هنر در بحبوحه جنگ؛ دیوارنگاره‌ها روایت‌گر حقایق تلخ

علی‌رغم جنگ، محاصره و مشکلات فراوان، رماح عامودی، هنرمند نقاش، موفق شده است رنج و مصیبت‌های مردم فلسطین در نوار غزه را به‌خوبی به تصویر بکشد.

 

نغم کراجه

غزە- در میانه جنگی که نوار غزه را فراگرفته است، هنر تجسمی به عنوان یک ابزار بصری قدرتمند و زبانی که فراتر از مرزها می‌رود، برجسته می‌شود. این هنر، احساسات انسانی را به تصاویر و رنگ‌ها تبدیل کرده و به طور مؤثر رنج‌ها و واقعیت‌های تلخی را که جامعه فلسطین تحت کنترل نیروهای اسرائیلی و سیاست‌های سیستماتیک آن تجربه می‌کند، منتقل می‌سازد.

رماح عامودی، هنرمند نقاش، بر این باور است که هنر زبانی جهانی است که از مرزها، زبان‌ها و فرهنگ‌ها فراتر می‌رود و توانایی لمس قلب‌ها و انتقال پیام‌ها را با قدرت و سادگی داراست. او از طریق دیوارنگاره‌های هنری خود، به مردم امکان می‌دهد تا رنجی را که ساکنان غزه، به ویژه کودکان و زنان که از نقض مداوم حقوق اساسی خود رنج می‌برند، مشاهده کنند.

او توضیح داد: «هنر وسیله من برای بازگو کردن رنج‌هایمان و رساندن صدایمان به جهانیان است. هدف من این است که دنیا ببیند ما در اینجا چه می‌کشیم، دردها و امیدهای ما را درک کند و در مبارزه‌مان برای زندگی بهتر از ما حمایت کند. غزه تنها یک نقطه جغرافیایی نیست که از جنگ‌ها رنج می‌برد، بلکه خانه مردمی است که رویاها و آرزوهایی دارند و شایسته زندگی در صلح هستند.»

او بیان داشت که هنر در غزه نقش حیاتی و فعالی در مستندسازی وقایع و انتقال واقعیت‌ها ایفا می‌کند و به عنوان ابزاری برای مقاومت مسالمت‌آمیز، استقامت مردم فلسطین و پافشاری آنان بر زندگی را علیرغم تمام مشکلات نشان می‌دهد. همچنین، هنرمندان زن بخشی از این جنبش هنری هستند و می‌کوشند تا با تغییر دیدگاه‌های کلیشه‌ای نسبت به غزه، تصویری واقعی از رنج‌ها و آرزوهای مردم ارائه دهند.

او تصریح کرد که از طریق دیوارنگاره‌هایش تلاش نموده است جنبه‌های انسانی جنگ بی‌رحمانه‌ای را که بدون هیچ مانعی در نهمین ماه خود ادامه دارد، برجسته نماید و بر گروه‌های آسیب‌پذیرتر، به ویژه کودکانی که بهای سنگینی در این درگیری‌ها و منازعات می‌پردازند، تمرکز کند.

رماح عامودی با چالش‌های متعدد و پیچیده‌ای مواجه است که فعالیت هنری وی را به یک عمل قهرمانانه تبدیل کرده است. از جمله این مشکلات، کمبود دیوارهای مناسب برای نقاشی است، چرا که ۸۵٪ ساختمان‌های منطقه به دلیل حملات مداوم آسیب دیده‌اند. وی با کمبود دیوارهای سالم مواجه است و اغلب ناچار است به دنبال دیوارهای مدارس و خیابان‌هایی که هنوز پابرجا مانده‌اند بگردد تا بتواند فعالیت هنری خود را ادامه دهد. افزون بر این، کمبود شدید منابع مادی و ابزارهای هنری نیز مزید بر علت است. با وجود این محدودیت‌ها، رماح عامودی توانسته است با استفاده از مواد موجود، خلاقیت خود را به نمایش بگذارد که نشان‌دهنده توانایی وی در سازگاری و مقاومت در برابر شرایط کنونی است.

او تصریح کرد که به دلیل شرایط آب و هوایی سخت، مجبور است در زیر آفتاب سوزان به نقاشی بپردازد که این امر، کار را دشوارتر کرده و او را در معرض خستگی جسمی قرار می‌دهد. با این حال، این شرایط نتوانسته است وی را از ادامه مسیرش بازدارد، بلکه اصرار او برای رساندن صدای خود و پیامش به جهانیان را افزایش داده است.

رماح عامودی تلاش می‌کند تا فراتر از نقش یک هنرمند منفرد عمل کند. او کار خود را تلاشی جمعی می‌داند که شامل ده‌ها کودک از غزه می‌شود و آنها را تشویق می‌کند تا در نقاشی دیوارنگاره‌ها مشارکت کنند. این اقدام به کودکان امکان می‌دهد رنج‌های خود را بیان کرده و فشارهای روانی ناشی از جنگ را تخلیه کنند. او بیان داشت: «من در تلاش هستم محیطی برای حمایت روانی ایجاد کنم که به کودکان اجازه دهد احساساتشان را به شکلی خلاقانه بیان کنند و فرصتی برای تعامل با دیگران در فضایی امن و حمایتی فراهم آورم. نقاشی صرفاً یک فعالیت هنری نیست، بلکه وسیله‌ای برای بهبود روانی و ارتباط با خاطرات و تجربیات شخصی است.»

در آخرین دیوارنگاره خود، رماح عامودی به موضوع ربوده شدن کودکی پرداخته است. او تصویری از دختری را به تصویر کشیده است که در حال نگه داشتن مجموعه‌ای از بادکنک‌های رنگی است که یکی پس از دیگری به آسمان پرواز می‌کنند. این تصویر نمادین به از دست رفتن ابتدایی‌ترین حقوق کودکان برای زندگی، بازی و رشد در امنیت اشاره دارد و واقعیت تلخ و دردناکی را که کودکان تحت فشار جنگ تجربه می‌کنند، به نمایش می‌گذارد؛ جایی که رؤیاها و آرزوهای آنان در اثر خشونت و ویرانی پراکنده می‌شوند.

او اشاره کرد که چند ماه پیش دیوارنگاره‌ای خلق کرده است که گروهی از زنان را با قرص‌های نان در دست به تصویر می‌کشد. چهره‌های رنگ‌پریده آنها عمق رنج روزانه در تأمین غذا برای فرزندانشان را نمایان می‌کند. این تصویر به‌طور قدرتمندی نشان‌دهنده مبارزاتی است که زنان فلسطینی در مواجهه با شرایط دشوار اقتصادی و فشارهای روزمره متحمل می‌شوند.

در پایان صحبت‌های خود، رماح العامودی بیان داشت که دیوارنگاره‌ها صرفاً نقاشی‌هایی بر روی دیوار نیستند، بلکه صداهایی هستند که حقایق دردناک را بازگو می‌کنند و داستان‌های مردمی را روایت می‌کنند که صدایشان به جهان نمی‌رسد. وی افزود: «آثار هنری ما در تمام اشکال آن وسیله‌ای برای مستندسازی و بقا هستند و قادرند تأثیرگذار بوده و تغییر ایجاد کنند. این آثار خاطره مکان را حفظ کرده و داستان‌های رنج و مقاومت را جاودانه می‌سازند.»