تونس؛ علی‌رغم موانع اجتماعی و اقتصادی، تلاش برای توانمندسازی زنان
علی‌رغم محرومیت از ادامه تحصیل، زنان جوان تونسی تسلیم تصمیمات جامعه مبنی بر منع آموزش آنان نشده‌اند. آنها آغاز به فراگیری مهارت‌های حرفه‌ای و دستی نموده‌اند که به آنها کمک خواهد کرد تا برای خود آینده‌ای بهتر مهیا سازند.
إخلاص حمروني
تونس- با وجود محرومیت از ادامه تحصیل، زنان جوان تونسی موفق شده‌اند مهارت‌هایی را فرا گیرند تا بتوانند خود را توانمند سازند. این امر چالشی فرا روی جامعه‌ای قرار داده است که تلاش در شکستن اراده آنان دارد.
سمیره بشابشة ۱۵ ساله، در تلاش است تا الگوی گلی را با دستان لرزان بر روی پارچه‌ای طراحی کند. وی با تمرکز فراوان سعی می‌کند کاری را که تا به حال انجام داده، خراب نکند. سمیره یکی از دختران ثبت نام کرده در برنامه‌های آموزش مهارت به دختران محروم از تحصیل در مرکز دارالمرأة شهر قیروان است که به طور مرتب در کلاس‌ها حاضر می‌شود تا مدرکی کسب کند و بتواند شغلی بیابد و در برابر سختی‌های زندگی مقاومت نماید.
سمیره در خصوص حضور خود در این برنامه، اظهار داشت: من بی‌سواد نیستم و مراحل قابل قبولی از تحصیلات را به اتمام رسانیده‌ام، اگرچه آرزو داشتم تحصیلاتم را ادامه داده و به دانشگاه راه یابم. لیکن پس از درگذشت پدر و وخامت حال سلامتی مادرم، ناگزیر به ترک تحصیل شدم. از این موضوع متأثر گشتم، اما ناامید نشدم. به دنبال راهی برای یاری رساندن به خانواده و خودم بودم. بدین سبب تصمیم گرفتم مهارت حرفه‌ای دستی فرا گیرم. هنگامی که درباره این برنامه آگاهی یافتم، بیش از پیش تشویق شدم و در آن ثبت‌نام نمودم. اکنون دوباره به مدرسه بازگشته‌ام و در کنار آن، مهارت حرفه‌ای درآمدزایی را فراگرفته‌ام.
آمال سهیلی ١٢ ساله مجبور شد تا برادرانش بتوانند تحصیلات خود را ادامه دهند، مدرسه را ترک کرده و در خانه بماند. اما با ثبت نام در برنامه آموزشی مرکز دارالمرأة و پذیرش در آن، علاوه بر آشنایی با دختران همسن و سال خود، توانسته است مهارت حرفه‌ای نیز بیاموزد. وی در خصوص تجربیات خود می‌گوید: جامعه در ادامه تحصیل من بی‌انصافی نمود، اما یادگیری مهارت حرفه دستی به من کمک کرده است تا اعتماد به نفس خود را تقویت نمایم و تبدیل به باری برای خانواده‌ام نشوم. همچنین من در برنامه‌های سوادآموزی نیز ثبت‌نام نموده‌ام تا مهارت‌های خواندن و نوشتن را فراگرفته و زن بی‌سوادی نباشم.
مریم دیماسی، هماهنگ‌کننده منطقه‌ای برنامه آموزش حرفه‌ای به کودکان و نوجوانان محروم از تحصیل، تأکید نمود که این برنامه به ادغام دختران در بازار کار و آموزش‌های حرفه‌ای یاری می‌رساند. وی اظهار داشت: در استان قیروان ٧ مرکز به منظور آموزش حرفه‌هایی همچون خیاطی مدرن، گلدوزی سنتی و برنامه‌های سوادآموزی موجود است. مرکز دارالمرأة بین ١٧٠ تا ٢۵٠ نوجوان ١۵ تا ٢١ ساله را جذب می‌نماید. در برخی موارد زنان ٣٠ ساله‌ای نیز وجود دارند که به شدت مایلند حرفه‌ای فراگرفته و درس بخوانند.
وی توضیح داد که این برنامه‌ها از چندین سال پیش آغاز شده و با توجه به افزایش تعداد دخترانی که زودتر از مدرسه منصرف می‌شوند، متقاضیان آن نیز افزایش یافته است.
در خصوص برنامه آموزشی، وی خاطرنشان کرد: این برنامه شامل کلاس‌های صبحگاهی خیاطی می‌باشد. پس از آن استراحت بوده و سپس نوجوانان نحوه آموزش دو حرفه بافندگی و گلدوزی به زنان مسن‌تر از خود را فرامی‌گیرند. همچنین اظهار داشت که این برنامه آموزشی بین ٢ تا ۵ سال طول می‌کشد. در پایان، شرکت کنندگان گواهینامه‌هایی در این حرفه‌ها و نیز گواهینامه سوادآموزی بزرگسالان اخذ می‌نمایند.
مریم دیماسی از پشتکار و جدیت نوجوانان در فراگیری مهارت‌های حرفه‌ای و نیز موفقیت بیشتر آنان پس از اخذ مدرک در بازار کار، تقدیر و تمجید نمود. وی افزود که تعداد زیادی از آنها، کارگاه‌های شخصی راه‌اندازی کرده و شماری نیز در کارخانجات یا منازلشان مشغول به کار شده‌اند.
بیشتر شرکت کنندگان برنامه، نوجوانانی از مناطق روستایی محروم هستند که به دلیل محدودیت مالی خانواده، از ادامه تحصیل بازمانده‌اند. این خانواده‌ها با وجود مشکلات اقتصادی، تعداد فرزندان بیشتری دارند. با توجه به عدم توانایی مالی در پرداخت هزینه‌های تحصیل، مجبور به محروم کردن دختران از تحصیل شده و تنها پسران را برای ادامه تحصیل تشویق می‌کنند.
گزارشی که در سال ۲۰۲۲ توسط مرکز رصد رسانه، آموزش، مستندسازی و مطالعات حمایت از حقوق کودک منتشر شده، نشان می‌دهد سالانه حدود ۱۰۰ هزار نفر در تونس تحصیل را رها می‌کنند که اکثر آنها دخترانی هستند که تحصیلشان نیمه‌کاره مانده است. این پدیده بیشتر در مناطق روستایی و خانواده‌های کم‌برخوردار رخ می‌دهد. گزارش مذکور نشان می‌دهد این دختران معمولاً در معرض بهره‌کشی اقتصادی یا جنسی قرار گرفته و در معرض قاچاق انسان قرار دارند.
حدود ۶۰۰ کودک در تونس قربانی قاچاق انسان شده‌اند که بیش از نیمی از آنها دختر می‌باشند.