«کار میدانی با جوامع روستایی و محلی، راهکاری مؤثر برای آگاه‌سازی»
بسیاری از روستاهای دورافتاده از پایتخت کشور، نیازمند ارتقای سطح آگاهی عمومی در زمینه مسائل و حقوق زنان و کودکان هستند. رسیدن به این هدف نیازمند تلاش گسترده و بلندمدت سازمان‌های مردم‌نهاد و توجه ویژه سازمان‌های حامی حقوق زنان است.
اسما فتحی
قاهرە- تعدادی از سازمان‌های مردم‌نهاد در تلاش‌اند تا از طریق راه‌های گوناگون از جمله برگزاری کمپین‌های آگاهی‌رسانی زنان و نیز توانمندسازی اقتصادی و حقوقی آنان، حمایت مستقیم از زنان به عمل آورند. گفته می‌شود این شیوه‌های حمایتی، به ویژه در مواردی که تعامل بدون واسطه با گروه هدف صورت می‌گیرد، غالباً نتایج مستقیم و ملموسی به همراه دارد.
به منظور آشنایی با سازوکارهای حمایت مستقیم از زنان و خانواده‌هایشان، مصاحبه‌ای با ریتا نجیب مدیر اجرایی بنیاد زن عرب و آفریقایی، یک فعال حقوق زنان و نیز رئیس هیأت مدیره بنیاد «ریتا برای حقوق زنان و کودکان»، انجام دادیم. از طریق این گفت‌وگو، بخش اعظمی از بحران‌هایی که زنان در روستاها با آن مواجه‌اند، بیان شد. همچنین ابزارهایی که این بنیادها برای تعامل میدانی و افزایش سطح آگاهی خانواده‌ها در زمینه حقوق زنان و حقوق بشر به کار می‌برند، توضیح داده شد.
در مورد کارتان در بنیاد زن عرب و آفریقایی برایمان بگویید؟
ما تعداد زیادی برنامه علیه خشونت نسبت به زنان در روستاها و محله‌ها اجرا کرده‌ایم. از طریق کمپین‌های خانە بە خانە و حضور میدانی، اطلاعات و آگاهی لازم را به صورت مستقیم به گروه‌های هدف انتقال داده‌ایم.
همچنین با همکاری اعضای انجمن وکلای زن مصری برای حقوق زنان، خدمات حقوقی را به زنانی که در فرایند دادرسی دچار مشکل هستند، ارائه کرده‌ایم. تمرکز اصلی ما بر روی مناطق دورافتاده است. علاوه بر این، تعدادی کاروان پزشکی نیز به مناطق محروم اعزام کرده‌ایم.
در برنامه‌های آتی، تلاش می‌کنیم تا وسایل نقلیه مجهزی را برای غربالگری و تشخیص زودهنگام سرطان پستان فراهم نماییم، چراکه در مناطق روستایی و کم‌برخوردار کشور، آگاهی اندکی در مورد این بیماری وجود دارد.
شما بیشتر به روستاها و محله‌ها متمرکز شدەاید، در این مناطق زنان با چە بحران‌هایی روبرو هستند؟
در مناطق دورافتاده از پایتخت به ویژه روستاها و محله‌ها، بحران‌های متعددی وجود دارد که مهم‌ترین آنها، پدیده ازدواج زودهنگام است. ازدواج زودهنگام یکی از بزرگترین چالش‌ها به شمار می‌رود که ریشه‌کن کردن آن نیازمند تلاش بلندمدت است، چراکه دیدگاه خانواده‌ها در این خصوص بسیار پیچیده بوده و تا حد زیادی ریشه در فرهنگ آنها دارد.
یکی از عواملی که منجر به ازدواج زودهنگام می‌شود، مسئله ترک تحصیل دختران است. دختران معمولاً به دلایلی همچون فقر خانواده و ناتوانی در پرداخت هزینه‌های تحصیلی، و نیز اولویت‌دادن به آموزش پسران، مجبور به ترک تحصیل در پایان دوره ابتدایی می‌شوند. این امر به نوبه خود منجر می‌گردد که خانواده‌ها دختران کودک خود را پیش از سن قانونی مجبور بە ازدواج می‌کنند که این خود سبب بروز بحران‌های بعدی فراوانی می‌شود.
شما تلاش زیادی برای آگاه‌سازی جامعه داشته‌اید، به نظرتان در چە مواردی موفق بە تاثیرگذاری بیشتری خصوصا در روستاها و محله‌ها شدەاید؟
یکی از موضوعاتی که افزایش چشمگیری در سطح آگاهی عمومی در مورد آن حاصل شده، پدیده ختنه دختران است. ما شاهد ارتقاء سطح دانش شهروندان در خصوص آسیب‌های روحی و جسمانی این عمل، به ویژه در ارتباطات همسران بعدی، بوده‌ایم.
تعداد قابل توجهی از مادران تصمیم گرفته‌اند دیگر اقدام به انجام ختنه دختران نکنند و تأکید می‌کنند کودکان دختر خود را در معرض چنین نقض حقوق بشری قرار نخواهند داد.
در خصوص مسئله خشونت علیه زنان نیز، افزایش قابل توجهی در سطح آگاهی عمومی صورت گرفته است. تعداد فزاینده‌ای از زنان، دیگر خشونت را تحمل نمی‌کنند و برای احقاق حقوق خود اقدام می‌نمایند. همه این موارد، حاصل تلاش‌های جامعه مدنی در راستای اطلاع‌رسانی و ارتقاء سطح آگاهی عمومی است.
آگاه‌سازی مستقیم زنان، استقبال خوبی را شاهد بوده است و درخواست‌هایی برای تکرار و توسعه اینگونه برنامه‌ها و پرداختن به موضوعات مختلف مرتبط با حقوق زنان و راهکارهای مقابله با نقض حقوق و رفتارهای آسیب‌رسان وجود دارد.
در تعامل با جوامع بسته‌ای مانند روستاها و محله‌ها، معمولاً لازم است از ابزارهای کمکی برای ایجاد اعتمادسازی استفاده شود؛ از جمله تکیه بر رابط‌های محلی روستاها و کارکنان بهداشتی، برای جلب اعتماد زنان و خانواده‌های آن مناطق.
یک سال از فعالیت شما در این زمینە گذشت، درباره برنامه‌های آینده خود برایمان بگوییم؟
ما کمپین‌های خانە بە خانە و ارتباط مستقیم با مردم را ادامه خواهیم داد تا بتوانیم واقعیت زندگی زنان را تغییر دهیم و آنها را از حقوقشان مطلع کنیم. چراکه فعالیت‌های ما از پذیرش اجتماعی برخوردار بوده و از طریق ایده‌های مطرح شده و گفتگوهای باز با خانواده‌ها، تاکنون تغییرات مثبت و تأثیرگذاری رخ داده است.
ما همچنین بر روی مقوله خشونت علیه زنان که یکی از بزرگترین چالش‌های پیش روی زنان بوده و منجر به بحران‌های جسمانی و روانی می‌شود، تمرکز ویژه‌ای خواهیم داشت. مهم‌تر اینکه، این موضوع نیازمند تلاش و همکاری جمعی است تا بتوان نتایج مثبت آن را مشاهده کرد.
ما برنامه‌ای برای ارائه حمایت‌های پزشکی و اعزام کاروان‌های درمانی به روستاها و محله‌ها داریم، چراکه شهروندان این مناطق به خدمات پزشکی نیازمند بوده ولی دسترسی مناسبی به آن ندارند. تعدادی از شرکت‌های دارویی نیز حامی مالی بوده و مقداری دارو را به صورت رایگان در اختیار مردم این مناطق قرار خواهند داد.
بنیاد «ریتا برای حقوق زنان و کودکان» در خصوص پرونده‌های زنان چە اقداماتی انجام خواهد داد؟
بنیاد «ریتا برای حقوق زنان و کودکان»، تمرکز فعالیت‌های خود را بر روی پرونده‌های مربوط به زنان و کودکان و چالش‌های پیشِ روی آنان در جامعه قرار خواهد داد. این بنیاد قصد دارد حمایت‌های عمومی مورد نیاز، خواه در حوزه خدمات بهداشتی و یا سایر زمینه‌ها، را به طور مستقیم به افراد نیازمند ارائه نماید.
این بنیاد همچنین توجه خود را به حوزه‌های هنری مختلف از جمله کارگردانی، بازیگری، نقاشی و غیره معطوف خواهد کرد. علاوه بر این، افرادی را که در زمینه آگاه‌سازی زنان در مورد پرونده‌های مربوط به آنان فعالیت می‌کنند، از طریق همکاری با انجمن وکلای زن مصری برای حقوق زنان، آموزش خواهد داد.