ابعاد نگران‌کنندەی افزایش میزان خودکشی در کوردستان
خودکشی در کوردستان پدیده‌ی نوظهوری نیست اما آمار رو به افزایش این پدیده، زنگ خطری در خصوص این امر است. خودکشی مربوط به جغرافیا و یا زمان خاصی نیست. در استانهای کوردستان، در سال‌های اخیر افزایش میزان خودکشی را شاهد بوده‌ایم که نگران‌کننده است.
ژیران محمدی
مهاباد - خودکشی در زمره‌ی غم‌انگیزترین پدیده‌های اجتماعی است که در مجموعه‌ای از روابط اجتماعی، فردی، اقتصادی، سیاسی، اخلاقی شکاف ایجاد می‌کند و این شکاف‌ها بر جامعه تأثیر می‌گذارد. بسیاری از تعاریف و تفاسیر اجتماعی بر دلایل مسئله و مشکلات فرد سایه افکنده‌اند که شخص در مقابل این مشکلات توان خود را از دست می‌دهد و اقدام به خودکشی می‌کند. خودکشی و خودسوزی زنان جوان کورد در روستاهای اورمیه ابعاد نگران‌کننده‌ای به خود گرفته و در ماه‌های گذشته اخباری مبنی بر چند خودسوزی، به‌طور مشخص از روستاهای اطراف اورمیه در رسانه‌ها منتشرشده است در گزارش‌های مرتبط با خودسوزی این افراد، علت خودسوزی و خودکشی آن‌ها، «اختلافات خانوادگی» اعلام‌شده است. خودکشی در کوردستان پدیده‌ی نوظهوری نیست اما آمار رو به افزایش این پدیده، زنگ خطری در خصوص این امر است. خودکشی مربوط به جغرافیا و یا زمان خاصی نیست. در استانهای کوردستان، در سال‌های اخیر افزایش میزان خودکشی را شاهد بوده‌ایم که نگران‌کننده است. به‌طورکلی استانهای کوردستان آمار بالای خودکشی را به نام خود ثبت کرده‌اند که بسیار نگران‌کننده است. در خصوص خودکشی باید گفت که به‌طور قطع عوامل مختلفی دخیل هستند و متولیان امر از دولت گرفته تا مسئولان در حوزه‌ی آموزش‌وپرورش، جامعه‌شناسان، روان‌شناسان و روان‌پزشکان و حتی مردم و جامعه باید سهم خود را در حل این معضل ادا کنند. کمتر خبر خودکشی زنان در اورمیه رسانه‌ای میشود وکمتر به این معضل پرداخته شده است. زنان، جامعه‌شناس‌ها و فعالان مدنی در این مناطق باید بیشتر روی این معضل کار کنند و در اطلاع رسانی، آگاهی‌سازی و کاهش این معضل نقش ایفا کنند.
خبرگزاری زن با لیلا پایون دانش‌آموخته‌ی علوم سیاسی در مورد خودکشی زنان در اورمیه گفت‌وگویی داشته است.
دلیل خودکشی و خودسوزی زنان در اورمیه چیست؟
همە‌ی این عوامل علت روانشناسی و جامعە‌شناسی دارند یکی از علت‌های روانشناسی این است کە وقتی افراد دست بە خودکشی می‌زنند فکر می‌کنند بە آخر خط رسیدند، تنها راه نجات خودشان را در پایان دادن به زندگی خودشان می‌دانند. این دخترها در سن کم ازدواج می‌کنند به همین دلیل این بافت سنتی باعث شده است افرادی که هنوز به بلوغ عقلی نرسیده‌اند وارد مسئولیت بزرگی شوند و در ادامه‌ی رابطه سرخورده شده، تبدیل به یک آدم افسرده می‌شوند و به زندگی خودشان پایان می‌دهند. به همین خاطر بافت سنتی جامعه باعث شده است که پدر و مادرها نتوانند با فرزندان خودشان ارتباط برقرار کنند و ازلحاظ فکری نمی‌توانند با یکدیگر هماهنگ باشند. بیشتر اختلافات به‌صورت تعارضات خانوادگی بروز پیدا می‌کنند که در آخر سر این جوانان دست به خودکشی می‌زنند.
چرا آمار خودکشی بین زنان کورد در اورمیه افزایش پیدا کرده است؟
در ۷ دی ۱۴۰۰ "زهرا صابری" در روستای قنی که تابع سومای برادوست از مناطق کوردنشین است، دختر ۱٨ساله دیگری به نام "کاژین فتحی" که در شهرک راژان دست به خودسوزی زد. در ۴ آذر ۱۴۰۰ "ژاله زهراپیما" که بیست سال سن داشت در شهرک سیوه دست به خودکشی زد، در ۱۲ آذر ۱۴۰۰ "کبارصحت" و "الناز کله‌شین" این افراد همه کورد بودند که در مناطق مختلف اورمیه دست به خودکشی زدند و علت خودکشی این افراد هم اختلافات خانوادگی است که باعث شده است خودکشی زنان در اورمیه افزایش پیدا کند.
وضعیت زنان در مناطق کوردنشین به چه صورت می‌باشد؟
مرگَور، ترگَور، سومای برادوست سیلوانا، انزل، دشت و سی مناطق کوردنشین هستند. این مناطق به یک اندازه پیشرفت نکردند. منطقه‌ی مرگَور نسبت به منطقه‌ی ترگَورو سومای برادوست بهتر است. در مرگَور تعداد زنانی که به دانشگاه می‌روند و درس می‌خوانند از لحاظ آماری خیلی بیشتر از بقیه‌ی این مناطق است. امکانات رفاهی که در این مناطق وجود دارد ناعادلانه تقسیم شده است. خودسوزی و خودکشی‌ها اکثرا در مناطق ترگُور مرگُور، سومای برادوست، دشت، سیلوانا و انزل اتفاق می‌افتد. این مناطق ازلحاظ فرهنگی و اجتماعی هم اختلافات چشمگیری باهم دارند. ازنظر امکانات خدماتی، رفاهی و ازلحاظ بافت سنتی باهم فرق دارند. در این مناطق بافت سنتی وجود دارد و همه‌ی این‌ها به این برمی‌گردد که چه تعداد از این زنانی که در این مناطق تحصیلات دارند و به دانشگاه رفته‌اند، بستگی دارد.
در مناطقی که تعداد تحصیل‌کرده‌ها بیشتر باشد آن منطقه ازلحاظ بستر فرهنگی پیشرفت زیادتری کرده است. در این مناطق نسبت به مناطق دیگر اورمیه امکانات رفاهی کمتری وجود دارد، محرومیت و فقر اقتصادی عوامل افزایش خودکشی زنان هستند. جامعه‌ای که به سمت مدرن شدن پیش می‌رود و در این جامعە تغییر و تحولاتی کە انجام شده است با بستر آن جامعە هماهنگ نیست یعنی مقاومت‌سازی میشود. هرچه آدم بیشتر فهم داشتە باشد و بیشتر بداند در این نوع جوامع بیشتر اذیت میشود. به همین خاطر در این جوامع بستر سنتی حاکم می‌باشد. در مقابل مدرن شدن به سمت جلو رفتن واکنش نشان می‌دهد و هنوز این طرز فکر را دارند که این زنان باید مطابق رسم و رسومات قدیم رفتار کنند و هنوز نمی‌توانند هضم کنند که جامعه پیشرفت می‌کند.
برای پیشگیری از خودکشی زنان چه راهکارهایی وجود دارد؟
همه‌ی افرادی که خودکشی می‌کنند سن خیلی کمی دارند به همین خاطر باید در این مناطق زیرساخت‌های لازم ازلحاظ روانشناسی، جامعه‌شناختی ایجاد شوند و امکانات خدماتی به صورت همه‌گیر در اختیارشان قرار بگیرد در مناطق سومای برادوست زنانشان به خاطر اینکه مدرسه در نزدیکی آن‌ها وجود ندارد نمی‌توانند به یک روستای دیگر بروند و درس بخوانند و تا پنجم ابتدایی درس می‌خوانند. همه‌ی این عوامل باعث میشود این زنان از درس خواندن و ادامه تحصیل محروم بمانند. بیشتر در خانه هستند و در سن خیلی کمی ازدواج می‌کنند که هیچ تغییر و تحولی در زندگی این افراد به وجود نمی‌آید. خود شهر اورمیه از این لحاظ بهتر است اما مناطق کوردنشین آنچنان وضعیت خوبی ندارند و نسبت به مناطق دیگر ازلحاظ امکانات و رفاه محروم‌تر هستند و کمتر به آن توجه میشود و تمام خودکشی‌ها در همین مناطق اتفاق می‌افتد.