Haber Merkezi- Somali’de 57 yıl aradan sonra gerçekleşen ilk doğrudan yerel seçimler, başkent Mogadişu’da yapılıyor. “Her birey bir oy kullanır” anlayışıyla gerçekleştirilen bu seçimler, yıllardır süren kabile temelli sistemin sonunu işaret ediyor ve ülkede demokratik bir dönüşüm için kritik bir adım olarak görülüyor.

Seçimler, Somali’nin iç savaş mirasını ve kabile temelli bölünmüşlüğü aşabilme kapasitesini test eden erken bir gösterge olarak görülüyor ve doğrudan oylamaya dayalı modern bir siyasi sisteme geçişin işareti olarak değerlendiriliyor. 503 binden fazla seçmen, Banadir eyaletindeki 18 ilçeden 16’sında kurulan 523 oy merkezinde oy kullanacak. Bin 604 aday, yaklaşık 20 siyasi parti ve örgütü temsil ederek belediye meclislerindeki 390 sandalye için yarışacak.

918 bin seçmene oy kartı dağıtıldı

Bağımsız Ulusal Seçim Komisyonu, Nisan ayında yıllar sonra ilk seçmen kaydını gerçekleştirdikten sonra 918 bin seçmene oy kartlarını dağıttığını duyurdu. Bu seçimler, 1991’de merkezi devletin çöküşünün ardından 2000 yılında kurulan ve büyük klanlara belirli kontenjanlar veren, azınlıkları ve kadınları dışlayan “4,5 kuralı” olarak bilinen kabile paylaşımlı sisteme son verilmesinin ardından yapılıyor.

Köklü bir değişim

Bugün “herkes için bir oy” sloganıyla, eskiden adayların klan şefleri tarafından seçildiği sisteme karşı köklü bir değişim simgeleniyor. Seçmenler ve adaylar arasında gençler ağırlıkta; adayların yüzde 90’ından fazlası genç kuşağı temsil ediyor. Ancak kadınların katılımı hala sınırlı ve belirlenen yüzde 30 kotasına ulaşamıyor. Kadınların bu seçimlerdeki varlığı, uzun süren tanınma ve güçlenme mücadelesinin bir sembolü olarak görülüyor. Kadınların karar alma süreçlerine ulaşmalarını sınırlayan birçok engel bulunuyor.

Başkanlık seçimine hazırlık

Analistler, bu seçimlerin 2026’da yapılacak başkanlık seçimleri için hazırlık niteliğinde olduğunu belirtiyor. Federal hükümet ile muhalefet arasında geçici anayasa ve doğrudan oy modeli konusundaki anlaşmazlıklar ise sürecin seyrini belirleyen önemli bir etken olarak öne çıkıyor. Gözlemciler, bu deneyimin başarıyla sonuçlanmasının daha geniş bir siyasi dönüşümün yolunu açabileceğini söylüyor. Ancak taraflar arasındaki diyalogun sonucu, Somali’de demokratik sürecin geleceğini belirleyecek kritik faktör olacak.

Kadınların rolleri sınırlandırılıyor

Kadınlar Somali’de sosyal ve ekonomik mücadelelerde önemli roller üstlenmiş olsa da, siyasi alandaki varlıkları kabile sistemine bağlı olarak erkekler aracılığıyla sınırlı kalmıştı. Yine de son yıllarda kadın aktivistler ve sivil toplum ittifakları, karar alma süreçlerinde gerçek güçlenme talep ediyor ve kadınların sadece seçmen değil, karar verici olarak da sürece dahil edilmesi gerektiğini vurguluyor.