«ژنئولوژی دانشی است که از مسائل زنان دفاع می کند»
فاطمه میدانی، استاد فلسفه تونسی، تأکید کرد که ژنئولوژی که از میراثی غنی نشأت گرفته است، برای روشن کردن جنبههای درونی دنیای زن، که در بخشندگی خود شبیه به طبیعت است، پدید آمده است.
اخلاص حمرونی
تونس – ژنئولوژی به عنوان «علم زن» شناخته میشود که هدف آن برجسته کردن مسائل زنان در تمامی اشکال آن، به منظور حل و فصل این مسائل و دفاع از آنها است. این علم زنان را تشویق میکند تا با ذهنیت مردسالار مقابله کرده و روابط اجتماعی را بر پایه برابری و آزادی بنا کنند.
فاطمه میدانی، استاد فلسفه از شهر القصرین تونس، ژنئولوژی را اینگونه تعریف میکند: «علمی که به زن میپردازد و میخواهد مسیر علوم انسانی را اصلاح کند. علومی که به مطالعه موضوعات کلی مرتبط با مرد، زن، خانواده و جامعه میپرداختند، بدون اینکه زن را به عنوان موضوعی مستقل برای تحقیق مورد توجه قرار دهند». وی توضیح داد که این علم بر آن است که زن را به عنوان یک موضوع اصلی، مهم و خلاق در پدیدههای انسانی مورد مطالعه قرار دهد، نه صرفاً به عنوان موضوعی فرعی در پدیدههای اجتماعی.
وی افزود: «ژنئولوژی به همان اندازه که علمی مبتنی بر رصد تجربیات و مطالعه پدیدههای مرتبط با مسائل زنان است، به دنبال ارزشگذاری زندگی مبارزاتی زنان در میان جوامع و در درون ملتها است، زیرا این علم بهعنوان دانشی با ابعاد فلسفی است که تمامی معانی مبارزه و تلاش زنان برای تضمین یک زندگی آزاد و شرافتمندانه را در بر میگیرد. زیرا در سطح تعریف این علم میگوییم که ژنئولوژی علمی است که بر فلسفه؛ زندگی، طبیعت و آزادی بنا شده است.»
فاطمه میدانی در ادامهی صحبتهای خود درباره ارتباط این فلسفه با زندگی، توضیح میدهد که ژنئولوژی را «علم زندگی» مینامند، زیرا درک ماهیت زندگی بسیار ضروری است و زن نمیتواند در زندگی هماهنگی داشته باشد، اگر نتواند راز زندگی را درک کند.» وی در مورد ارتباط ژنئولوژی با طبیعت، توضیح میدهد: «ژنئولوژی علم طبیعت زن است. وقتی به زن نگاه میکنیم، در بسیاری از موارد هماهنگ با طبیعت است، زیرا زن همچون درخت است. حتی چرخه زندگی درخت شباهت بسیاری به چرخه زندگی زن دارد، بهویژه در نقطه زیبایی روح و بخشندگی بیپایان. ژنئولوژی بر این ویژگی تأکید کرده و از این ایده دفاع میکند.»
این استاد فلسفه این علم را اساساً «علم آزادی زن» عنوان کرد، زیرا اگر زن آزاد نباشد، نمیتواند از زندگی و طبیعت لذت ببرد و با توجه به اینکه انسان به طور کلی هرچه آگاهتر، هوشیارتر و فهمیدهتر باشد، آزادی بیشتری را تجربه میکند، تأکید کرد: ژنئولوژی زنان را به مبارزه واداشته تا انسانهایی آزاد، آگاه و مطلع از مسائل و حقوق خود باشند. این علم با توجه به اینکه زنان در طول تاریخ تحت ستمهای فراوانی قرار گرفتهاند و در جوامعی که فرهنگ سلطه مردانه در آنها غالب است، از جمله در جامعه تونس و دیگر جوامع، نقش بسیار مهمی در ارتقای سطح آگاهی زنان نسبت به تواناییهایشان دارد و مفاهیم انقلاب زنان را تقویت میکند.
با توجه به واقعیت کنونی، فاطمه میدانی معتقد است که شکل سلطهجویانه و استبدادی که زنان در این جوامع تحت آن قرار دارند، تنها به ذهنیت مردسالارانه محدود نمیشود، بلکه در ظهور نوعی بردگی جدید نیز تجلی مییابد. این بردگی، که به نظر میرسد زنان هنوز به طور عمیق و کامل آن را درک نکردهاند، توسط نظام سرمایهداری تحمیل میشود؛ نظامی که تلاش دارد جوامع را تحت کنترل خود درآورد و از زنان بهعنوان «آسیبپذیرترین گروه» بهرهبرداری کند. نظامهای سرمایهداری با بمباران زنان با سیلی از محصولات مصرفی و متقاعد کردن آنها که این محصولات برای تضمین استقلالشان ضروری است، به شکلی جدید آنها را وابسته میکند. فاطمه میدانی توضیح میدهد که وقتی زنان به این نیروهای غربی وابسته شوند، آزادیای که ژنئولوژی از آن دفاع میکند، دیگر محقق نخواهد شد. ژنئولوژی بر این باور است که استقلال اقتصادی زنان، بهترین پشتیبان برای جوامع است تا بتوانند به لحاظ اقتصادی و فرهنگی پیشرفت کنند. از سوی دیگر، تجاوز به حقوق، حرمت، و بهرهکشی و بردگی زنان در جوامعی که به این نیروهای غربی وابسته هستند، آسانتر صورت میگیرد. این امر نیازمند ادامه مبارزه نه تنها علیه ذهنیت مردسالار، بلکه همچنین علیه ایدئولوژی سرمایهداری است.
این استاد فلسفه در مورد میزان آشنایی زنان تونسی به این علم گفت: «آنچه مشاهده میکنم این است که زنان تونسی آشنایی کمی با این علم زنان دارند، زیرا در نشستهای علمی مرتبط با علم زنان و مطالعات آکادمیک درباره مسائل زنان از این علم بحث نمیشود». وی توضیح میدهد که در تونس رشتهای به نام جامعهشناسی وجود دارد، اما این رشته به زنان بهعنوان یک موضوع خلاق در پدیدههای اجتماعی نمیپردازد، بلکه آنها را صرفاً بهعنوان موضوعی فرعی در نظر میگیرد. فاطمه میدانی خواستار نهادینه کردن این علم فلسفی در کشور است تا به مسائل زنان بهطور عمیقتر و جدیتر پرداخته شود.
فاطمه میدانی معتقد است که تونس دستاورد مهمی در زمینه حضور درس فلسفه در برنامههای آموزشی کسب کرده است. او بر این باور است که گفتمان فلسفی، برخلاف گفتمان علمی که ماهیتی مادی، عملگرایانه و کمی دارد، یک گفتمان ارزشی، اخلاقی، تربیتی و تمدنی است. وی با تأکید بر اینکه درس فلسفه نقشی اساسی در شکلدهی شخصیت نسلهای جدید ایفا میکند، زیرا این علم از ارزشهای اخلاقی و زیباییشناختی حمایت میکند، گفت: ژنئولوژی نیز ایدههایی را مطرح میکند که از استقلال زنان و آزادی آنها دفاع میکند، و این موضوع در راستای اهداف تربیتی و اخلاقی فلسفه است.
این استاد فلسفه در ادامهی صحبتهای خود افزود: «از اینجا میتوانیم بگوییم که گفتمان فلسفی، گفتمان ارزشهایی است که انسانیت زن را احیا میکند و میتواند موجودیت او را در شرایطی که معیارها در حال انقلاب و ارزشهای سودگرایانه حاکم است، تثبیت کند؛ ارزشهایی که میتوانند ملتها را نابود کنند و جایگاه زن را بهبود نخواهند بخشید.»
فاطمه میدانی در پایان صحبتهای خود با تأکید بر اینکه پیشرفت ملتها نیازمند حمایت کامل از علم زنان، یعنی ژنئولوژی، است، توضیح داد: پیشرفت ملتها به پیشرفت زنان بستگی دارد، زیرا کاهش شأن زن و نگریستن به او بهعنوان یک عنصر غیرفعال در جامعه، وضعیت ملتها را تغییر نخواهد داد و آنها را به جلو نخواهد برد. نمیتوانیم در مورد آزادی ملتها صحبت کنیم در حالی که حقوق زنان نقض شده و هویت آنها نادیده گرفته شود و ارادهشان سلب گردد. وی بر اهمیت ژنئولوژی تأکید کرد و آن را بهعنوان علمی مهم دانست که افکار فلسفی را برای حمایت از آزادی زنان به همراه دارد.