MAYSA AL-QADİ

Sudan- Sudan'daki son derece karmaşık ekonomik ve yaşam koşullarının ortasında, yerinden edilmiş kadınlar ailelerinin temel ihtiyaçlarını karşılamak için mücadele ediyor. Sudan içinde yerinden edilenlerin sayısı 6.5 milyonu aşarken, yaklaşık 2 milyon kişi de sınırı geçerek komşu ülkelere sığınmış durumda. Yerinden edilen kadınların bir kısmı güvenli eyaletlerdeki akrabalarının yanına taşınırken, özellikle yüksek fiyatlar, fabrika ve imalathane gibi altyapının tahrip edilmesi, pazarların kapanması, günlük harcamaların yapılamaması ve bir yıldır çatışmaların devam etmesi ülkede büyük bir sorun teşkil ediyor.

Zorlukla geçimlerini sağlıyorlar

Sanat Fakültesi Tarih Bölümü'nden mezun olan ve Hartum'da öğretmen olarak çalışan Dalia Mohammed, “Çatışmalar başlayınca ailemle birlikte kuzey eyaletine kaçmak zorunda kaldık. Eşim de zaten bu eyalette çalışıyordu. İlk başlarda çatışmaların bıraktığı koşullarla yaşıyorduk ama dükkanlar kapandıkça ve sivillerin evlerine rastgele top mermileri düşmeye başladıkça her şey daha da kötüleşti ve zorlaştı. Babam işsiz kaldı, bu da durumu daha da kötüleştirdi. Yerimizden edilmeye zorlandık ve uzun bir yolculuktan sonra kuzey eyaletine vardık. Burada kardeşlerim eşimle birlikte çalışmaya başladı, ancak bu büyük masraflarımızı karşılamaya yetmedi. Bu yüzden makhmariya yapmak için bazı araç ve gereçler satın aldıktan sonra kendi projemi başlatmaya karar verdim. Başlarda talep yoktu, ancak sonradan mahalledeki pazarda kendime bir yer edindim” dedi. 

‘Koşullarımızı iyileştirmek için çabalıyorum’

Bölgede tanımamasının bir dezavantaj oluşturduğunu kaydeden Dalia Mohammed, “Özellikle de buraya yeni taşındığımdan beri, insanlar ne kadar kaliteli olursa olsun ürünlerimi satın almıyor, tanıdıkları insanlardan almayı tercih ediyor. Kullandığım malzemelerin yüksek fiyatları ve maliyeti durumu daha da kötüleştiriyor. Yerimden edildim evet, ancak evde oturmak istemiyorum. Yaşam koşullarımızı iyileştirmek için çabalıyorum. Savaş kötü olsa da, şu anda yapabileceğimi hiç hayal etmediğim pek çok şey yapıyorum" ifadelerinde bulundu.

Pazarda satış yapıyor

Hartum'dan yerinden edilen Buthaina Jiballah Al-Khalifa ise önünde hamur işleri, aksesuarlar, tütsü çubukları ve parfümler de dahil olmak üzere bazı ürünleri satıyor. Çatışmalar şiddetlendikten sonra Hartum'dan ayrılmak zorunda kaldıklarını aktaran Buthaina Jiballah Al-Khalifa, “Yanımızda bir şey taşıyacak kadar zamanımız yoktu. Pazarlarda çalışana kadar pek çok zorlukla karşılaştım, çok borç aldım ama ürünlerimi düşük fiyata satıyorum. İşlerin iyi gittiği günler de oluyor, gitmediği günler de… Kazanç elde edememek evde işsiz oturmaktan ve pek çok psikolojik etki bırakan çatışma nedeniyle durumun ne hale geldiğini düşünmekten daha iyi" şeklinde konuştu.

Çok fazla para kazanmadığını sözlerine ekleyen Buthaina Jiballah Al-Khalifa, "Çocuklarımın geçimini sağlamak ve gelecek günler için biraz para biriktirmek istiyorum. Eşim bu bölgede iş imkanlarının olmaması ve çok sayıda yerinden edilmiş insan olması nedeniyle işsiz. Geleneksel Sudan parfümleri yapıyorum, ancak kullandığım hammaddelerin fiyatı yüksek oluyor. Fiyatların yüksek olması işimi yapmamı zorluyor” şeklinde konuştu.