نغم کراجه

غزه- در سالنی پر از تابلوی نقاشی و در میان انبوهی از سنگ‌ها در اندازه‌ها و رنگ‌های مختلف، گروهی از زنان با دقت و ظرافت خاصی در حال مونتاژ قطعات سرامیک رنگی هماهنگ براساس تصویر طراحی شده هستند. این زنان در حال ساخت تابلوهای نقاشی با استفاده از هنر موزاییکی هستند.

موزاییک یا کاشی شکسته یکی از هنرهای باستانی است که از زمان‌های بسیار قدیم وجود داشته است و براساس مکانیزم تزیین به وسیله‌ی قطعات بسیار کوچکی است که در کنار هم چیده می‌شوند و یک نقاشی منسجم و هماهنگ را تشکیل می‌دهند و هنرمندان می‌توانند از مواد مختلفی در موزاییک استفاده کنند از جمله سنگ، فل، شیشه و غیره.

امل مغربی در مقابل قطعات سرامیکی رنگی می‌ایستد و رنگ قطعه‌ی مناسب را برای تکمیل بقیه‌ی نقاشی انتخاب می‌کند و مشتاق نصب و هماهنگی آن با دقت و ظرافت است و در این باره می‌گوید: «هنر موزاییک در کشور ما بسیار منحصر به فرد است و در محتوای خود دارای معانی بسیاری است که اصطلاحات و مسائل اجتماعی را برجسته می‌کند، زیرا یکی از هنرهای نادر باستان‌شناسی و میراثی به شمار می‌رود.

وی با اشارە بە اینکە ساخت تابلوی موزاییک زمان زیادی طول می‌کشد، حدود یک ماه و نیم و در این باره خاطرنشان کرد: «مدت زمان توافق شده برای تکمیل تابلوها در پایان ژوئیه به پایان می‌رسد و در واقع ما به زمان بیشتری نیاز داریم، زیرا طول هر نقاشی حداقل سه متر است، بنابراین ما برای تکمیل آثار هنری در روز شش ساعت کار می‌کنیم تا برای نمایشگاه بزرگی که ژانویه‌ی آینده برگزار می‌شود، آماده شویم.»

 

 

لمی عقاد با اشاره به اینکه برای اولین بار است که در نوار غزه، هنر موزاییکی روی تابلوهای بزرگ اجرا می‌شود، در مورد ماهیت کار توضیح داد: «بقایای سرامیک‌های شکسته را می‌آوریم و کار می‌کنیم تا آن‌ها را به شکل سنگ‌های کوچک بازیافت کنیم و با استفاده از کاتر آهنی آن‌ها را به مکعب‌های کوچک برش دهیم و سپس از چسب برای چیدن آن‌ها استفاده می‌کنیم و تابلویی تولید می‌کنیم که مضمونی خاص مانند آزادی و مسئله‌ی زنان و کودکان را در بر می‌گیرد.»

وی در مورد مشکلاتی که در حین تهیه‌ی تابلوی نقاشی با آن مواجه می‌شوند، می‌گوید که انواع سنگ‌هایی وجود دارد که به دلیل سختی قابل تراش نیستند و نیاز به استحکام وسایل مورد استفاده و صرف زمان طولانی برای شکستن آن‌ها دارند که آن‌ها را مجبور می‌کند برای حل مشکل از وسایل دیگری استفاده کنند. مانند استفاده از سیمان و این جایگزین‌ها ممکن است منجر به آسیب چشم شود. همچنین کار به دقت بالایی نیاز دارد تا قطعه از نظر طول و عرض متناسب بیرون بیاید و با بقیه‌ی قطعات هماهنگ باشد.

 

 

سمیحه نفار این تجربه را غنی و جالب عنوان کرده به خصوص که اولین تجربه‌ی وی است، و در این باره می‌گوید: «من عاشق هنرهای پلاستیکی هستم و نقاشی‌های زیادی کشیدم. می‌خواستم در هنر موزاییک کار کنم و این کار را انجام می‌دهم، اما اطلاعات زیادی در مورد آن ندارم و دیدم که این موضوع نیاز به تمرکز و دید بصری دقیق دارد، به این ترتیب که قبل از اینکه سنگ‌ها را کنار هم بچینیم، باید مدلی را انتخاب کنیم که معنی داشته باشد و سپس روی ساختن آن کار می‌کنیم.»

وی خاطرنشان کرد که آن‌ها نقاشی بزرگی ساخته‌اند که تجسم زنی است که لباس گلدوزی شده‌ی فلسطینی پوشیده است تا نقش زنان را در حفظ میراث و فرهنگ برجسته کند و تابلوی دیگر طرحی از زنی است که تاج گل رز بر سر دارد و رؤیای آزادی و امنیت را در جامعه در سر می‌پروراند، افزود: «ما همچنان به خلق نقاشی‌های جدید که دارای معانی و نمادهایی هستند که مسائل جامعه را بیان می‌کنند، ادامه می‌دهیم.»

تعداد مهره‌های معرق به کار رفته در نقاشی زن فلسطینی با لباس‌های سنتی حدود ۱۶ هزارو ٩٠٠ قطعه سفال و سرامیک بوده است.

 

ندا هباش نیز به نوبه‌ی خود می‌گوید که مسائل اجتماعی و بشردوستانه، به ویژه مسائل زنان، از طریق هنرهای پلاستیکی و به ویژه هنر موزاییک برجسته شده است، زیرا مردم به دنبال ابزارهای غیر سنتی برای روشن کردن تصویر واقعی برای آن‌ها هستند. موزاییک‌ها فقط سنگ و رنگ نیستند، بلکه ابزارهای سخنگو در نقاشی هستند و می‌توانند پیام مورد نیاز را مستقیماً و به صورت روان برسانند و به بیننده احساس تصویر را همان‌طور که روی زمین است، القا کنند.

آمال خضیر، مدیر مرکز سازندگان فردا نیز به نوبه‌ی خود توضیح داد که «ما در مرکز تلاش می‌کنیم تا مهارت‌ها و تجربیات جدیدی را در اختیار زنان بگذاریم تا آن‌ها وقت خود را صرف کنند و بتوانند پروژه‌های کوچک مرتبط با موضوع این هنر را در آینده افتتاح کنند و دوره‌ی آموزشی هنر معرق سازی را به عنوان یکی از هنرهای قدیمی و مورد نیاز امروز اجرا کرده‌ایم.»

وی افزود: «هنر موزاییک صدها سال است که در کشور ما وجود دارد و ما تا حد امکان با آموزش گروه‌های هدف در هنر پلاستیک و اینستالیشن(هنر چیدمان)، تلاش می‌کنیم تا این میراث فرهنگی خود را حفظ کنیم تا به جهانیان ثابت کنیم که آرمان ما ریشه در سرزمین و فرهنگ ما دارد.»

آمال خضیر خاطرنشان کرد که «این آموزش بر چندین موضوع اجتماعی متمرکز است و نقش زنان را در حمایت از مبارزات از ابتدای اشغال و غصب سرزمین فلسطینیان برجسته کرد، زیرا زنان نقش اساسی در حفظ فرهنگ و برجسته کردن موضوعات مختلف دارند و ما از طریق تجسم تصویر زنان با مشارکت ١٧ زن، ثابت کرده‌ایم که آن‌ها در همه‌ی عرصه‌های زندگی نقش دارند و این اصل را در ذهن نسل‌های آینده تثبیت خواهیم کرد.»