NÛR SIRÎB

Yemen – Yazar ve sivil aktivist Nebile El Zibîr, ulusal çapta gerçekleştirilen diyalog ve yeni anayasada kadının rolü hakkında ajansımıza konuştu. Nebile El Zibîr, devrimde rol oynayan sivil aktivist kadınlardan biri. Ayrıca Yemen’de anayasa taslağı çalışmalarını hem yakından takip ediyor hem de Ulusal Diyalog Konferansı üyesi. Yemen anayasasının günümüze kadar geçirmiş olduğu evreleri değerlendiren Nebile El Zibîr, “Yemen anayasası birçok farklı aşamadan ve siyasi dalgalanmalardan geçti. 1990'da Yemen birliğinin ilanından bu yana, aşama 1994 öncesi bir anayasa olarak bilinen mutabık kalınan bir anayasa üretti, ancak bu fikir birliği devam etmedi. 1994 savaşından sonra yapılan yeni değişiklikler ile tekrar anayasa yapıldı ve kadınlar birçok hakkını bu anayasada kaybetti” dedi.

“Çetrefilli zamanlardan geçtik”

1994’ten bugüne kadar anayasa değişikliklerinde kadının rolü ve misyonuna da değinen Nebile El Zibîr, kadınlar olarak anayasal süreçlerde çok çetrefilli zamanlardan geçtiklerinin altını çizerek, “Medeni haklar ve eşit vatandaşlık talep etmek başta olmak üzere kadınların rolü aslında etkin oldu. Fakat rolünü etkin oynayan kadının anayasal düzlemde yerine çok az rastladık. 1994 yılından bu yana feminist hareketler ve sivil mücadelenin oluşumu halen büyüyerek devam ediyor” ifadelerinde bulundu.

“Kadınların çabası meyvesini verdi”

Kadınların direniş ve çabalarının meyvesini verdiğini söylerken kesintisiz bir şekilde kadınların mücadelesinin durmadığının altını çizen Nebile El Zibîr, “Kadınların mücadelesinin bir sonucu olarak yolsuzluk ve adil çözümler talep eden halk devrimi başlatıldı. Buna 2011 Gençlik Devrimi diyoruz. Devrim ile birlikte tüm vatandaşlar için hukukun ve ısrarın üstünlüğü ortaya çıkmış oldu. Kadınlar da diyalog yoluyla haklarını elde etmek için gerçekleştirilen ulusal diyaloglara katıldılar ve yerlerini meşru bir şekilde kazanarak hak ettiler” diye belirtti.

“Kadınlar ulusal diyaloga katıldı”

“Kadınlar ulusal diyaloga katıldılar, çalışmalar hazırdılar ve yürüttüler ve yıllarca mücadele ettiler” sözleri ile konuşmasına devam eden Nebile El Zibîr, “Temel düşence ve paradigma farklılıklarına ve aidiyetlerine rağmen kadınlar için temel haklar konusunda anlaşabildi ve yine kadınlar aynı potada buluştu. Ulusal diyalog komiteleri tarafından anayasayı hazırlayan bir komiteye sunuldu ve anayasa taslak komitesi üyelerini seçmekle görevlendirilmiş konsensüs komitesi üyesiydim ve çok sayıda insanı çok sayıda kişiyi temsil etmek için bu komiteye çağrıldım” diye konuştu.

“Farklı görüşler anayasa taslağını etkilemedi”

Nebile El Zibîr, anayasa hazırlık çalışmalarında yürütülen fikri tartışmaların aslında kendileri için ufuk açıcı olduğunu kaydederken katı dini partilerden, liberal yaklaşımlara, feminist tutumlara varana kadar bunların hepsinin bir potada tartışılmasının ülkesi için heyecan verici olduğunu söylüyor. Fakat birbirini kışkırtmaya çalışan negatif yaklaşımların da varlığından rahatsız olduklarını dile getiren Nebile El Zibîr, “İslami ve islami olmayan kesim” olarak isimlendirilebilecek bu iki çatışan alanın ülkeye zarar vermeden görüşlerini söyleyebilmelerinin önemli olduğunun altını çizdi. Nebile El Zibîr, siyasi görüş farklılıklarının anayasa taslağını etkilemediğini sözlerine ekledi.

“Yemen Anayasası çalışmalarında 120 kadın yer alıyor”

Yeni anayasa hazırlık çalışmalarının öyle bir günde başlamış bir çalışma olmadığını ya da zemininin bir günde atılmadığını söyleyen Nebile El Zibîr, “Devrimin ilk günlerinin yaşanmasını sağlayan genç ve erkek ve kadınlar vardı. Özellikle devrimde kadınların dikkat çekici mevcudiyetinin anayasa hazırlık çalışmalarına katılmakta önlerini açmıştır, bunu asla unutmamak gerekir. Biz 120 kadın olarak tecrübemiz ve önceden çalışmalarımız var ve bu bizim anayasa hazırlığında belirleyici olmamızı ve bütünleşmemizi de sağladı” diyerek beklentilerin çok üstünde bir sayı ile hazırlık komitesinde yer alıyor olmalarının İslami kesim tarafından da rahatsızlıkla karşılandığını hatırlattı.

Nebile El Zibîr, anayasa hazırlık çalışmalarına dair söyleyeceklerine ek olarak sivil toplumun daha da güçlü bir sese sahip olmaları ve ses yükseltmelerini yapılacak anayasa üzerinde itirazlara dair asla sessizliğin değil çok sesliliğin ihtiyaç olduğunu söyledi.