زندگی در سایه جنگ و فقر، داستان زنان سودانی
با ورود به دومین سال از درگیریها بین ارتش سودان و نیروهای حمایت سریع، شرایط زندگی آوارگان زنانی که به همراه خانوادههای خود به مناطق امن کوچ کردهاند، رو به وخامت گذاشته است.
آيە إبراهيم
سودان - بحران آوارگی در سودان به عنوان یکی از شدیدترین بحرانهای جهان شناخته میشود، که تعداد زیادی از زنان سودانی را در دام خود اسیر کرده است. این زنان در عرض یک شب، با سرنوشتی نامعلوم و شرایطی مواجه شدهاند که به حق، واژه فاجعه برای توصیف آن کافی به نظر میرسد.
بسیاری از آوارگان در سودان مجبور به خوابیدن بر روی زمین در مراکز اسکان موقت واقع در ایالتهای امن شدهاند. دیگران در جستجوی کوچکترین وعده غذایی برای رفع گرسنگی خود هستند. در میان این افراد، گروهی نیز وجود دارند که هنوز در معرض تبادل آتش بین دو طرف درگیر قرار دارند و به دنبال فردی میگردند که بتواند آنها را به منطقهای امن منتقل کند. این افراد با مشکلات فراوانی مواجه هستند و توانایی تأمین حداقل هزینههای فرار از مخاطرات جنگ را ندارند.
مراکز اسکان آوارگان در ایالتهای امن سودان مملو از زنان آوارهای است که از مناطق جنگزده و صدای ممتد گلولهها فرار کردهاند. این درگیریها به تازگی وسعت یافته و تعداد بیشتری از ایالتها را درگیر کرده است. برخی آوارگان حتی دو بار مجبور به ترک خانههای خود شدهاند؛ نخست از پایتخت خارطوم به شهر ودمدنی در ایالت جزیره و سپس، پس از اینکه نیروهای حمایت سریع منطقه را تحت کنترل خود درآوردند، به سایر ایالتها. این دور دوم آوارگی رنج آنها را دوچندان کرده است، در حالی که آنها به دنبال تأمین حداقل نیازهای زندگی خود هستند.
ساره طیب، در توضیح تجربه آوارگی خود از پایتخت خارطوم به شهر ودمدنی در مرکز کشور و سپس به شهر پورتسودان در ایالت دریای سرخ، بیان داشت که او و خانوادهاش با مشقتهای فراوانی مواجه شدهاند. وی افزود: «ما پس از آنکه شهر ودمدنی به تصرف نیروهای پشتیبانی سریع درآمد، ناگزیر شدیم این شهر را ترک کنیم و پیاده مسیرهای طولانی را طی کردیم. این حرکت پس از مهاجرت اولیه ما از پایتخت خارطوم به ودمدنی صورت گرفت. پس از چندین روز سخت و طاقتفرسا، به پورتسودان رسیدیم که گرچه فاصله زیادی با مقصد قبلی ما نداشت، اما در آنجا با شرایط سخت معیشتی و افزایش قابل توجه هزینههای اجاره بها مواجه شدیم.»
از سوی دیگر، زینب سمانی ضو از منطقه دارفور در غرب سودان در مورد سفر آوارگی خود از نیالا به رهد، سپس به ودمدنی و در نهایت پورتسودان توضیح داد که در جستجوی امنیت، رنجهای بسیاری را تحمل کرده است. وی اظهار داشت: «سفر آوارگی من بسیار دشوار بود. از نیالا آغاز کردیم و پس از توقفهایی در ودمدنی و در نهایت به پورتسودان رسیدیم. اکنون در امنیت هستیم، اما آرامش روانی ندارم زیرا از خانوادهام دور ماندهام.»
آوارگان زن سودانی با شرایط بسیار دشواری مواجه هستند که در بستر معیشتی ناپایداری رخ میدهد. در این شرایط، نرخ ارزهای خارجی در برابر پوند سودانی به سطوح بیسابقهای افزایش یافته است. با رسیدن نرخ دلار به ١۶٠٠ پوند سودانی، قیمت کالاها و خدمات مختلف به طور قابل توجهی بالا رفته است، که این امر به افزایش بار مالی بر آوارگان و به ویژه زنان آواره دامن زده است.
رجاء جعفر، معلمی در ایالت خارطوم، در توضیح مسیر آوارگی خود از خارطوم به شهر عطبره در شمال سودان و سپس به پورتسودان، اشاره کرد که پس از رنجهای فراوان، اکنون در یک مرکز اسکان زندگی میکند و قادر به مقابله با شرایط معیشتی دشوار نیست. او وضعیت کنونی را فاجعهبار توصیف میکند و میگوید: «بیش از هشت ماه است که هیچگونه مستمری مالی دریافت نکردهام. ما از پیامدهای جنگ آگاه هستیم، اما معتقدم کارمندان دولت باید از شرایط ویژهای برخوردار باشند.»
در بازدیدی که خبرنگار ما از یکی از مراکز اسکان آوارگان انجام داد، با شرایط بحرانی آوارگان زنی روبرو شد که از گرفتن عکس در حین مبارزه برای بقا خودداری کردند. این زنان در مدرسهای که توسط مقامات ایالتی برای اسکان آنها بازگشایی شده بود، زندگی میکنند. سمیه حسن، که سن او بیش از ۵۰ سال است، درباره وضعیت نابسامان خود گفت که درگیریها او را به سرنوشتی نامعلوم کشاندهاند و او نمیداند که این وضعیت چه پایانی خواهد داشت. او در تلاش است تا اشکها و رنجی که تحمل میکند را در شرایطی که هرگز انتظار آن را نداشته، پنهان سازد. سخنان سمیه با نظرات
سامیه محمد، که در کنار او نشسته و از طرفین درگیری خواستار توقف فوری جنگ شده تا رنج آنها کاهش یابد، همخوانی دارد. او با اشکهایی که از چشمانش سرازیر میشوند، میگوید: «ما از این زندگی و شرایط دشواری که در آن قرار داریم، به تنگ آمدهایم.»
با وجود اینکه آوارگان کمکهای مالی را از برنامه جهانی غذا سازمان ملل متحد دریافت میکنند، فرایند به دست آوردن این کمکها با چالشهایی همراه است. هزاران نفر از آوارگان در صفهای طولانی برای دریافت کمکهای نقدی میایستند، به ویژه پس از آنکه برنامه جهانی غذا توزیع مستقیم مواد غذایی نظیر ذرت و روغن را متوقف کرده و به جای آن، کمکهای نقدی ارائه میدهد. با این حال، مبالغ نقدی ارائه شده نیازهای آنها را به طور کامل برآورده نمیکند.
سلافه حامد احمد بدوی، داوطلب در سازمان «کلنا قیم» و مسئول نظارت بر تغذیه کودکان مبتلا به سرطان، تجربه آوارگی خود را به شدت دشوار توصیف میکند. او تأکید میکند که پس از ترک پایتخت خارطوم، به مقصدی رسیدند که سفر به آن سه روز به طول انجامید و در آنجا با شرایط معیشتی بسیار سختی روبرو شدهاند. سلافه حامد احمد بدوی ابراز امیدواری میکند که صلح و امنیت برقرار شود و تمامی سودانیها بتوانند به خانههای خود بازگردند.