Haber Merkezi- Sınır Tanımayan Gazeteciler Örgütü (RSF) bu yıla ilişkin gazeteciler ile ilgili raporunu açıkladı. 2023’te 13’ü Gazze’de olmak üzere toplam 45 gazeteci mesleki faaliyetlerini yürütürken öldürüldü.

1 Aralık itibarıyla tutuklu gazeteci sayısı 521’e düştü. Özellikle bu konuda İran ve Türkiye dikkat çekti. Yıl içinde Türkiye’de 43 gazetecinin yolu cezaevinden geçti. Bu yıla ilişkin bilançoda, dünyada 521 gazetecinin kamuoyunu bilgilendirme görevi nedeniyle tutuklu olduğu, en az 13’ü Gazze’de olmak üzere 45 gazetecinin de öldürüldüğü yer aldı. 9 haberci örgütlü suçları, 6’sı da yolsuzluğu araştırırken öldürüldü.

Ayrıca raporda gazeteci cinayetleri ve tutuklamalarında (-8,4%) bir düşüşe işaret edildi. Dünyada 54 medya temsilcisinin rehin, 84’ünün de kayıp durumda olduğunu açıkladı.

UCM’ye başvuru

Bu yıl öldürülen 45 gazeteciden 23’ü çatışma bölgelerinde, bunlardan 17’si de İsrail – Hamas savaşı sırasında katledildi. RSF Genel Sekreteri Christophe Deloire, Gazze’de öldürülen 13 gazeteci ile ilgili “Gazze'de gazeteciler, siviller olarak ağır bir bedel ödüyor” açıklamasında bulundu. Gazetecilerin nasıl kasıtlı hedef alındığının tespit edilmesi için Uluslararası Ceza Mahkemesi'ne (UCM) şikayette bulunduğu bilgisi de paylaşıldı.

Türkiye İran benzerliği

Raporda İran ve Türkiye benzerliği de konu oldu. RSF, 2022’de dünyada sayıları 569 olan tutuklu gazetecilerdeki düşüşü, İran (-24) ve Türkiye’de (-23) geçen yıla göre ve 1 Aralık itibariyle daha az sayıda gazetecinin mahpus olmasıyla açıkladı. Açıklamada "Bu iki ülkenin adı, 'en çok gazeteci tutuklayan ilk üç' arasında geçmese de tutuklamadıkları anlamına gelmiyor. Gerçek şu ki İran ve Türkiye’deki baskı yöntemi, gazetecilerin yıl içinde sürekli tutuklanıp bırakılması üzerine kurulu. 2023’te Türkiye’de 43, İran’da 58 gazetecinin yolu hapishaneden geçti. 569 tutuklu gazeteciden 258’i Çin (Hong Kong dahil), Myanmar, Belarus ve Vietnam’da bulunuyor" ifadeleri yer aldı.

Kürt gazeteciler özel hedef

Raporda Kürt gazeteciler de yer aldı. Kürt gazetecilerin iktidar için “özel hedef” olduğu ifade edilen raporda 2023’te 43 gazetecinin Türkiye cezaevlerinden geçtiği, 7’sinin 1 Aralık 2023 tarihi itibariyle halen mahpus olduğu, bunlardan 4’ünün “tedbir amaçlı tutuklu” bırakıldığı bilgileri yer aldı. RSF, tutuklamalara ilişkin olarak, “Bu sayı, yıldırma amaçlı tutuklamalara yaygın şekilde başvurulduğunu gözler önüne seriyor” dedi.

Kadın gazetecilerin durumu

RSF, dünyada 1 Aralık itibariyle 67 kadın gazetecinin hapiste olduğunu ve sekizinin 2023’te cezaevine konulduğunu belirtti. Rapora göre Çin, Belarus ve Myanmar, erkeklerde olduğu gibi kadın habercileri de tutuklamada başı çekiyor. Çin’in hapiste tuttuğu 121 gazeteciden 14’ü, Belarus’un hapsettiği 39 gazeteciden 10’u kadın. Ortadoğu’da İran da kadın gazetecilerin en ağır baskılarla karşılaştığı ülkelerden. Dünyada gazetecilere verilen en ağır sekiz cezadan altısı ise kadınlara kesildi. İran’a Mahsa Jina Amini’nin katledilmesinin ardından ayaklanmayı haberleştirmekten tutuklanan 31 kadın gazeteciden beşi (Nilüfer Hamedi ve Elaheh Mohammadi dahil) hala hapiste.

Rehin gazeteciler

Raporda dünyada rehin tutulan 54 gazeteciye de değinildi. Bu yıl kaçırılan yedi gazeteciden ikisinin hala kendilerini kaçıran örgütlerin elinde bulunduğuna işaret edildi. Gazetecilerin 38’i Suriye’de, 9'u Irak’ta, 4'ü Yemen’de, 1'i de Meksika’da rehin durumda.