انگ اجتماعی زنان یمنی فعال در سازمانهای بشردوستانه را آزار میدهد
زنان شاغل در سازمانهای بشردوستانه با فشارهای زیادی از شک و تردید نسبت به نیتهایشان گرفته تا ممنوعیت و تهدید، مواجه هستند؛ مسائلی که ادامه فعالیت آنها در این حوزه را به چالشی روزانه تبدیل کرده است.
رحمه شنظور
یمن - فعالیت زنان یمنی در سازمانها و انجمنهای محلی و بینالمللی با موانع اجتماعی و خانوادگی سختی مواجه است، زیرا بخش بزرگی از جامعه خروج زنان برای کار در این حوزه را «عیب» و تجاوز به عرف و سنتهای رایج میدانند.
با وجود ماهیت بشردوستانه و توسعهای بیشتر وظایف زنان در این سازمانها و انجمنها، مشارکت آنها در بسیاری از مناطق با رفتارهای غیراخلاقی یا «بیبند و باری اجتماعی» مرتبط دانسته میشود، که تصویری کلیشهای و ناشی از نادانی نسبت به ماهیت واقعی این کار و اثرات مثبت آن ارائه میدهد. گفتههای زنانی که در این بخش فعالیت میکنند، از تردید نسبت به نیتهایشان، ممنوعیت و تهدید، تا محدودیتهای اعمالشده در خود خانواده، نشاندهنده حجم فشارهایی است که بر آنها وارد میشود؛ مسائلی که ادامه فعالیت آنها در این حوزه را به چالشی روزانه تبدیل میکند.
«جامعه یمنی با نگاه سختگیرانهای زنان شاغل را دنبال میکند»
باسکال همدانی، هنرمند تجسمی، با تأکید بر اینکه جامعه یمنی غالباً به زنان شاغل، بهویژه زنانی که در سازمانهای بشردوستانه فعالیت دارند با نگاه سختگیرانه مینگرد، گفت: «بسیاری از خانوادهها به دلیل تصورات کلیشهای که مشارکت زنان را با انحراف یا رفتارهای غیراخلاقی مرتبط میدانند دختران خود را از کار، بهویژه در سازمانهای بشردوستانه، منع میکنند.»
این هنرمند از خانوادههای یمنی خواست که با اجازه دادن به دخترهایشان برای کار خارج از خانه، از آنها حمایت کنند و گفت: «اولین گام فراهم کردن فضایی مستقل است که حریم خصوصی آنها را حفظ کرده و احترام آنها به خود و خانوادهشان را تقویت کند، و گام دوم اجازه دادن به کار آنهاست تا بتوانند زندگی و آینده خود را بشناسند و نشان دهند که زنان بدون برچسب یا محدودیت قادر به ایفای نقش مؤثر و مفید در جامعه هستند.»
«شخصیت و اخلاق زنان است که رفتارشان را تعیین میکند»
نعمهالله محمد جارالله، فعال مدنی و یکی از زنان فعال در حوزههای مدنی و بشردوستانه، با تأکید بر اینکه جامعه یمنی نسبت به مشارکت زنان در کارهای بشردوستانه محافظهکارانه برخورد میکند و بسیاری از پدران دختران خود را از پیوستن به سازمانها منع میکنند، زیرا گمان میکنند این کار ممکن است به «فساد اخلاق» منجر شود، توضیح داد: «شخصیت و اخلاق زن است که رفتار او را تعیین میکند، نه ماهیت یا مکان کار. ارتباط دادن فعالیت در سازمانها به آزادی اجتماعی یک تصور اشتباه است.»
نعمهالله محمد جارالله افزود که زنان شرکتکننده منبع بزرگی از حمایت بودهاند، بهویژه در زمان جنگ، آنها در ارائه کمک به جوامع نیازمند مشارکت داشتند و حضورشان تأثیر بسیار مثبتی داشته است.
این فعال مدنی در ادامه افزود: «زنان امروز قویتر هستند، زیرا همزمان امور خانه و کار بیرون از خانه را مدیریت میکنند. با وجود فشارهای خانوادگی که مانع ادامه تحصیل یا کار برخی زنان شده است، ادامه تحصیل و فعالیت زنان اعتمادبهنفس آنها و تواناییشان برای مشارکت در جامعه را تقویت میکند. بیشتر زنانی که در دوره اخیر به مناصب دست یافتهاند، تأثیری مثبت و ملموس داشتهاند، بر خلاف برخی مردان که تغییرات واقعی ایجاد نکردهاند.»
نعمهالله محمد جارالله افزود: «مشارکت زنان در جامعه محدود به کارهای بشردوستانه نیست، بلکه شامل تلاشها برای ساخت صلح نیز میشود، که نشان میدهد زنان قادر به مقابله با چالشها و ایجاد اثر مثبت حتی در شرایط سخت هستند.»
این فعال مدنی در پایان با تأکید بر اهمیت حمایت خانوادهها از زنان و توانمندسازی آنها در زمینه کار و تحصیل، گفت: «اعتماد به دختر و دادن آزادی به او برای انتخاب محل کار و تحصیلش، پایهای برای توانمندسازی او و ساختن جامعهای فراگیرتر و عادلانهتر است.»
گزارشها نشان میدهد که تقریباً ۸۰٪ از امدادگران در بسیاری از فعالیتهای بشردوستانه در یمن را زنان تشکیل میدهند، که نقش حیاتی آنها در ارائه کمک فوری به جوامع آسیبدیده، بهویژه در زمان بحرانها و منازعات، را نشان میدهد. همچنین، پس از اجرای برنامههای توانمندسازی و آموزش غیرمتمرکز، میزان مشارکت زنان در دورههای آموزشی تخصصی به ۵۶٪ افزایش یافت که به تقویت مهارتهای آنها و فراهم آوردن تواناییهای لازم برای مدیریت پروژههای بشردوستانه و فعالیت میدانی با کارایی بالا کمک کرد.
این آمار نشاندهنده رشد نقش زنان یمنی در حوزههای مدنی و بشردوستانه است، بهطوری که زنان دیگر صرفاً دریافتکننده کمکها نیستند، بلکه نقش اصلی در ارائه مستقیم کمک به نیازمندان، سازماندهی تلاشهای امدادی و مشارکت در برنامهریزی پروژههای توسعه محلی ایفا میکنند. مشارکت فعال زنان همچنین شامل تلاشها برای ساخت صلح و تقویت انسجام اجتماعی میشود، با وجود سختیها و چالشهای اجتماعی و خانوادگی که هنوز در برخی مناطق حرکت آنها را محدود میکند.