دنیا نظری

سنه- با شروع فصل بهار، زنانی که در شناخت گیاهان تبحر دارند به دامان طبیعت و بە دنبال برخی گیاهان که هم خواص دارویی و هم غذایی دارند می‌روند، در برخی مناطق و روستاها این کار به صورت دسته جمعی انجام می‌شود و زنان گروهی به دشتها و کوه‌ها می‌روند، در چیدن گیاهان آشنایی با محیط و همچنین شناخت گیاهان اهمیت بسزایی دارد، نوع خاک و سردسیر و گرمسیر بودن منطقه از جمله مواردی است که زنان قدیمی‌تر با آن آشنا هستند اما با گذار به زندگی شهری و پراکنده شدن زنان و گذشت زمان، زنان اکنون به صورت خانوادگی و یا در تعدادی کمتر این کار را ادامه می‌دهند.

می‌توان چنین حرکت‌های دستە جمعی را نوعی اتحاد دانست زیرا زنان دانش گیاهی را در سایه کار گروهی یاد گرفته‌اند آنها به واسطه اتحاد میان زنان در محیط روستا به دانسته‌های یکدیگر دسترسی پیدا می‌کنند و آن را به نسل‌های بعدی نیز انتقال می‌دهند اما در مقابل زنان شهری از این اتحاد و به دنبال آن از این یادگیری‌ها بی‌بهره‌اند به گونه‌ای که زندگی روستایی برای آنها هیچ معنایی ندارد و با چنین کارهای گروهی ناآشنایند در واقع این زندگی روستایی است که سر منشاء کشاورزی و نگهدارنده آن است و همچنین دسترسی به محصولات طبیعی و گیاهی در سایه زندگی روستایی است، زنان روستا به طبیعت آشنا بوده و در بسیاری موارد ضامن سلامت جامعه شهری هستند زنانی که سیلی خورده طبیعت‌اند و به تجربه زیسته‌اند.

اواخر زمستان و اوایل فروردین گیاهان بهاری سر برمی‌آورند، در دشت‌ها با زنانی روبرو می‌شویم که مشغول چیدن گیاهان هستند که برخی برای مصارف شخصی است و برخی نیز برای فروش گیاهان به بازار به این کار مشغولند، زنانی که به شهرها مهاجرت کرده‌اند اما سنت مادران خود را از یاد نبرده‌اند و هر بهار با طبیعت تجدید دیدار می‌کنند، آنها می‌دانند این خاک فراوانی را به انسان ارزانی داشته بدون اینکه انتظاری داشته باشد، تنها باید آن را شناخت و از آن بهره برد، زنانی که خود را زنان قدیم می‌دانند از این شناخت بهره‌مند هستند زنانی که شانس این را داشته‌اند به واسطه مادران یا مادربزرگان خود که گروهی به کشف طبیعت می‌رفتند در معرض تجربیات آنان باشند، اما زنانی که این پیوند را ندارند با چنین تجربیاتی بیگانه هستند.

کاله رحمانی به ما می‌گوید: تا چهل روز از بهار زنان برای چیدن گیاهان می‌روند و با اشاره به کوه روبرویش می‌گوید: بعضی مناطق  سردتر است و هنوز گیاه در نیامده مانند آن طرف. وی می‌گوید: با خانواده‌ام آمده‌ام و بیشتر زنان اکنون با ماشین می‌آیند اما قبلا اینگونه نبود.

کاله رحمانی به معرفی گیاهان می‌پردازد و اسم برخی از آنها را که چیده می‌گوید مانند خوژه، شن، کنگر، گیلاخه، پاگرگی، گزر، گوزروان، بله شوانه، قازیاخه، کنیوال، بناهلامه، چاو کلشیره.

وی می‌گوید:  تمام این گیاهان برای بدن مفید است و درمان دردهاست مثلا «شنگ» که برای شکم درد و ریواس برای دندان مفید است و قازیاخه درمان بسیاری از دردهاست.

فریده احمدی نیز می‌گوید: صبح‌ها بعد از انجام کا‌رهای منزل چند نفر از زنان با هم جمع می‌شدیم و برای کندن گیاه می‌رفتیم و برای شام آماده می‌کردیم.  

فریده می گوید: بسیاری از گیاهان خاصیت دارویی دارند اما امروزه بعضی از مردم از خوردن آن به عنوان غذا خوششان نمی‌آید اما گیاهان نوعی دارو هستند و در فصل بهار همه می‌آییم خانواده و اقوام، و برای خود و اطرافیان به چیدن گیاهان دارویی می‌پردازیم. وی افزود: قبلا ده پانزده زن جمع می‌شدیم و به کوه‌های دور می‌رفتیم و انواع گیاهان را می‌چیدیم، اما اکنون هرکس با خانواده خود و با ماشین بیرون می‌آیند و بسیاری توان آن را ندارند، تنها برای تفریح بیرون می‌آیند. اما من اینطور نیستم من زن قدیم هستم و همچنان به این رسم پایبندم، متأسفانه زنان امروز شناختی از گیاهان ندارند و همین حالا من به چند نفر از زنان اقوام گفتم بیایید برویم گیاه بیاوریم و گفتند ما گیاهان را نمی‌شناسیم، بنابراین این کار زن قدیم را می‌طلبد.

فریده انواع گیاهان بهاری را نام می‌برد که شامل پونه، گوزروان، گیلاخه، قازیاخه، هلامه، کوزله، کنگر... است و می‌گوید: امروزه فریزر هست و همه جوره آن را فریز می‌کنند اما قبلا به دلیل نبود امکانات تنها به اندازه یک وعده می‌آوردیم و البته خشک هم می‌کردیم و از همه نوع برای غذای زمستان آماده می‌کردیم اما اکنون در روستا و شهر بسته بندی می‌کنند و در یخچال قرار می دهند در قدیم مردم از این نوع گیاهان به عنوان غذا استفاده می‌کرد و هیچ بیماری نبود اما اکنون کمتر کسی استفاده می کند و خیلی‌ها دوست ندارند.