VİAN MEHRPARVAR

Mahabad- İran’da halk sağlık hizmetlerine erişimde birçok sorun yaşarken, bu durum Doğu Kurdistan’da daha da zorlaşıyor. Özellikle devletin bu bölgelere sağlık alanına yatırım yapmayan, ekonomik olarak baskı altına almaya çalışan politikaları nedeniyle kadınlar açısından daha da ciddi sorunlara yol açıyor. Doğu Kurdistan’ın Piranşehr ve Serdeşt kentlerinde yaşayan insanlar, çoğunlukla tedavi olabilmek için tıbbı tedavi konusunda birçok eksikliği bulunan Mahabad kentine gitmek zorunda kalıyor. Uzman doktor eksikliği, temel ilaç eksikliği, köylerin tıp merkezleri ve eczanelere uzaklığı, buna ek olarak mevcut eşitsizliklerle ataerkil bir çerçevede sağlık ve tedavi hizmetlerinin yüksek maliyeti ve ülke çapındaki sorunlar kadınların sorunlarını artırıyor.

Yapılar çok eski

Mahabad'da bulunan hastane kırk yıllık bir hastane. Tıp merkezlerinin eski binaları insanların sağlığını tehdit ederken, bu hastanenin çalışanları, diyaliz bölümünün onarımının kentin hayırseverleri tarafından yapıldığını ifade etti. 

Mahabad’ın 224 köyünde toplamda 65 sağlık ocağı bulunuyor ve bu durum 200 bin nüfusun tıbbı hizmet ihtiyacını sağlamıyor. Engebeli yollar özellikle hamile kadınlar ve kronik hastalığı bulunanlar için sorun teşkil ediyor.

Hastaneye ulaşamadığı için bebeğini kaybetti

Doğu Mangur ilçesinin köylerinden Manijhe K. hamileliğinin altıncı ayında jinekoloğa ulaşamadığı için çocuğunu kaybettiğini söyledi. Tıbbi olanakların yetersizliğini anlatan Manijhe K. "Sağlık merkezi bize uzak ve orada sadece aşı ve enjeksiyon yapılıyor. Ebe yalnızca sabah vardiyasında oluyor. Düşük yaptığım gece kar yağışı nedeniyle yollar kapanmıştı ve Urmiye'de bulunan doktorum dışında kimse benim sorumluluğumu üstlenmemişti. Birçok kadın geleneksel tedavilere yöneliyor. Köylerde kadın hastalıklarıyla ilgili sağlık sorunları genellikle anlatılmıyor. Örneğin kadınlar enfeksiyon nedeniyle şehre gitmekten utandıklarını belirtiyorlar” ifadelerinde bulundu.

Hastanede uzman doktor yok

Sağlık merkezlerinde pratisyen doktorların, Mahabad Hastanesi'nde uzman doktorların bulunmaması krize dönüşüyor. Bu bölgede yaşayan pek çok insan kısa sürede uzman bir hekime muayene olabilmek için ilin başkentine veya Urmiye, Tebriz, Tahran gibi şehirlere gitmek zorunda kalıyor.

Kadınlardan Sara L. “Jinekoloğu aradığımızda bir buçuk ay sonrasına randevu veriyorlar ve acil vakayı kabul etmiyorlar” derken, annesi Kani B. de, “Serdeşt’teki kimyasal saldırı gazilerindenim. Solunum yolu rahatsızlıklarım nedeniyle hastaneye gittiğimde bu alanda uzman bir doktor bulamıyorum. O yüzden Urmiye’ye gitmek zorunda kalıyorum” diye belirtti. 

Tedavi yapamayınca dişi çekme yöntemine başvurdu

Dişçiler ile de aynı sorunu yaşayan kadınlar, tıbbi merkezlerin yokluğu ve maddi bağımsızlıklarının olmaması nedeniyle başka bir ayrımcılık biçimiyle karşı karşıya kalıyorlar. Kanal tedavisi için bir aylık randevunun ardından dişçiye giden kadınlardan Zarath, "Sosyal güvenlik daha ucuz olduğu için eşimle birlikte hastaneye gittik, ancak doktor kanal tedavisi yapılması gerektiğini ve ellerinden bir şey gelmediğini söyledi. Tedavi masrafından kurtulamayacağımızı görünce eşim daha fazla ağrım olmasın diye dişin çekilmesini istedi” dedi.

Gebelik testi ve doğum kontrol hapı yok

Kadınlardan Kajal V., hamilelik testi yapmak için köy okulu öğretmeninden yardım istemek zorunda kaldığını söyledi.

Mina J. isimli bir başka kadın da, sağlık merkezlerinde doğum kontrol haplarının dağıtılmaması nedeniyle doğum kontrol hapı temin etme sorunuyla karşı karşıya. Göz enfeksiyonu geçiren ve sık sık göz doktoruna giden Evin T., Tebrizli arkadaşının tavsiyesi üzerine göz koruyucu lens aldı. Evin T. "Doktorum Mahabad'da bu lensin bulunmadığını ve o yüzden reçeteye yazamadığını söyledi” diye kaydetti.

Kalp hastalıkları, kanser, multiple skleroz (MS)

, akut bağırsak sorunlarına yönelik ilaçlar da şehirde bulunmuyor. Kalp hastası olan Fazeh, her ay başka şehirlerdeki eczanelerden ya da karaborsadan ilaç almak zorunda kalıyor. Bu ilaçların bulunmamasının nedeni genellikle yüksek maliyet ve az bulunurluktur, ancak çoğu kişi için bu ilaçlar bile ana ilaçların yerine geçiyor.