فرار از ازدواج اجباری یگانه راه نجات زنان افغانستان
مهتاب کریم که از ازدواج اجباری فرار نموده، می‌گوید: درست است طالبان دوباره قدرت را به دست گرفتند و مانع کار و تحصیل ما زنان شدند. ولی باید با خود تعهد نماییم که فقط خود ما هستیم که خود را از بدبختی نجات داده می‌توانیم.
بهاران لهیب
کابل- ازدواج اجباری یکی از مشکلات عمده در افغانستان می‌باشد، از زمانی که تنظیم‌های هشت ثوری در سال ۱۳۷۱ قدرت را در افغانستان به دست گرفتند. جنایات بیشمار را در حق مردم به خصوص زنان نمودند. یکی از این جنایاتشان به نکاح در‌آوردن دختران نوباله بود. بنا خانواده‌ها برای نجات دخترانشان از دست ملیشه‌های تنظیمی مجبور شدند که به ازدواج اجباری و زیر سن دخترانشان تن بدهند. زمانی که طالبان در دور اول حاکمیت را به دست گرفتند. این مشکل کماکان سرجایش باقی ماند، در طول بیست سال گذشته با حاکمیت دولت دست نشانده آمریکا نتهایی که ازدواج اجباری کاهش نیافت بلکه رو به افزایش بود. تعداد زیاد زنان برای نجات از ازدواج اجباری از منازل‌شان فرار نمودند. دولت آن زمان راه حل دیگر نداشت. همه را روانه زندان می‌کرد. اما سازمان‌ها و نهاد‌هایی که برای حقوق زنان کار می‌کردند، کارزار راهاندازی کردند «فرار از منزل جرم نیست!» به همین منظور خانه‌های امنی را برای‌شان ایجاد نمودند، با آن هم به همه قربانیان رسیدگی صورت نمی‌گرفت، باز هم زنان آگاه تلاش نمودند که «قانون منع خشونت علیه زنان» را به تصویب رسانند.
«صندق حمایت از کودکان سازمان ملل متحد» (یونیسف) در بیانیه آورده است: «بین سال ۲۰۱۸ و ۲۰۱۹/ ۱۸۳ مورد ازدواج کودکان تنها از ولایت هرات و بادغیس ثبت شده است که این کودکان بین سنین ۶ الی ۱۷ سال می‌باشند. همچنان در بیانیه ذکر شده، که ۲۸ در صد زنان از ۱۵ الی ۴۹ ساله قبل سن ۱۸ سالگی ازدواج نموده‌اند.»
با قدرت گرفت دوباره طالبان همه مسایل دگرگون شد، از جمله تمام سازمان‌ها و نهاد‌های که برای تأمین حقوق زنان کار می‌کردند و خانه‌های امن برای زنان خشونت دیده داشتند. طالبان درهای‌شان را بستند و زنان خانه‌های امن را روانه زندان‌ها نمودند، درطول بیشتر از دوسال حاکمیت طالبان خشونت‌های خانواد‌گی و ازدواج‌های اجباری به اوج خود رسیده است. هر قانون مدنی که برای تأمین حقوق زنان در افغانستان موجود بود لغو اعلام کردند و قوانین شرعی را پیش کشیدند که در قانون شرعی سن ازدواج را ۹ سال در نظر گرفته‌اند.
دفتر سرمفتش ایالات متحده برای بازسازی افغانستان(سیگار) در گزارشش که در مورد ازدواج اجباری زنان در افغانستان نشر کرد، نوشته است: «در سال ۲۰۲۱، ۳۵ درصد دختران قبل رسیدن به سن ۱۸ و۱۷ درصد قبل رسیدن به سن ۱۵ به ازدواج داده شده‌اند.»
در گزارش آمده است: «۵۷۸ مورد ازدواج اجباری بین دسمبر ۲۰۲۲ تا فبوری ۲۰۲۳ ثبت شده که از این تعداد ۳۶۱ مورد مربوط ازدواج در سنین پایین بوده است.»
مهتاب کریم در سال ۱۳۸۸ از ازدواج اجباری فرار نموده و در یکی از خانه‌های امن در کابل پناه آورده بود. وی جریان را چنین بیان داشت: من هنوز ۱۵ سالگی خود را تکمیل نکرده بودم مرد ۶۰ ساله و ثروتمندی به نزد خانواده‌ام برای من به خواستگاری آمد، که قبل من دو زن دیگر هم داشت. اما من علاقمند بودم تحصیل کنم و برای زنان خدمت نمایم. زمانی که موضوع خواستگاری را فهمیدم به شدت عصبانی بودم هر چه گریه و ناله کردم کسی حرف مرا نشنید. بالاخره من با این مرد که سنش از پدرم هم بزرگتر بود نامزد شدم در شب عروسیم من زمینه پیدا کردم فرار نمایم. لباس برادرم را به تن کردم همه موهای خود را در حمامه پنهان نمودم و با مقدار پولی که نزدم بود از ولایت پکتیکا به قصد کابل منزل را ترک کردم. همه فکر می‌کردند من پسر هستم و به کابل رسیدم به کمک زنی که با وی در مسیر راه آشنا شدم به «وزارت امور زنان» رفتم.
مهتاب که در چشمانش پیروزی و آزادی به وضاحت دیده می‌شد، ادامه داد: کارمند وزارت امور زنان که با خانه‌های امن در رابطه بود به در وردی وزارت به استقبال من آمد. مرا به یکی از خانه‌های امن معرفی نمود. من هم از فرصت استفاده کرده به مکتب رفتم بعد هم پوهنتون(دانشگاه) را به اتمام رساندم. من وکیل مدافع شدم زنان زیادی را که مانند من عین سرنوشت را داشتند نجات دادم خوشبختانه با مردی ازدواج کردم که مرا حمایت زیادی در زمینه نمود.
مهتاب افزود: درست است طالبان دوباره قدرت را به دست گرفتند و مانع کار و تحصیل ما زنان شدند. ولی باید با خود تعهد نمایم که فقط خود ما هستیم که خود را از بدبختی نجات داده می‌توانیم بس، من این را تجربه کردم. اگر من به همان ازدواج تن می‌دادم سرنوشت بدی را پیش رو داشتم. من همت کردم حتی دو دختر کاکایم(عمو) خود را نیز نجات دادم حالا زنان فعال جامعه هستند و برای حقوق زنان کار می‌کنند.
مهتاب به عنوان آخرین سخنانش به ما گفت: «در خانه امن که من زندگی می‌کردم دختران زیادی بودند که برای نجات از خشونت‌های خانواد‌گی منازل‌شان را ترک کرده بودند و با همت والا به درس و تعلیم خود ادامه دادند و زندگی پراز خشونت را پشت سرگذاشتند. من مطمئن هستم که ما زنان افغان اگر دست به دست هم بدهیم طالبان را هم از بین برده و یک حکومت مردمی را روی کار می‌آوریم.»