آمار روشنی از خشونت علیه زنان روزنامه‌نگار در دسترس نیست
زنان روزنامه‌نگار هر روز در مؤسسات رسانه‌ای با خشونت روحی و جسمی مواجه می‌شوند، اما ترجیح می‌دهند سکوت کنند، یکی از روزنامه‌نگاران می‌گوید: زنان روزنامه‌نگار از ترس اخراج از کار، به اجبار سکوت می‌کنند.
هیلین احمد
سلیمانی- علی‌رغم آنکه زنان روزنامه‌نگار گام‌های مهمی برای پیشرفت در عرصه‌ی روزنامه‌نگاری برداشته‌اند، اما از خشونت، تخلف و آزار مستثنی نشده‌اند. زنان با تبعیض جنسیتی، آزار و اذیت، خشونت روانی، ارعاب، مشارکت در سطوح پایین مدیریتی، فرهنگ و جامعه مواجه هستند. با این حال، تعداد کمی از زنان روزنامه‌نگار هستند که در مورد آن صحبت می‌کنند و آمار تخلفات علیه زنان روزنامه‌نگار همچنان مبهم است.
مرکز حمایت از حقوق روزنامه‌نگاران مترو گزارشی از وضعیت آزادی مطبوعات در اقلیم کوردستان منتشر کرد. و براساس آمار ارائه شده از سوی این سازمان در سال ۲۰۲۲، ۴۳۱ مورد تخلف علیه ۳۰۱ روزنامه‌نگار و نهاد رسانه‌ای و در سال ۲۰۲۳ نیز ۲۴۹ مورد تخلف علیه ۲۴۷ روزنامه‌نگار و نهاد رسانه‌ای صورت گرفته است. اما نکته‌ی جالب این است که در آمار مرکز حمایت از حقوق روزنامه‌نگاران به وضوح به آمار تخلفات صورت گرفته علیه روزنامه‌نگاران زن اشاره‌ای نشده است، این در حالی است که زنان روزنامه‌نگار روزانه با خشونت و آزار و اذیت مواجه می‌شوند. این مرکز تنها موارد خشونت و موانع علیه زنان روزنامه‌نگار را در سال ۲۰۲۲ و ۲۰۲۳ منتشر کرده است.
موارد تخلف علیه روزنامه‌نگاران زن در سال ۲۰۲۲ توسط مرکز مترو به شرح زیر است: در ۲ آوریل، شهین وهاب، کارمند شبکه‌ی خبری KNN و در ۴آوریل، ژیان عباس، روزنامه‌نگار در دهوک مورد حمله قرار گرفتند. در تاریخ ۱۸ مه، از فعالیت اسراء مصلح، روزنامه‌نگار در دهوک، در تاریخ ۶ آگوست، از فعالیت روزنامه‌نگار ژیلیا علی و ئه‌ژی عبدالقادر، روزنامه‌نگار و عکاس در شهر سلیمانی جلوگیری شد. در تاریخ ۱۸ مه، روزنامه‌نگار سنور کریم، دنیا ماجید روزنامه‌نگار BMC، کنار آزاد روزنامه‌نگار مایک و روزنامه‌نگار ژینه ستار با خشونت و مصادره‌ی وسایل خود مواجه شدند. در ۲۸ سپتامبر، نیان برزان روزنامه‌نگار کانال کوردستان ۲۴ در سلیمانی مورد حمله قرار گرفت و در تاریخ ۱۳ نوامبر، لنیا بختیار روزنامه‌نگار اخبار ویستگه نیوز، با خشونت مواجه شد.
موارد تخلفات زنان روزنامه‌نگار در سال ۲۰۲۳ که توسط مرکز مترو به ثبت رسیده است، به شرح زیر است: در ۲۳ و ۲۴ دسامبر، سوما خالد، روزنامه‌نگار و تهیه‌کننده در سلیمانی بازداشت شد. در ۴ آوریل از فعالیت خبری بهره عمر، روزنامه‌نگار کومپانیای چتر جلوگیری شد. در ۱۲ ژوئیه، هیوی صلاح روزنامه‌نگار کومپانیای چتر در ایست بازرسی قلاچولان مورد بازرسی قرار گرفت و از عبور وی از این منطقه جلوگیری شد. در تاریخ ۲ آگوست، بریوان مهدی خبرنگار رسانه‌ی باز مورد خشونت قرار گرفت. در تاریخ ۳ نوامبر از پخش برنامه‌ی ورزی ژن توسط مجری توار عادل در کانال تلویزیونی JINNEWS ممانعت به عمل آمد و در تاریخ ۲۶ نوامبر از حضور تیم آژانس نوژنها و شبکه‌ی ژن تی وی (شیرین صالح، نرمین حسین، هیلیم رشید و هیلین احمد) که برای پوشش خبری کنفرانس سلیمانی برای مبارزه با خشونت علیه زنان رفته بودند در مقابل تالار هنر سلیمانی جلوگیری شد.
پریز صابر محمد صالح، روزنامه‌نگار و فعال حقوق زنان درباره‌ی وضعیت زنان روزنامه‌نگار می‌گوید: وضعیت باشور کوردستان در تمامی ابعاد آن روز به روز در حال بدتر شدن است و با وجود وضعیت بد زنان در باشور کوردستان وضعیت روزنامه‌نگاران زن نیز روز به روز بدتر می‌شود و با اشاره به اینکه زنان روزنامه‌نگار نیز نسبت به سال‌های گذشته با سختی‌های بیشتری در محل کار خود مواجه هستند، می‌گوید: مشکلات روزنامه‌نگاران به وضوح قابل مشاهده است و هیچکس خواسته‌های ما را برآورده نمی‌کند و به نظرات ما اهمیت نمی‌دهد. بنابراین تداوم کار و فعالیت در این زمینه برای خبرنگاران زن دشوار است، اما ما زنان باید ادامه دهیم.
«نبود آمار در مورد تخلفات علیه خبرنگاران زن، دلیل افزایش خشونت است»
پریز صابر محمد صالح گفت: در باشور کوردستان آمار دقیقی وجود ندارد و مراکزی که تخلفات را ثبت می‌کنند، فقط مختص آن مرکز است. این بدان معناست که تنها آمار کسانی که برای ثبت خشونت علیه زنان خبرنگار به مرکز مراجعه کرده‌اند، ثبت می‌شوند. وی با بیان اینکه آمار خشونت علیه زنان خبرنگار در اقلیم کوردستان دلیل اصلی نبود آمار است، گفت: زنان شاغل در عرصه‌ی خبرنگاری در صورت مواجه شدن با هر گونه مشکلی در کار خود، به مراجع ذیربط گزارش نمی‌دهند و خودشان سعی در حل مشکلات خود می‌کنند و این منجر به آمار نادرست می‌شود.
«خشونت و سوء استفاده در مؤسسات رسانه‌ای افزایش یافته است»
پریز صابر محمد صالح به تشریح خشونت‌ها و تخلفاتی که زنان خبرنگار در مؤسسات رسانه‌ای با آن روبرو هستند را توضیح می‌دهد و می گوید: تخلفات و خشونت علیه زنان در مؤسسات در حال افزایش است، حقوق زنان شاغل در مؤسسات رسانه‌ای به صورت کامل پرداخت نمی‌شود،بدون دلیل تغییر می‌کند و حتی تضییع می‌شود و از نظر روانی بر کار کارمندان زن در آژانس‌های خبری تأثیر می‌گذارد. زنان هنگام کار در یک رسانه، چه از طریق شبکه‌های اجتماعی و چه آزار و اذیت جنسی با خشونت روانی و جسمی مواجه می‌شوند. زنان روزنامه‌نگار زیادی هستند که از ابتدای کار خود به دلیل چندین تخلف و خشونت شغل خود را ترک کرده‌اند.
«وضعیت بد اقتصادی زنان خبرنگار را ساکت کرده است»
پریز صابر، عدم آگاهی حقوقی خبرنگاران زن شاغل در مؤسسات رسانه‌ای را یکی دیگر از دلایل افزایش تخلفات و خشونت‌ها عنوان کرد که باعث سکوت زنان خبرنگار می‌شود. قوانین زیادی برای حمایت از حقوق کارمندان در محل کار وجود دارد. زنان خبرنگار باید به وظایف و حقوق خود در محل کار آگاه باشند. نبود شغل و کار در باشور کوردستان یکی دیگر از دلایل عدم شکایت خبرنگاران زن است. وی همچنین گفت: آزادی بیان روز به روز کمتر می‌شود و دادگاه‌های اقلیم کوردستان به شدت سیاسی شده‌اند و پرونده‌های روزنامه‌نگاران نیز به گونه‌ای نادرست مطرح می‌شود و خبرنگاران به عدم خدمت به جامعه و تشکیل پرونده سیاسی متهم می‌شوند، بنابراین خبرنگاران نباید آنقدر قربانی اتهامات واهی شوند و پرونده‌‌ی آن‌ها در دادگاه‌ها منتفی شوند.
این روزنامه‌نگار در پایان صحبت‌های خود گفت: زنان شاغل در تمامی عرصه‌های اجتماعی باید از یکدیگر حمایت کنند تا بتوانیم به جامعه خود خدمت کنیم. ما زنان دوران سختی را پشت سر گذاشتیم تا صدای زنان را به گوش جامعه برسانیم و زنان برای رسیدن به این سطح فداکاری‌های زیادی کرده‌اند. در گذشته تعداد اندکی از کارمندان و خبرنگاران رسانه‌ها زن بودند، اما خوشبختانه در سال‌های اخیز تعداد زنان روزنامه‌نگار افزایش یافته است و در حال حاضر خبرگزاری‌های زیادی از جمله کانال خبری ژن‌تی‌وی و خبرگزاری نوژنها هستند که به طور کامل توسط زنان اداره می‌شوند. اما با وجود همه‌ی مشکلات، سطح آگاهی افراد باید بالا باشد و خبرنگاران باید در خدمت جامعه باشند و نباید هر اخباری را پوشش دهند، بلکه باید در خدمت همه‌ی اقشار جامعه باشند.