FADİA JUMAA

Beyrut- Lübnan’ın güneyindeki Sur kentinde savaş nedeniyle evlerini terk etmek zorunda kalan kadınlar, toprağa dönerek hayatlarını yeniden kurmaya çalışıyor. “Sur’un Tohumları” projesiyle kadınlar hem üretime katılıyor hem de zorlu göç koşullarında geçimlerini sağlamaya çalışıyor.

Göçten üretime

Ekim 2023’te İsrail’in güney Lübnan’a yönelik saldırılarının başlamasından bu yana, binlerce aile evlerini terk etmek zorunda kaldı. Çatışma hattındaki köylerini bırakıp, daha güvenli kıyı kentlerine ve kasabalarına sığındılar. Aralarında topraklarını, evlerini, geçim kaynaklarını kaybeden kadınlar da vardı. Ama çalışmak ve yeniden kurmak konusundaki iradelerini kaybetmediler.

Bu çerçevede, Sûr Belediye Birliği Afet Yönetim Birimi, Birleşmiş Milletler Kadın Birimi (UN Women) ile iş birliği içinde, kadınları yeniden toprakla buluşturacak bir tarım projesi başlattı.

“Sûr’un Tohumları” sadece bir tarım projesi değil. Bu, ekonomik ve sosyal güçlenme yolculuğu. Proje, göçmen kadınların organik tarım, fidan bakımı, geleneksel gıda üretimi (konserve, reçel, turşu vb.) gibi konularda eğitim almalarıyla başlıyor. Ayrıca yüzlerce mağdur aileye hizmet veren topluluk mutfağında da çalışıyorlar.

Kadınlar, bu emeklerinin karşılığında günlük ücret alıyor, bu da onların ekonomik bağımsızlıklarını güçlendiriyor ve zor koşullar altında bir gelir kaynağı sağlıyor.

Ama daha önemlisi, proje kadınlara derin bir aidiyet hissi kazandırıyor ve onları toprağa yakın bir direniş biçimiyle buluşturuyor.

Projenin sürdürülebilir olması

Lübnan’da ekonomik çöküş ve sınır çatışmaları gibi üst üste binen krizler göz önüne alındığında, sürdürülebilirlik her türlü kalkınma müdahalesi için temel bir gereklilik haline geliyor. “Sûr’un Tohumları” projesini ayıran en önemli özellik, yalnızca bir acil yardım veya geçici destek girişimi olmaması. Proje, dış finansman sona erse bile devam edebilecek üretken bir tarımsal gelecek için temeller atıyor.

Kadınlar, geri döndüklerinde köylerine taşıyabilecekleri taşınabilir fidanlıklar kurdular. Ayrıca, üretimi pazarlamayı ve işin devamlılığını sağlayacak kooperatiflerin kurulması teşvik ediliyor. Kadınlar aynı zamanda hayat boyu onlarla kalacak beceriler de ediniyorlar.

Genişleme ihtiyacı

Ancak proje, tüm ihtiyaca yanıt verecek kadar geniş değil. Hâlâ binlerce kadın göçmen durumda. Bazıları eşlerini ya da geçim kaynaklarını kaybetti. Bugün Sûr, Reşidiyye ve Burc eş-Şemâlî gibi yerlerde yaşıyorlar ama gelecekleri belirsiz.

Bu tür girişimlerin genişletilmesi ve ulusal tarım ve pazar politikalarıyla bağlantılı hale getirilmesi, kadınlar için ekonomik ve toplumsal güvenliğin sağlanmasının anahtarı.

“Sûr’un Tohumları” sadece sebzeler değil; onur, hak ve insan yatırımıdır. Enkaz altından hayatı çıkaran kadınların toprağa ektiği umut tohumlarıdır.