و یکی از کلان‌شهرهای ایران است کە قدمت آن بە پیش از تاریخ هخامنشیان بازمی‌گردد و در کتیبەهای تاریخی با نام‌های متفاوتی از جملە کریمان، کرمانیا، کارمانا و گواشیر از آن یاد شدە است.
شهلا محمدی
مرکز خبر - این شهر با ١٧٦٠ متر ارتفاع از سطح دریا، چهارمین مرکز استان مرتفع در ایران است کە همین سبب شدە هوایی معتدل نسبت بە دیگر کلان‌شهرهای ایران داشتە باشد، اما در کل کرمان شهری کویری با آب و هوایی خشک در جنوب شرقی ایران واقع است.
بناهای تاریخی کرمان و جاذبەهای گردشگری این شهر باعث شدە در سال‌های اخیر بە عنوان یکی از مقاصد پربازدید گردشگری ایران شناختە شود، بازار بزرگ کرمان، بازار زرگری و مجموعەای از بناهای تاریخی نشان از قدمت و تاریخ این شهر دارد کە فرهنگ غنی آن را بیان می‌کند.
بیش از ٧٠٠ مکان تاریخی و دیدنی کرمان در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده و ۳ مورد از این جاذبه ها در فهرست میراث فرهنگی یونسکو به ثبت رسیده‌اند.
صنایع و هنرهای دستی هر شهر و یا منطقە نشان از اصالت و فرهنگ غنی آن منطقە است کە در طول سالیان بە جای ماندە است، علاوەبر این صنایع دستی و خوراکی اکنون بە یکی از جاذبەهای گردشگری شهرها تبدیل شدە و سالانە بسیاری از گردشگران برای آشنایی بیشتر با صنایع و هنر دستی بە شهرهای با فرهنگ غنی مسافرت کردە و این شهرها را بە قطب گردشگری تبدیل کردەاند.
کرمان نیز یکی از شهرهای ایران است کە دارای صنایع دستی ارزشمند و سوغاتی‌های خوراکی است کە در اینجا با تعدادی از آنها آشنا خواهید شد.
صنایع دستی کرمان
پته دوزی
پته دوزی در واقع نوعی رودوزی است که در بین زنان و دختران این استان جایگاه ویژه‌ای دارد، نوعی سوزن‌دوزی قدیمی است که در سفر به این ناحیه از ایران می‌توانید پته‌های زیبا و کار شده‌ی کرمان را به عنوان یکی از سوغاتی‌ها خریداری کنید.
ظروف و اشیای تزیینی مسی
ظروف و اشیای تزئینی مسی در کرمان بسیار رواج دارد و به عنوان یکی از مهمترین سوغاتی‌های کرمان مورد توجه بازدیدکنندگان قرار می‌گیرد کە هنرمندان صنایع دستی با دقت و ذوق فراوان، این محصولات مسی را عرضه می‌کنند، انواع ظرف مثل دیس و بشقاب، دیگ و کفگیر، ظروف پذیرایی و وسایل تزیینی مثل گلدان و بشقاب‌های تزیینی در کرمان تولید می‌شود.
آجیده‌دوزی
آجیده دوزی نام‌های دیگری مثل لایه‌دوزی و پنبه‌دوزی هم دارد، آجیده‌دوزی یکی از رودوزی‌های سنتی و باسابقه‌ی ایرانی است. در آجیده‌دوزی لایه‌ای از پنبه بین دو لایهی پارچه قرار می‌گیرد و سپس با دوخت روی پارچه، نقوش و طرح‌های ظریف و برجسته ایجاد می‌شود.
گبردوزی
یکی دیگر از صنایع دستی سنتی کرمان که به عنوان گبردوزی یا زرتشتی‌دوزی شناختە می‌شود، قدمت آن بە دوران زرتشتیان برمی‌گردد و تاکنون در این استان رواج دارد و یکی از جذاب‌ترین سوغاتی‌های کرمانی محسوب می‌شود. رنگ‌های مورد استفاده در گبردوزی، رنگ‌های روشن و زنده مانند سرخ، سفید و سبز است.
گلیم شیریکی پیچ
یکی دیگر از سوغاتی‌های کرمان گلیم شیریکی است که در روستای دارستان به عنوان دهکده‌ی جهانی گلیم در سازمان علمی، فرهنگی سازمان ملل یونسکو به ثبت رسیده است. گلیم شیرکی پیچ در گذشته فقط به شکل گلیم بافته می‌شد اما امروزه به شکل ترکیبی از گلیم و قالی بافته می‌شود. در این نوع گلیم برخلاف انواع دیگر گلیم که در آنها پود باعث شکل گیری محصول می‌شود، پود نقشی در بافت ندارد و فقط تارها را به یکدیگر متصل می‌کند و باعث استحکام درگیری نخ خامه با تارها می‌شود.
خورجین بافی
خورجین بافی، بیشتر بین اهالی روستاها و عشایر رواج دارد و غالبا با طرح‌های هندسی بافته می‌شود. مواد اولیه‌ی آن از پشم‌های رنگی، نخ پنبه‌ای و گاه موی بز است که موارد مصرفی نظیر حمل‌ونقل پشت دوچرخه و موتور یا چهارپایان را دارد.
قالیچەهای افشار
روستاهای بلورد، اسطور، نجف‌آباد، محمودآباد، زيدآباد و پاريز از مهمترين توليدكنندگان بافته‌های افشار در استان کرمان هستند. آن دسته از عشاير ايل افشار كه هنوز زندگی كوچ‌نشينی دارند و در دشت‌های بين سيرجان و بافت زندگی می‌كنند، بخش ديگری از توليدات عشايری استان كرمان را به خود اختصاص می‌دهند كه با نام قاليچه‌های افشار به بازار عرضه می‌شوند.
غذاها و خوراکی‌های معروف کرمان
کماچ سهن
کماچ سهن یکی از محبوب‌ترین شیرینی‌های سنتی استان کرمان است که جوانە‌ی گندم مادە اولیه‌ی آن است، از مواد دیگری که در این شیرینی استفاده می‌شود زیره‌ی کرمان و دارچین است، برای پخت این شیرینی نخست خمیر آن با جوانه‌ی گندم درست می‌شود و سپس دارچین و زیرە را بە آن می‌افزایند خمیر به ۲ قسمت تقسیم می‌شود، روی یکی از خمیرها، خرما و گردو و یا خرما و پسته ریخته می‌شود و پس از ریختن مواد خمیر دوم را روی آن قرار می‌دهند.
کلمپه
کلمپه نوعی کلوچە است که بیشتر در مناطقی مثل بم پخت می‌شود، خمیر کلوچە را با هل، گلاب و دارچین معطر می‌کنند و سپس مخلوطی از گردو و خرما را در داخل آن قرار می‌دهند. گاهی این کلوچە با روغن حیوانی پخت می‌شود، در آخر پودر پستە و کنجد روی آن ریختە می‌شود و می‌توان با قالب‌های مختلف آن را درست کرد.
قطاب
قطاب یکی از خوشمزه‌ترین و اصیل‌ترین شیرینی‌های ایران است که در پخت آن از بادام و خاک قند استفادە می‌شود و هم نوع کرمانی و هم نوع یزدی آن موجود است، نوع کرمانی آن یکی از بهترین سوغاتی‌ها است، نوع کرمانی این شیرینی پسته‌ای یا گردویی است و در لایهی بیرونی آن هم از خاکه قند برای تزیین استفاده می‌شود، گفتە می‌شود قدمت پخت این شیرینی بە دوران هخامنشیان برمی‌گردد.
قوتو و قاووت
قوتو یکی از شیرینی‌هایی است کە در یزد هم درست می‌شود اما گفتە می‌شود ریشەی کرمانی دارد، در این نوع شیرینی، مغزهای مختلف مثل مغز گندم، جو، کنجد و انواع گیاهای دارویی را با هم مخلوط و آسیاب می‌کنند سپس آن را به شکل یک شیرینی منجسم و محکم در می‌آورند و می‌توان آن را در آب و یا شیر حل کرد.
فالوده کرمانی
فالودە بە عنوان دسر شیرازی شناختە می‌شود، اما کرمانی‌ها نیز تبحر خاصی در تهیەی فالودە دارند و اکنون فالودە کرمانی یکی از دسرهای خوشمزە‌ی این شهر است، این دسر خوش‌طعم از رشته‌های باریک نشاسته که در آب و شکر قرار داده می‌شوند بە دست می‌آید کە بسیار هم پر طرفدار است، نوع کرمانی فالوده که به آن پالوده هم گفتە می‌شود با نوع شیرازی‌اش متفاوت است، در نوع کرمانی آن از عرق نعنا و عرق بیدمشک به عنوان چاشنی و از تخم شربتی برای تزیین استفاده می‌شود.
روغن جوشی
روغن جوشی کرمان، یک نوع نان محلی و خوشمزه است که با آرد، خمیر مایه، نمک، زردچوبه، جوش شیرین و تخمی (شنبلیله، خشخاش، زیره، گل خشت، سیاه‌دانه و گشنیز) درست می‌شود. روغن جوشی کرمان معمولا همراه با حلوا به‌عنوان خیرات در آرامستان‌ها در استان کرمان پخش می‌شود.
آب روغنو
آب روغنو، یک دسر لذیذ کرمانی است که شباهت بسیاری به کاچی دارد. کاچی، یکی از دسرهای قدیمی ایرانی با قدمت چند صد ساله است که از گذشته تاکنون، نقش مهمی را در سلامتی و تقویت جسم و روح ایفا می‌کرده است. این دسر مقوی و انرژیزا، به رفع کم‌خونی، نیروی از دست رفته و بسیاری از ناتوانی‌های بدن کمک می‌کند. آب روغنو با روغن حیوانی، آرد برنج، نبات، گل گاو زبان، بابونه، چهار زیره کرمانی، مغز بادام، پسته، فندق، گردو و هسته هلو خرد شده و پودر نارگیل درست می‌شود.
چنگ مال خرما
چنگ مال خرما یک میان وعده یا پیش‌غذای سنتی کرمانی است که طرز تهیه بسیار ساده ای دارد و به سرعت در خانه آماده می‌شود. چنگ مال خرما معمولا همراه با چای سرو می‌شود و می‌تواند یک میان وعده سالم و مقوی برای دانش‌آموزان باشد.
قاتق بنه
قاتق بنه، آب بنه یا سیر او بنه، یکی از خوراک های محلی استان کرمان است که با بنه (نوعی پسته کوهی)، درست می‌شود. بنه دارای پوسته‌ای چوبی و سخت است که مغز آن را در میان می‌گیرد. با بنه نرم که هنوز پوسته آن سفت نشده است، ترشی درست می‌کنند و اگر بنه کاملا رسیده باشد، از آن برای تهیه قاتق بنه استفاده می‌کنند.
مجور کدو
مجور کدو، یکی از غذاهای اصیل و لذیذ کرمانی است که به کوکو شباهت دارد. این غذا با دستور پخت بسیار ساده با کدو، پنیر سفید، تخم‌مرغ، آرد گندم، روغن مایع، شوید خرد شده، نمک و فلفل درست می‌شود.
آش رشته کرمان
آش رشته، مشهورترین آش ایرانی است که در هر استانی به شیوه‌ای متفاوت طبخ می‌شود. این آش در کرمان با کوفته ریزه گوشت چرخ‌کرده درست می‌شود و معمولا آن را با سرکه یا شربت سکنجبین سرو می‌کنند. حبوبات، سبزی آش، رشته آش، نمک، زردچوبه و فلفل از مواد تشکیل‌دهنده این آش هستند. آش رشته در کرمان با سیر داغ، نعنا داغ، کشک، خلال پسته، خلال بادام و خلال پرتقال تزئین می‌شود.
آش اوماج
آش اوماج، آماج، اوماچو یا آش شولی، یکی از پرطرفدارترین آش‌های کرمان است که در روزهای سرد سال با تقویت سیستم ایمنی بدن، شما را از آنفلونزا و سرماخوردگی به دور نگه می‌دارد. این آش، غذایی مقوی و کم‌هزینه است و برای پخت آن به آرد، عدس، چغندر، پیاز، نعنا خشک، نمک و زردچوبه، سیاه‌دانه، میتخم (تخم شوید)، کسرک (زنیان) و زیره، ترف یا تلف (قره‌قروت) یا سرکه و سبزیجات (تره، برگ چغندر یا اسفناج، جعفری، گشنیز) نیاز دارید. البته کرمانی‌ها به‌جای آرد گندم از آرد دانه‌ای سیاه رنگ به نام «کرو» استفاده می‌کنند که ظاهر آن مانند سنگ سیاه و سفت است؛ اما پس از آسیاب‌شدن، متوجه می‌شوید که داخل آن سفید است و عطر و بویی شبیه به نخود دارد.
سوغاتی‌های کرمان محصولات کشاورزی
پسته
یکی از اصلی‌ترین و مهمترین محصولات استان کرمان که به سراسر دنیا هم صادر می‌شود نوع بسیار مرغوبی دارد، پسته است که در شهرهای مختلف این استان پرورش داده می‌شود اما پسته‌ی رفسنجان محبوبیت و کیفیت بیشتری دارد و بە کشورهای دیگر نیز صادر می‌شود، پستە یکی از با ارزش‌ترین سوغاتی‌های کرمان است.
زیره
زیرە از مهمترین سوغاتی‌های کرمان است کە در پخت بسیاری از غذاهای ایرانی استفادە می‌شود، کرمان تولید کنندە‌ی اصلی زیرە است کە علاوەبر استفادە در پخت غذا خواص دارویی هم دارد و ٢ نوع سبز و سیاە آن موجود است.
گردو
ایران چهارمین تولیدکننده‌ی گردو در جهان است، پس از پسته، گردو دومین محصول کشاورزی صادراتی کرمان است کە در بیشتر شهرهای این استان تولید می‌شود. شهرستان بافت، به لحاظ سطح زیر کشت گردو، رتبه‌ی اول ایران را دارا است و از جهت میزان تولید، پس از شهرستان تویسرکان استان همدان، دومین تولیدکننده‌ی گردوی ایران است.
خرما
استان کرمان بە دلیل موقعیت جغرافیایی، مکانی مناسب برای رشد و پرورش درختان نخل خرما است وبه همین دلیل یکی از اصلی‌ترین تولید کننده‌های خرما در ایران است، بیشتر خرمای ایران در بم تولید و به کشورهای دیگر هم صادر می‌شود.