SARYA DENİZ

Haber Merkezi- Birleşmiş Milletler (BM) Çocuk Haklarına Dair Sözleşme 20 Kasım 1989 tarihinde kabul edildi. Bu nedenle 20 Kasım her yol Dünya Çocuk Hakları Günü olarak anılıyor. Sözleşmeyi 193 ülke imzaladı. Tüm dünyada savaş, çatışma ve daha birçok sebepten dolayı yerinden edilmiş, zarar görmüş milyonlarca çocuk var. Kriz ortamlarında özellikle son günlerde İsrail’in Filistin’e saldırısında da çok net bir şekilde görüldüğü gibi en ağır bedelleri çocuklar ödüyor. 

Türkiye’de de çoklu krizlerin yaralarını en derin hisseden çocuklar. AKP’nin 21 yıllık iktidarı boyunca çocuklar görmezden gelinirken gelecekleri de ellerinden alındı. ‘Kendine yeni bir nesil’ yaratmaya çalışan AKP tüm alanlarda bu yönde düzenlemeler gerçekleştirdi. Dünya Çocuk Hakları Günü’nde Türkiye’de çocuklarla ilgili verilen fotoğrafta neredeyse sadece ihlaller görünüyor. 

Kindar nesil

Dindar ve kindar nesil yaratma sevdasıyla eğitim alanında birçok düzenlemeye gidildi. Diyanet ile iş birliği içinde yapılan düzenlemelerde eğitim alanı neredeyse bilimden uzaklaştırıldı. Diyanet İşleri Başkanlığı en son Gençlik ve Spor Bakanlığı ile imzaladığı “Çevreme Duyarlıyım, Değerlerime Sahip Çıkıyorum (ÇEDES)” projesiyle son günlerde gündeme geldi. Bu düzenlemeyle Türkiye’de yeni bir toplum mühendisliğinin de kapıları aralandı. Din dersi saatlerinin üzerine bir de seçmeli din derslerinin konulması, okullardaki rehber öğretmenlerin yerine din görevlilerinin atanması bu mühendisliğin geliştirilmesinin birkaç hamlesi olarak yorumlandı.

Anadilde eğitim

Türkiye’de cumhuriyetin kuruluşundan bu yana Kürt halkı için eğitim kurumları birer asimilasyon kalesi oldu. ‘Tek vatan, tek millet, tek bayrak’ söylemi ve ideolojisini çocuk ve genç zihinlere empoze etme üzerine şekillendirilen eğitim kurum ve müfredatlar ile çocuklar üzerinde benzersiz bir baskı kuruldu. Anaokulundan lise öğrenimine kadar kimliksizleştirme politikasına maruz kalan Kürt çocukları, ‘devletin öğretmenleri’ tarafından ‘bilmeye zorlandıkları’ bir dilde eğitim görmeye zorlanıyor; zorlandı. Türkçeyi ‘düzgün’ konuşamayan Kürt çocukları, dışlandı, şiddet gördü.

Kürt çocukları katlediliyor

Çalıştırılan çocuklar, cinsel saldırı, çocuk yaşta zorla evlilikler, ebeveynleriyle cezaevinde olan çocukların maruz bırakıldığı hak ihlalleri gibi pek çok başlıkta ciddi hak ihlalleri yaşanmaya devam ediyor. Ülke özellikle Kürt çocukları ve özelde kız çocukları için yaşamlarının tehdit altında olduğu bir yer olarak anılıyor. Türkiye üstelik sınırlarını da aşarak “sınır ötesi operasyonlar” adı altında çocukları katletmeye tüm dünyanın gözleri önünde devam ediyor.

Üniformalı katliam

Bölge illerinde zırhlı araç çarpması sonucu 15 yılda 44 çocuk yaşamını yitirdi. Savaş nedeniyle binlerce çocuk zarar gördü eğitimlerinden uzak kaldı ya da okullarını bırakmak zorunda bırakıldı. Zırhlı araç dışında çatışma, mayın, savaş atıkları nedeniyle yine binlerce insan yaşamlarına aldıkları yaralarla devam etmek durumunda bırakıldı. AKP-MHP rejimi çocukları korumasız hale getirirken onlarca dosyada failler cezasızlıkla ödüllendirildi. İnsan Hakları Derneği (İHD) ile Türkiye İnsan Hakları Vakfı'nın (TİHV) sokağa çıkma yasakları süresince eriştikleri verilere göre en az 80 çocuk yaşamını yitirdi.

Yine İHD verileri Doğu ve İç Anadolu Bölgesi’nde son 10 yılda 228 çocuğun yaşamını yitirdiği bunlardan 64’ünün polis ve askerlerce öldürüldüğünü gösterdi. 2004-2015 yılları arasında en az 241 çocuk polis veya asker tarafından öldürüldü.

19 senede 755 bin 375 çocuk doğum yaptı

Kız çocukları her zaman itilen taraf oldu. Eğitimlerine ‘ekstra masraf’ olarak bakılan kız çocukları bir an önce evden adına evlendirildi. Türkiye’de son 19 senede yani AKP’li yıllarda doğum yapan kız çocuklarının sayısı 1 milyon 755 bin 375 oldu. Bu doğumların yüzde 27’si 17 yaşından küçük çocuklarda gerçekleşirken, 15 yaşından küçüklerin yaptığı doğum sayısı ise 15 bin 601 şeklinde gerçekleşti. Türkiye’de veriler, 2012-2021 yılları arasında 15 yaşından küçük 147 çocuğun birden fazla doğum yaptığını gösteriyor.

Çocuğa yönelik cinsel taciz ve tecavüz olayları günden güne arttı. 2022'de 31 bin 890 çocuğa karşı cinsel suç işlendiği verilerle ortaya kondu. Üstelik bu veriler sadece basına yansıyan haberlerden elde edildi.

Ekonomik krizin faturasını çocuklar ödedi

Ülkedeki ekonomik krizin yükünü de çocuklar omuzladı. Yoksulluk çocukları vurdu. Kadınlar ve çocuklar temel gıda maddelerine ulaşamazken artık açlık daha çok hissedilir hale geldi. Çocuklar yaşayabilmek için çalışmak zorunda bırakıldı. Sağlıklı gıda, temiz su, bebek bezi, hijyenik ped, süt ve daha nicesi lüks tüketim malzemeleri arasında sayılmaya başlandı.

Eğitim adı altında çocuklardan kazanç sağlanmaya başlandı. AKP döneminde mesleki eğitim adı altında birçok meslek lisesi açıldı. Meslek liselerinde 1 milyon 848 bin 236 öğrenci eğitim görüyor. Mesleki ve teknik eğitim adı altında okullarda da çalıştırılan çocuklara aylık sadece bin 300 TL ödeme yapılıyor. “Çırak, kalfa ve usta” gibi sınıflandırılmalarla çalıştırılan öğrencilerin sayısının 1 milyon 200 bine ulaştığı açıklanmıştı. Resmi açıklamalara göre 18 Aralık 2022 itibarıyla meslek liselerinin 11 ayda 1 milyar 955 milyon TL gelir elde ettiği ve buradan öğrencilere 94 milyon 332 bin lira, öğretmenlere ise 206 milyon 608 bin lira olmak üzere toplam 301 milyon lira pay ödendiği belirtilmişti. Geriye kalan 1 milyar 654 milyon TL ise “çocuk işçiliği” üzerinden devletin hazinesine aktarıldı.

5 milyon çocuk işçi var

Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) hane halkı iş gücü araştırması 2022 yılı sonuçlarına göre, 15-17 yaş grubundaki çocukların iş gücüne katılma oranı yüzde 18,7. İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Meclisi (İSİG) bu konuda kurumun verileri perdelendiğini duyurdu. İSİG’e göre Türkiye’de en az 2 milyon yaz aylarında ise 5 milyon ‘çocuk işçi’ var. Üstelik bu çocuklar her türlü güvenceden yoksun çalıştırılıyorlar. Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı ile Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı verileri 2022 yılında en az 3 bin 552 çocuğun sokaklarda çalıştırıldığını gösteriyor. İSİG verilerine göre AKP iktidarı döneminde en az 909 çocuk iş cinayetlerinde hayatını kaybetti.