چالشهای مضاعف برای زنان قِبلی؛ خشونت و بیکاری وضعیت را بحرانی کردهاند
در جنوب تونس و بهویژه در شهر قبلی، زنان با چالشهای دشواری در زندگی روزمره مواجه میشوند که عمدتاً شامل افزایش موارد خشونت، نابسامانی در ارائه خدمات بهداشتی و تشدید نرخ بیکاری میشود.
اخلاص حمرونی
تونس- نعیمه بن منصور، فعال عرصه حقوق زنان و جامعه مدنی، بر این نکته تاکید دارد که زنان شهر قبلی در شرایط دشواری قرار دارند که در صدر آن خشونت نمایان است. وی میافزاید که بسیاری از زنان حتی آگاهی ندارند که قربانیان انواع خشونت، چه در جنبههای فیزیکی و چه اقتصادی، هستند.
زنان در شهر قبلی تونس به طور مداوم در معرض انواع خشونت قرار گرفتهاند، که اغلب این اعمال خشونتآمیز به گونهای پنهانی صورت میگیرد تا زنان از ماهیت دقیق آن بیخبر بمانند. به عنوان مثال، کارگران زن فصلی که در فصل برداشت خرما مشغول به کار هستند، بدون هیچگونه تضمین اجتماعی و در شرایط حملونقل دشوار و خطرناکی کار میکنند که جان آنها را به خطر میاندازد. این زنان ساعات طولانی کار میکنند و در مقابل، دستمزدی اندک دریافت میدارند که معمولاً برای ٧ تا ٩ ساعت کار سخت، حمل و جابجایی اجسام سنگین، حداکثر به ۶ دلار میرسد. نعیمه بن منصور، فعال حقوق زنان و جامعه مدنی، بر این مسائل تأکید ورزید و این شرایط را به شدت مورد نقد قرار داد.
نعیمه بن منصور به این موضوع اشاره کرد که زنان در شهر قبلی نه تنها با خشونت فیزیکی و روانی مواجه هستند، بلکه در معرض ضرب و شتم و توهینهای لفظی قرار میگیرند، بدون اینکه آگاهی داشته باشند این رفتارها نوعی خشونت روانی علیه آنها است. وی میافزاید که زنان تمام اشکال خشونت را درونیسازی کردهاند. در زمانی که فعالیتهای آگاهیبخشی و معرفی قانون ۵۸ برای مقابله با خشونت علیه زنان اجرا میشود، زنان قبلی اغلب خشونتی را که بر آنها روا داشته شده، انکار میکنند. بن منصور همچنین به یک مورد اشاره میکند که در آن یک زن به قتل رسیده و قاتل به دلیل ادعای بیماری روانی، حتی پس از گذشت ۴ یا ۵ سال، هنوز مجازات نشده است. این نشاندهنده گسترش و عمق مشکل خشونت در این شهر است.
نعیمه بن منصور توضیح داد که خشونت علیه زنان در سالهای اخیر افزایش چشمگیری یافته است، بخشی به دلیل ناآگاهی زنان از خطرات این پدیده و بخشی به خاطر ترس از ذهنیت مردسالارانه و ننگی که با افشای خشونت همسرانشان ممکن است با آن مواجه شوند. به گفته او، زنانی که قربانی خشونت هستند، حتی اگر تصمیم به دفاع از حقوق خود بگیرند، معمولاً علیه آزاردهندهشان شکایت نمیکنند؛ زیرا گروهی به نام 'جبهیات' یا ریش سفیدان طایفه یا قبیله، که برای حل و فصل اختلافات مداخله میکنند، آنها را به بخشیدن همسرشان ترغیب میکنند. این رویهای خطرناک است زیرا جامعه، زنان را به نادیده گرفتن حقوق خود وادار میکند و به جای تشویق آنها به دفاع از حقوقشان، آنها را مجبور میکند که به خانههای خود بازگردند و خشونت بیشتری را متحمل شوند.
نعیمه بن منصور توضیح داد که وضعیت شکننده زنان در شهر قبلی تنها به خشونت ختم نمیشود؛ این شرایط همچنین زمینه را برای بروز مشکلات بهداشتی فراهم میآورد. به گفته او، زنان شاغل در فصل برداشت خرما با مشکلات سلامتی چون دردهای مفصلی و بیماریهای تنفسی ناشی از پرز نخل مواجه هستند و از هیچ حمایتی از سوی کارفرمایان یا دولت برخوردار نیستند. علاوه بر این، خدمات ارائه شده به آنها در بیمارستانها نیز نامناسب است و به نیازهای خاص زنان، مانند مراقبتهای لازم هنگام زایمان، پاسخ نمیدهد. بن منصور همچنین به نرخ بیکاری بالا در میان زنان تحصیلکرده در شهر قبلی اشاره میکند که به ٨١ درصد میرسد. دلیل این امر، فقدان فرصتهای شغلی در بخش دولتی و موانعی چون نیاز به ارائه گواهی مالکیت زمین برای کسانی است که میخواهند به صورت خود اشتغال پیشه کنند، که زنان به دلیل محرومیت از حق ارث، قادر به ارائه آن نیستند.
نعیمه بن منصور در خصوص وضعیت جنبش زنان در شهر قبلی توضیح داد که جنبش قوی برای حقوق زنان در این منطقه وجود ندارد. از زمانی که او از سال ۲۰۱۶ در این حوزه فعالیت خود را آغاز کرده، متوجه شده است که آگاهی در مورد حقوق زنان که شامل دستیابی به برابری کامل و عملی در تمام جنبههای زندگی میشود، به دلیل سلطه فکری مردسالارانه و غلبه نگرشهای سنتی در این منطقه، به طور قابل توجهی پایین است. بنابراین، مشارکت زنان در عرصههای عمومی محدود و بیشتر به صورت موقتی و در چارچوب برگزاری برخی نمایشگاهها است. او اشاره کرد که حتی بسیاری از زنان از وجود روز زن، که هر ساله در تونس جشن گرفته میشود، و یا مناسبتهای مربوط به حقوق بشر نیز بیخبرند، که نشاندهنده عدم آگاهیبخشی و دسترسی آنها به اطلاعات مرتبط است.
نعیمه بن منصور تاکید کرد که در حالی که جنبش زنان در پایتخت تونس نسبتاً فعال است، این فعالیتها در جنوب و دیگر شهرهای داخلی کشور، به ویژه در مناطق روستایی، به طور قابل ملاحظهای کمتر دیده میشود. در این مناطق، اولویتهای زنان بیشتر معطوف به مسائل بنیادینی مانند تامین خوراک و حمل و نقل است. بنابراین، توجه آنها به مسائل حقوقی و آگاهی از قوانین دفاع از حقوق خود به شدت کمرنگ است. همچنین، بن منصور اشاره میکند که این زنان اهمیت قانونی مانند قانون شماره ۵۸، که به حمایت از حقوق زنان اختصاص دارد، را درک نمیکنند.
نعیمه بن منصور بیان کرد که وضعیت زنان در شهر قبلی به صورت خاص، و جنوب تونس به طور کلی، نیازمند توجه و مداخله فوری نهادهای ذیربط است، چرا که جامعه مدنی به تنهایی قادر به ارائه راه حلهای پایدار و کارآمد برای این مشکلات نیست. او تاکید کرد: «ما تلاش میکنیم تا قوانینی را که به نفع زنان است وضع و اجرا کنیم، اما این تلاشها به تنهایی کافی نیست و قادر به بهبود کلی شرایط زندگی خانوادهها، زنان بیوه، یا قربانیان خشونت نیستیم. این مداخله باید با قدرت بیشتری انجام شود و تمام مناطق شهری را در بر بگیرد تا تاثیر واقعی و عمیقی داشته باشد.»