ELİF AKGÜL

İstanbul-  Rahim ağzı kanserine karşı birincil koruma sağlayan HPV aşısının ücretsiz olması ve aşı programına dahil edilmesine yönelik talepler sürüyor. Konu Meclis gündemine defalarca geldi ama henüz bir adım atılmadı. Ajansımıza konuşan Türk Tabipleri Birliği Yüksek Onur Kurulu üyesi Kadın Hastalıkları ve Doğum Uzmanı Irmak Saraç, bir kez daha aşının önemine dikkat çekti ve “Aşılanmış olsanız da tarama programında kalmaya devam etmelisiniz” diye ekledi.

Aşı ile korunabilinir

“Bugünkü bilgilerinizi de biliyoruz ki rahim ağzı kanserinin birincil tek nedeni HPV virüsü ve bunun da kanserle ilişkilendirilen 14 tipi var. Yani her tipi de kanser ve ilişkilendirilmiş durumda değil” diyen Irmak Saraç, “Günümüzde artık HPV taramasıyla rahim ağzı kanseri öncesindeki lezyonları yakalamak mümkün oluyor tabii ki. Ama hiç yakalanmadan da HPV’den aşıyla korunabiliriz” diye konuştu.

“Aşılananlarda lezyon oranları, aşı olamayanlara kıyasla belirgin derecede az”

Aşının “yüzde yüz koruyucu olmadığını” ekleyen Irmak Saraç, önceden aşılananlara yönelik incelemelerin sürdüğünü ve araştırma sonuçlarına göre aşılanmış kişilerdeki lezyon oranlarının aşı olmayanlara kıyasla belirgin bir derecede düşük olduğunun altını çizdi.

“Aşı birincil koruma açısından elimizdeki silahlardan bir tanesi” diyen Irmak Saraç, HPV tarama programının 2014 yılında birinci basamak sağlık sistemine entegre edildiğini böylece daha geniş bir kesime ulaşıldığını hatırlatarak süreci şöyle aktardı:

“Bugün güncel bir tarama metodu kullanılıyor. Testte HPV’ye bakılıyor, kanserle ilişkilendirilen tipler varsa aynı örnekten smear çalışılıyor. Smeardeki hücresel değişikliğe ya da tespit edilen HPV türüne göre bir yola giriliyor. HPV virüsü yoksa da beş yıl sonra test tekrar ediliyor.”

“Aşılar herkese ücretsiz olmalı”

HPV testi taramasının beş yılda bir yapılmasının öngörüldüğünü ama maliyet açısından Smear ile bakılırsa bu testin de 3 yılda bir tekrar edilmesi gerektiğini söyleyen Irmak Saraç, şöyle devam etti:

“Bakanlık HPV taramasının başlatırken aslında aşıları da gündeme almıştı. Bununla ilgili yapılan sunumlarda aşılardan bahsediliyordu, çocukluk çağı aşılarının arasına, okul çağı aşıların arasına HPV aşısını da entegre etmek gibi bir düşünceleri vardı. Fakat maliyeti çok yüksek olduğu için o dönemde bunu entegre edemediler. Gerçekten de maliyeti çok yüksek. Anladığım kadarıyla aşı firmaları da pek geri adım atmıyorlar ki aşı aslında herkese ücretsiz olmalı.”

Çocuklar aşılanıyor

Ekonomik olarak daha güçlü olan ülkelerde HPV aşılarının çocukluk çağı aşılarına dahil edildiğini, bunu ilk başlatan Avustralya’da rahim ağzı kanseri öncesi lezyonların oldukça gerilediğini belirten Irmak Saraç, aşının 9 yaşından itibaren yapılabildiğini, 15 yaşın altına iki doz, üstüne üç doz yapıldığını aktardı:

“İlk başta, aşılar kız çocukları için çıktı ama görüldü ki erkek çocuklarında da etkili ve dolayısıyla da erkek çocukları da gayet rahatlıkla aşılanabilir. Mesela Avustralya'da hem erkek hem kız çocukları aşılanıyor. Amerika'da da önerilen hem kız hem erkek çocuklarının aşılanması.”

“Aşılansanız da taramaya devam etmelisiniz”

Dünya Sağlık Örgütünü’nün ve Centers for Disease Control and Prevention (CDC) örgütünün 26 yaşına kadar herkese bu aşıyı önerdiğini belirten Irmak Saraç, 26 yaştan sonra risk durumuna göre ilk aşamada aşılama önerilmeyebileceğini de sözlerine ekledi.

“Şunu hiçbir zaman unutmamak gerekiyor. Bugünkü bilgilerime göre, ister 10 yaşında aşılanın, ister 30 yaşında. Tarama programlarından çıkmıyorsunuz. HPV ya da smear ile taramaya devam etmeniz gerekiyor” diyen Irmak Saraç, 20’li yaşlarda sık görülen HPV’nin yüzde 90 oranda iki yıl içinde kaybolduğunu, vücuttan atılmayan popülasyonun yüzde 10’unu tespit etmek için taramaların 30 yaştan sonra yapıldığını ifade etti.

HPV aşısının sigorta kapsamına alınması için kampanya sürüyor

Türkiye’de HPV aşısının ücretsiz olması için kampanyalar devam ediyor. Önce Çocuklar ve Kadınlar Derneği'nin, HPV aşısının ulusal bağışıklama programına alınması talepli davasında ilk bilirkişi raporu geldi. Bilirkişi heyeti, rahim ağzı kanserlerine karşı aşılama yapılmasının tıbben gerekli olduğu kanaatini bildirdi.

Öte yandan İstanbul Barosu Çocuk ve Kadın Hakları Merkez Üyesi Avukat Kardelen Yarli de, İstanbul Sosyal Güvenlik Müdürlüğü’ne başvurarak, HPV aşısı için ödediği ücretin iade edilmesini istedi ancak aşı geri ödeme kapsamında olmadığı için ret yanıtı aldı. Bir sonraki aşamada Sağlık Bakanlığı’na dilekçe verip HPV aşısının ücretsiz olmasını talep eden avukat Kardelen Yarli, dilekçesine olumlu yanıt gelmediği takdirde bakanlığa dava açacak.