مرکز خبر- شکاف‌های شدید در توانمندسازی اقتصادی، رشد زنان را تضعیف کرده و آسیب پذیری آن‌ها را در برابر تغییرات آب و هوا تشدید می‌کند.

بنگلادش با بیش از ۱۷۰ میلیون نفر، هشتمین کشور بزرگ جهان است. درآمد سرانه، که یکی از بهترین معیارهای رفاه اقتصادی است، در سه دهه‌ی گذشته در این کشور هفت برابر شده و درصد فقر کاهش یافته است. چنین پیشرفتی تا حدی ناشی از مشارکت بیشتر زنان در نیروی کار، به ویژه در صنعت پوشاک بوده است و در کل با پیشرفت‌های قابل‌توجهی در توانمندسازی زنان به چشم می‌خورد.

با این حال، تحلیل اخیر ما نشان داد که همچنان شکاف‌های بسیاری میان زنان و مردان در نیروی کار وجود دارد. شایان ذکر است که مشارکت زنان در نیروی کار در این کشور، همچنان تنها نصف مردان است. تحقیقات قبلی صندوق بین‌المللی پول نشان داد که کاهش این شکاف می‌تواند تولید اقتصادی کشور را تا ۴۰ درصد افزایش دهد. زنان معمولا کمتر احتمال دارد تحصیلات عالی داشته باشند و در دسترسی به خدمات مالی با موانع بیشتری روبرو هستند. اینها عواملی هستند که اصلاح هر دوی آنها می‌تواند بهره‌وری اقتصاد را به طور کلی افزایش دهد.

در عین حال، تلاش‌ برای از بین‌بردن شکاف‌های جنسیتی، به علت آسیب‌پذیری شدید بنگلادش در برابر تغییرات آب‌وهوایی و بلایای طبیعی، همواره در معرض باد مخالف است. شوک‌های اقلیمی مانند سایر اشکال شوک‌های اقتصادی، عموماً بر اقشار فقیر و آسیب‌پذیر تأثیر می‌گذارند. این بدان معناست که زنان بنگلادشی که به طور متوسط ​​تحصیلات و درآمد کمتری نسبت به مردان دارند، احتمالاً بیشتر تحت تأثیر قرار خواهند گرفت.

تجزیه و تحلیل ما به چندین عامل رسیده است که زنان بنگلادش را به طور منحصر به فردی در معرض تأثیرات تغییرات آب و هوایی و بلایای طبیعی قرار می دهد:

اشتغال زنان در بنگلادش به شدت در کشاورزی و کار غیررسمی متمرکز است. تغییرات آب و هوایی و شوک‌های اقلیمی به طور مستقیم بر تولیدات کشاورزی تأثیر گذاشته و کارگران غیررسمی را آسیب‌پذیرتر کرده است، زیرا آنها عموما بیمه‌های اجتماعی دسترسی ندارند.

مهاجرت بین‌المللی و داخلی، استراتژی‌های مهم سازگاری با آب و هوا، که عمدتا توسط مردان مورد استفاده قرار می‌گیرد را نیز تحت تأثیر قرار می‌دهند. مردان بنگلادشی مهاجر خارج از کشور، ۱۶ برابر بیشتر از زنان استخدام می‌شوند. زنان معمولاً مراقبت‌های اولیه از کودکان و سالمندان ارائه می‌دهند. همین مسئله موجب می‌شود کمتر جا‌به‌جا شوند و بیشتر در مناطقی بمانند که در معرض تغییرات آب و هوایی قرار دارد.

زنان بنگلادش مسئولین اصلی جمع‌آوری آب آشامیدنی و سوخت پخت و پز هستند. از آنجایی که گرم‌شدن هوا، بالا آمدن سطح دریاها، جنگل‌زدایی و طوفان و خشکسالی‌های مکرر، این وظایف را وقت‌گیرتر می‌کند؛ انتظار می‌رود فقر زمانی زنان تشدید شود.

بنگلادش پیش‌تر نیاز به ادغام دیدگاه‌های جنسیتی در استراتژی تغییر آب و هوا را در سال ۲۰۰۹ تشخیص داده بود. در همین حال، دولت اولین برنامه‌ی اقدام برای اقلیم و جنسیت را در سال ۲۰۱۳ تصویب کرده و در مارس ۲۰۲۴ آن را به روز کرد. برای اطمینان از اجرای موفقیت‌آمیز این طرح و پیشرفت همزمان، تلاش‌های مجددی مورد نیاز است. سیاست‌گذاران باید تا حد امکان روی هم‌افزایی توانمندسازی زنان، رشد اقتصادی و افزایش انعطاف‌پذیری در برابر تغییرات آب و هوایی سرمایه‌گذاری کنند.

سیاست‌هایی که از مشارکت زنان در نیروی کار حمایت می‌کنند، مستحق توجه ویژه هستند، برای مثال دسترسی زنان به توسعه‌ی مهارت‌ها و آموزش عالی و کاهش بار مراقبت‌های بدون دستمزد با گسترش مراقبت‌های مقرون‌به‌صرفه از کودکان، عواملی هستند که می‌توانند موثر واقع شوند. در کل، بنگلادش نیازمند توجه به هنجارهای جنسیتی است که زنان را از جستجوی شغل رسمی و دستمزد بالاتر دور کرده است.

افزایش خدمات بهداشتی و آموزشی در توانمندسازی زنان موثر است و در عین حال بهره‌وری نیروی کار را افزایش می‌دهد و کل جمعیت را در برابر تغییرات آب و هوایی مقاوم‌تر می‌سازد.

همچنین می‌توان شکاف دسترسی به منابع مالی را با ایجاد اعتماد به امور مالی رسمی، تقویت حقوق مالکیت زنان و اجرای کمپین‌های سواد مالی با هدف آموزش زنان از بین برد.

بنگلادش نخستین پذیرنده‌ی بودجه‌بندی پاسخگوی جنسیتی بود. این کشور اخیراً برچسب‌گذاری بودجه‌ی اقلیمی خود را معرفی کرده است که در واقع ابزاری است برای ردیابی هزینه‌های مرتبط با آب و هوا در بودجه‌ی ملی. با این حال، ادغام ناکافی ملاحظات جنسیتی و آب و هوایی در طول مرحله استراتژیک اولیه‌ی تدوین بودجه، منجر شد بنگلادش در مرحله‌ی اول شکست بخورد.

 بهبود در این زمینه همراه با ارزیابی تأثیر سیستماتیک اقدامات بر برنامه‌های دولتی، هدایت کارآمدتر منابع عمومی را در جهت دستیابی به برابری جنسیتی و اهداف آب و هوایی تا حد زیادی ممکن می‌سازد.

در نهایت، نباید زنان را صرفاً ذینفعان اقدامات اقلیمی دانست. در عوض، همانطور که زنان نقش مهمی در توسعه‌ی صنعت پوشاک و موفقیت رشد بنگلادش در دهه‌های اخیر ایفا کرده‌اند، باید برای ایفای نقش فعال در گذار سبز کشور نیز توانمند شوند.