RANIA ABDULLAH

Yemen- Yemen'de cezaevlerinde bulunan tutuklu ve hükümlü kadınlar, serbest bırakıldıktan sonra yeniden topluma entegre olmakta sorun yaşarken hem toplum hem de aile tarafından baskılarla karşı karşıya kalıyor.

Yemen’de Kadın ve Kız Çocuklarını Koruma ve Rehabilitasyon Merkezi, tutuklu kadınların cezaevinde kaldıkları süre boyunca ya da cezaevinden çıktıktan sonra yaşadıkları ihlallere çözüm bulmak amacıyla kuruldu. 2020 yılında bir grup aktivist ve insan hakları savunucusu, tutuklu kadınlara güvenli bir yaşam sağlamak için "Aman" projesi kapsamında bir çalıştay düzenledi. Taiz'de “Kadın mahpuslara yönelik ihlallerin azaltılmasında yetkili makamlar ve sivil toplum kuruluşlarının rolünün güçlendirilmesi" başlıklı çalıştaya yerel ve güvenlik makamlarından 15 temsilci, sivil toplum kuruluşları, medya uzmanları ve gazeteciler katıldı.

Kadınlar toplumdan dışlanıyor

Toplumunun tutuklulara bakış açısı nedeniyle ismini açıklamayan 30’lu yaşlardaki bir kadın, Yemen'in güneybatısındaki Taiz şehrinde yaşıyor ve hapishaneden serbest bırakıldıktan sonra hayatının çok zorlaştığını söyledi. Toplum ve ailesi tarafından kabul görülmediğini kaydeden kadın, “Bizim toplumumuzda erkeklerin aksine kadınların tutuklanması normal karşılanmıyor. Utanç ifadesi ömür boyu bizde kaldığı için evimi değiştirdim ve zorluklarla dolu yeni bir hayata başladım. Temel ihtiyaçlarımı karşılamak için bir gelir kaynağı aradım. Rehabilitasyon merkezinin atölyelerine katıldım ve benim için yeni bir başlangıç oldu” dedi.

Proje geliştirildi

Proje koordinatörü Atlal Rajeh, projenin birkaç faaliyet ve etkinlikten oluştuğunu söyledi. İlk faaliyetlerinin genç kadın ve erkeklere yönelik olduğunu dile getiren Atlal Rajeh, kadın ve erkeklerin becerilerinin ortaya çıkarılmasına yönelik eğitim verildiğini kaydederek, ikinci faaliyetin ise "Cezaevine giren kadınlar" başlığı altında yürütülen bir çalışma olduğunun bilgisini paylaştı. Atlal Rajeh, “Bu tür çalışmalarla toplumsal yaşama daha rahat bir katılım sağlayabiliyorlar ve kendilerine güvenleri artıyor” şeklinde konuştu.

Taiz şehrinde güvenlik makamları, yerel makamlar ve sivil toplum örgütlerinin katılımıyla bir çalıştay düzenlediklerini ifade eden Atlal Rajeh, "Kadın mahkumlar için bir güvenlik platformu oluşturmak önemliydi. Kadınlar ister cezaevinde olsunlar isterse dışarıda onlar için bir politika belirlememiz gerekiyordu. Cezaevi dışında bir grup gence eğitim vererek kadın mahkumların koşulları hakkında bir savunuculuk kampanyası başlatacağız” diye kaydetti.

Yetkililerin gücünün arttırılması hedefleniyor

Çalıştaya katılan Ulusal Kadın Komitesi Başkanı Sabah Al-Sharabi, şunları belirtti: "Bu çalıştay, kadın mahpusların hem cezaevinde kaldıkları süre boyunca hem de sonrasında maruz kaldıkları ihlalleri azaltmak için yerel ve güvenlik yetkililerinin rolünü güçlendirmeyi hedefliyor. Cezaevinden çıktıktan sonra nasıl bir yaşam sürecekleri, nelerle karşılaşacakları, yaşadıkları sorunlara karşı nasıl baş edecekleri konuları üzerinden tartışmalar yürütülüyor.”

Kadınlar desteklenecek

Gazeteci Ahlam Al-Maqaleh ise, "Atölye verimli geçti ve kadın mahpusların hukuki statüsüne ilişkin aldığımız yeni bilgilerden faydalandık. Kadın mahpusların hakları, yaşadıkları ihlaller, çözüm konusu tavsiyelerde bulunduk. Bu çalıştayın önemi, kadın mahpusların gerek cezaevinde gerekse sonrasında maruz kaldıkları ihlallerin ortaya çıkarılarak çözüm üretilmesi ve toplumsal statülerine önem verilmesidir. Çalıştayda kadınlara koruma ve rehabilitasyon evlerinin sağlanması, kadın mahpuslara hukuki desteğin sağlanması, cezaevinden çıktıktan sonra kadınlara psikolojik destek sağlanması ve eğitim için medya ile iletişim ağı kurulması olmak üzere pek çok öneri ortaya çıktı” şeklinde konuştu.