بناها و کوچه‌های ویران شده، موزه مقاومت کوبانی هستند
این بناها که شاهد شجاعت و ایستادگی صدها مبارز جنگ علیه داعش در کوبانی بوده‌اند، بخشی از پیروزی بزرگی هستند که سراسر جهان را تحت تأثیر قرار داد.
نورشان عبدی
کوبانی - شهر کوبانی در شمال شرقی سوریه با گذشت ۹ سال از آزادسازی آن، شاهدی بر خاطرات و داستان‌های مبارزان و جزئیات مربوط به پیروزی تاریخی در آن ساختمان‌های ویران است. مکان‌هایی که شاهد مقاومت مردم کوبانی بوده‌اند، داستان‌ها و آرزوهای کسانی را روایت می‌کنند که برای پیروزی در این نبرد جنگیدند و شهید شدند.
در تاریخ ۱۵ سپتامبر ۲۰۱۴، مزدوران داعش با استفاده از انواع سلاح‌های سنگین به شهر کوبانی در منطقه فرات شمال و شرق سوریه حمله کردند. اما مردم کورد با اراده‌ای قوی در برابر این حمله مقاومت کرده و با مزدوران درگیر شدند. پس از ۱۳۴ روز مقاومت و مبارزه، در تاریخ ۲۶ ژانویه ۲۰۱۵، شهر کوبانی آزاد شد. بدین ترتیب، نیروهای مدافع خلق و زنان موفق به شکست دادن مزدوران داعش در این شهر شدند.
پس از گذشت ۹ سال از پیروزی حماسی مردم کوبانی بر داعش، همچنان آثار جنگ در خیابان‌ها و محله‌های این شهر به چشم می‌خورد. کوچه‌هایی که به‌طور کامل ویران شده‌اند، به موزه مقاومت کوبانی تبدیل شده‌اند. این موزه به تمام دنیا نشان می‌دهد چه اتفاقاتی در اینجا رخ داده و مردم کورد چه سختی‌هایی را متحمل شده‌اند.
موزه مقاومت کوبانی در محله گمرک این شهر واقع شده است. در این مکان، ساختمان‌های مسکونی به ویرانه‌هایی تبدیل شده‌اند که یادآور خون و مبارزه ده‌ها مبارزی هستند که در آنجا شهید شدەاند. به همین دلیل تصمیم گرفته شده این ساختمان‌ها به عنوان موزه حفظ شوند. دورنمای این موزه، حس مکانی متروک و ویران شده را القا می‌کند. اما در واقع همین ویرانه‌ها باعث می‌شود بازدیدکنندگان جزئیات و رویدادهای سخت جنگ با داعش را حس کنند.
گیسوان صلح
هر خیابان و مکانی در شهر کوچک کوبانی، شاهد مقاومت تاریخی بزرگ مردم آن در برابر داعش بوده است. هر خانه و خیابان، داستان مبارزی را روایت می‌کند که در این نبرد جان خود را فدا کردەاند. از جمله مکان‌هایی که بیشترین شاهد بر این مقاومت هستند می‌توان به میدان امنیتی مربع و خیابان مدارس اشاره کرد. مزدوران با سلاح‌های سنگین به مدرسه شهید آزاد حمله کردند اما مبارزان مانع از تسلط آنها بر این مدرسه شدند و حتی جان خود را فدا کرده و از مدرسه به عنوان سپر در برابر پیشروی داعش استفاده نمودند.
امروزه نیز در همان خیابان، جایگاە ویژه‌ای برای نگهداری گیسوان مبارزان یگان‌های مدافع زنان وجود دارد. آنها پس از روزها مقاومت در برابر داعش در میدان امنیتی، جان خود را از دست دادند و تنها گیسوانشان به جا ماند که به گیسوان پیروزی و صلح معروف شد. این گیسوان نماد قدرت و اراده مبارزان زنی هستند که مرگ و شهادت را بر تسلیم شدن در برابر داعش ترجیح دادند. هر کسی که به این گیسوان نگاه کند، احساس غرور می‌کند به مبارزانی که با عشق و امید به آینده، جان خود را فدای پیروزی کردند.
دجله احمد، خبرنگار آژانس خبری هاوار در منطقه فرات شمال شرق سوریه که از شاهدان مقاومت کوبانی بوده است، می‌گوید: من از شرکت‌کنندگان در نبرد کوبانی بودم. آن شهر کوچک که فرزندان مردم کورد از هر چهار بخش کوردستان را در خود جای داده بود تا علیه داعش بجنگند و مقاومت کنند. فرزندان مردم کورد با خون خود تاریخ جدیدی برای کوردها نوشتند. طی ماه‌ها مقاومت، مبارزان توانستند با اراده قوی خود را به دنیا معرفی کنند و پیروز شوند.
وی اشاره کرد که روحیه مبارزان و مردم کوبانی موجب شکست داعش شد. و اظهار داشت: تنها چیزی که باعث پیروزی کوبانی بر داعش شد، اراده‌ای بود که مبارزان و مردم در برابر تمام روش‌های داعش و استفاده آن از انواع سلاح‌های سنگین با کمک ترکیه داشتند. آن مقاومت باعث شد جهانیان با کوبانی همبستگی نشان دهند و تظاهرات مردمی برپا شود و روز اول نوامبر به عنوان روز همبستگی با مقاومت کوبانی نامگذاری شود.
دجله احمد به مقاومتی که در میدان امنیتی مربع و خیابان مدارس انجام شد، اشاره کرد و گفت: «روز جهانی کوبانی حاصل روحیه فداکارانه بود. این شهر که هر وجب از آن با خون مبارزانی که برایش جنگیدند، آبیاری شده است. یگان‌های مدافع زنان نقش برجسته‌ای در این میان داشتند. قبل از رسیدن حملات به مرکز شهر، دیدیم که مبارزان چگونه مبارزە می‌کردند تا از ورود داعش به شهر جلوگیری کنند. در شرق شهر، شهید پیمان در مدرسه سرزوری عملیات فدایی انجام داد و در جنوب کوبانی، شهید ریوانا و شهید آرین جان خود را فدا کردند. در غرب و تپه دولی نیز شهید زوزان برای نابودی داعش جانش را فدا نمود.»
وی افزود: «در این مکان، شش نفر از مبارزان تا آخرین نفس مقاومت کردند و از بدنشان جز گیسوان زیبایشان چیزی باقی نماند. به یاد دارم که وقتی به اینجا رسیدیم، این گیسوان را دیدم. امروز این مکان به میدان و ساحتی برای مقاومت و مبارزه تبدیل شده است.»
«دستینا قندیل»
دستینا قندیل مشهور به کلوور، از مبارزان یگان‌های مدافع زنان بود. او در مسیر مبارزه برای اهدافش تلاش کرده و آموزش‌های سیاسی و نظامی دیده بود. علیرغم سن کمش، توانسته بود به صفوف نظامی بپیوندد.
دستینا شخصیتی آرام داشت و زیاد حرف نمی‌زد، اما در میان رفقایش فعال بود. با شروع انقلاب نهم ژوئیه ٢٠١٢ در روژآوا، او به انقلاب پیوست و جایگاه خود را در یگان‌های مدافع زنان پیدا کرد. در آن زمان نام دستینا حفتنین را برای خود برگزید. دستینا همچنین در مقاومت حلب علیه داعش نیز شرکت داشته است.
دستینا قندیل در محله جمارک شهر کوبانی حضور یافت. او به فرماندهی یک واحد مقاومت محلی منصوب شد و در دفاع از شهر نقش مهمی ایفا کرد. وقتی مزدوران داعش ساختمانی را که دستینا و١٠ نفر از رفقایش در آنجا مستقر بودند، مورد حمله قرار دادند، او با تمام قدرت به مقاومت پرداخت. پس از چند روز مقاومت سرسختانه، تصمیم گرفت عملیات فدایی انجام دهد تا از ورود داعش به آن ساختمان جلوگیری کند. این ساختمان یکی از کانون‌های اصلی مقاومت شهر بود که نقش مهمی در دفاع از کوبانی در برابر تروریست‌ها ایفا کرد.
سمیرا احمد، ۵١ ساله که در مقاومت کوبانی علیه داعش شرکت داشته است، در مورد ساختمانی کە دستینا قندیل درآنجا شهید شد و عملیات فدایی او می‌گوید: «پس از ماه‌ها مبارزه و مقاومتِ فرزندان و مادران کورد، کوبانی به عنوان قلعه مقاومت و استقامت در سراسر جهان شناخته شد. عملیات فدایی شهید دستینا در دفاع از آن ساختمان، نمادی از روحیه‌ی پایداری و فداکاری مردم کوبانی در برابر تروریست‌های داعش بود.»
یکی از مبارزان یگان‌های مدافع زنان در بازدید از ساختمانی در شهر کوبانی که محل دلاوری‌های دستینا قندیل و ١٠ نفر از همرزمانش علیه داعش بوده است، اظهار داشت: امروز من در همان ساختمانی ایستاده‌ام که دستینا قندیل و ١٠ نفر از رفقایش با تسلیم نشدن و فداکردن جانشان، مزدوران داعش را نابود کردند. ما در نزدیکی اینجا بودیم و دیدیم چگونه ساختمان فروریخت. دیوارهای این موزه از آن مقاومت و تاریخی که با خون مبارزان نوشته شده است، سخن می‌گویند.
وی افزود: این ساختمان ویران، داستان آن عملیات قهرمانانه را روایت می‌کند که تا به امروز میراث مبارزه و مقاومت است تا در راه آزادی و یافتن راه حلی برای قضیه کوردها گام برداریم.
وی تأکید کرد: دستینا قندیل اولین کسی نیست که جانش را در راه آزادی فدا کرده است. ده‌ها نفر مانند کارن، ریوانا، روکن وجود دارند، اما عملیات او به شکل مثبتی بر مبارزان در طول نبرد تأثیر گذاشت.
وی همچنین تأکید کرد: پیروزی کوبانی و اختصاص یک روز جهانی برای همبستگی با مقاومت کوبانی، حاصل مبارزه فداکارانی همچون دستینا قندیل است.
عقاب میدان آزادی
بیشتر محله‌ها و خیابان‌های شهر کوبانی در سوریه طی حملات داعش به شدت ویران شده‌اند. مبارزان یگان‌های مدافع خلق و زنان می‌گویند حتی یک سنگ یا خانه‌ای در این شهر باقی نمانده که تخریب نشده باشد.
گفته می‌شود با وجود جنگ و نابودی‌ها، مدافعان کوبانی امیدوار بودند پس از شکست داعش، آینده‌ای روشن و آزاد داشته باشند. آنان علیرغم تخریب‌های گسترده، همچنان برای ساختن جامعه‌ای آزاد و شکوفا پایداری کردند.
یکی از مهمترین نمادها و مکان‌های با ارزش برای مردم کوبانی، میدان آزادی این شهر است که شاهد نبرد تاریخی کوبانی بوده است. این میدان از زمان حضور نیروهای فرانسوی در سوریه، عقابی که در مرکز آن قرار داشت، در سال ٢٠٠۶ ساخته شد و به نام میدان اکسپرس شناخته می‌شد. در آن زمان، جوانان میهن‌دوست کوبانی هر شب مجسمه عقاب را به رنگ‌های سبز، قرمز و زرد رنگ‌آمیزی می‌کردند اما دولت دمشق هر صبح رنگ آن را عوض می‌کرد و مجسمه را سفید می‌نمود. رنگ‌آمیزی این عقاب به یک فرهنگ برای مردم کوبانی تبدیل شده بود.
مردم کوبانی از مجسمه عقاب موجود در میدان آزادی، نمادی برای شورش، آزادی و مقاومت ساخته بودند. با شروع انقلاب ١٩ ژوئیه ٢٠١٢، این میدان به مکانی برای برگزاری تظاهرات و فعالیت‌های مردمی تبدیل شد.
در پی آغاز انقلاب روژآوا، نام این میدان به میدان آزادی تغییر یافت و مجسمه پرنده به رنگ‌های سبز، قرمز و زرد درآمد که اکنون نمادی از شورش و مبارزه محسوب می‌شود.
در جریان مقاومت کوبانی، میدان آزادی در کنار مردم ایستاد و با پافشاری بر حضور خود در زمین کوبانی، پایدار ماند. طی نبردها، اگرچه مجسمه پرنده با گلوله‌ها آسیب دید اما همچنان استوار ماند و سقوط نکرد.
بنابراین برای مبارزان و مردم مقاومت کننده کوبانی که هرلحظه در تلاش برای پیروزی بودند، میدان آزادی به نمادی از پیروزی تبدیل شد.
وقتی به چشمان مجسمه عقاب موجود در میدان آزادی شهر کوبانی می‌نگرید، گویی این عقاب با چشمانش بە مردم می‌گوید کاملاً آگاه است که پیروزی مقاومت کوبانی به ایستادگی این میدان بستگی دارد. گفته می‌شود این عقاب با ایستادگی سرافرازانه‌اش، روحیه معنوی را به مبارزان و مردم القا کرد. این مجسمه با رنگ خود انرژی، موفقیت و پیروزی را منتقل می‌کرد و نمادی از پیروزی، آزادی و امید شده بود.