İstanbul- Toplum Hukuk Araştırmaları Vakfı (TOHAV), Özgürlük İçin Hukukçular Derneği (ÖHD) Çağdaş Hukukçular Derneği (ÇHD) ve İnsan Hakları Derneği (İHD) İstanbul şubeleri, İmralı Adası’nda 25 yıldır ağırlaştırılmış tecrit koşullarında tutulan ve 34 aydır haber alınamayan Kürt Halk Önderi Abdullah Öcalan’ın fiziki özgürlüğünün sağlanması talebiyle cezaevlerinde başlatılan açlık grevlerine ilişkin ortak açıklama yaptı. 

Beyoğlu’nda bulunan İHD şube binasında düzenlenen basın toplantısına kurum temsilcilerinin yanı sıra çok sayıda insan hakları savunucusu katıldı.

‘Tecritin en ağır hali İmralı’da’ 

İlk sözü alan İHD İstanbul Şube Başkanı Gülseren Yoleri, hukuk ve insan sağlık hakları örgütlerinin yıllardır tecrit politikalarına itiraz ettiklerini, ancak bu konuda herhangi bir çözümün üretilmediğini dile getirdi. Tecridin en ağır halinin İmralı’da uygulandığını belirten Gülseren Yoleri, inşa edilen S ve Y tipi cezaevlerinde de tecridin sistematik bir hale dönüştüğünü vurguladı.  Gülseren Yoleri, “İmralı’dan başlayarak sorunun çözüleceğini düşünen pek çok mahpus 27 Kasım’dan bu yana açlık grevinde. Gerek mahpusların gerekse bu açıklamayı yapan kurumlar olarak taleplerimizi sizlerle paylaşmak istiyoruz” şeklinde konuştu.

Marmara Bölgesinde 160 tutsak açlık grevinde

Hazırlanan ortak basın metninin ÖHD İstanbul Şubesi Hapishane Komisyonu üyesi Berivan Bekçi okudu.

Marmara Bölgesinde yer alan Edirne, Tekirdağ, Bolu,  Sakarya, İstanbul, Kocaeli ve Düzce’deki 20 cezaevinde toplam 160 tutsağın açlık grevi eylemine katıldığını aktaran Berivan Bekçi, bu cezaevlerine yaptıkları ziyaretlerde tutsakların 1-6 kişilik gruplar halinde 5-15 günlük sürelerle dönüşümlü açlık grevine katıldıkları bilgisini edindiklerini paylaştı.

Berivan Bekçi, bazı hapishanelerde açlık grevi yürüten mahpuslara hücre cezası, etkinliklerden alıkoyma gibi disiplin cezalarının verildiğinin öğrenildiğini aktararak, “ Yine bazı hapishanelerde mahpusların açlık grevinde ve sonrasında ihtiyaç duyduğu temel maddelere ulaşmakta sıkıntı yaşadığı öğrenilmiştir. Daha önce yaşanan açlık grevlerini de takip eden kurumlar olarak açlık grevlerinin mahpuslarda neden olabileceği ölüm ve kalıcı hasar riski nedeni ile kaygılıyız” ifadelerini kullandı.

‘Tecrit hukuka ve yasal mevzuata aykırıdır’

Tecridin tutsakların bedensel ve ruhsal bütünlüğünü hedef alan, uzun zamana yayılarak sonuç alınmaya çalışılan bir “işkence yöntemi” olduğunu vurgulayan Av. Berivan Bekçi, şöyle devam etti: “Tecrit, kime uygulanırsa uygulansın insani ve vicdani olmadığı gibi açıkça hukuka ve yasal mevzuata aykırıdır. İmralı Ada Hapishanesinden pandemi bahanesi ile tüm hapishanelere yayılan bu işkence yöntemi hapishanelerde yaşamı dayanılmaz hale getirmiştir. Türkiye'deki bütün hapishanelerde aile görüşü, avukat görüşü, telefon görüşmesi serbest iken İmralı Ada hapishanesinde iç hukuk, uluslararası hukuk ve insan haklarını ayaklar altına alacak biçimde hiçe sayılmaktadır. İmralı ada hapishanesinde sürdürülen tecrit yıllardır süren bir işkence metodu olmasının yanı sıra Kürt sorununun demokratik çözümünün önündeki en büyük engellerden biri haline gelmiştir. İmralı Ada Hapishanesinde yıllardır sürdürülen tecrit ölümlere neden olan birçok açlık grevine neden olmuştur.”

‘İmralı’da tutulan Mahpuslardan 34 aydır haber alınamamaktadır’

Türkiye’nin Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’ne (AİHS) taraf olmakla Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’nin (AİHM) bireysel başvuru yetkisini kabul ettiğini hatırlatan Berivan Bekçi, “Bununla beraber Avrupa Konseyi Bakanlar Komitesi’nin tavsiye kararlarını uygulama yükümlülüğü altındadır. Ayrıca Avrupa İşkencenin Önlenmesi Komitesi’nin (CPT) denetim yetkisine tabidir. Gerek AİHM'in gerekse de CPT’nin İmralı’da süregelen tecrit halinin kabul edilemezliğine dair tespitleri mevcuttur ve düzenli avukat ve aile ziyaretlerinin sağlanması konusunda ısrarlı tavsiyeleri söz konusudur. Birleşmiş Milletlerin Cezaevi standartlarını ortaya koyan Mandela Kuralları da uzatılmış hücre hapsini yasaklamaktadır. BM İnsan Hakları Komitesi’nin Eylül 2022 tarihinde İmralı’daki mutlak iletişimsizlik halinin son bulmasına dönük tedbir kararına rağmen İmralı’da tutulan mahpuslardan 34 aydır haber alınamamaktadır. İmralı Ada Hapishanesi’nde hukuk dışı bir biçimde uygulanan tecrit uygulamasının bir an önce sonlandırılması burada bulunan mahpusların derhal avukat, aile ve telefon görüş haklarının sağlanması gerekmektedir” diye konuştu.

‘Bağımsız hekimler cezaevinde muayene yapmalı’ 

Berivan Bekçi, açlık grevinde bulunan tutsakların ulusal ve uluslararası etik ilkelere uygun şekilde, düzenli sağlık kontrollerinin yapılması ve bağımsız hekimlerin cezaevlerinde muayene yapmalarının sağlanması gerektiğini vurguladı. Berivan Bekçi, “Açlık grevi yapan mahpuslarda kalıcı sakatlık ve hayati risk oluşmaması için su, tuz, şeker ve B1 vitamini gibi temel maddeler sağlanmalıdır. Açlık grevini yapan mahpuslar dönüşümlü olarak başladıkları açlık grevini yine dönüşümlü olarak bıraktığı için açlık grevi bitiminde kılavuzlara uygun biçimde beslenmeye geçmeleri sağlanmalıdır. Mahpusların talebi, Abdullah Öcalan üzerindeki hukuka aykırı tecride son verilerek Abdullah Öcalan’ın ailesi ve avukatları ile görüşmesinin sağlanması ve ağırlaştırılan tecride son verilmesidir” dedi.

Son olarak Adalet Bakanlığı ile tüm ulusal ve uluslararası kamuoyu ve kurumlara tecridin kaldırılması ve cezaevlerindeki hak ihlallerinin son bulması konusunda duyarlılık çağrısında bulunan Berivan Bekçi’nin ardından açıklamada imzası bulunan kurum temsilcileri söz aldı.

‘Mücadelemize devam edeceğiz’

ÇHD üyesi Av. Yağmur Kavak, “Abdullah Öcalan başta olmak üzere tecride maruz kalan tüm mahpuslara uygulanan hak ihlallerinin ortadan kaldırılmasına yönelik mücadelemiz sürüyor, sürmeye de devam edecek. Açıklamayla yetinmeyeceğiz. Müvekkillerimiz, dostlarımız için hak ihlalleri ortadan kaldırılana dek mücadelemize devam edeceğiz” diye konuştu.

‘Eylemcilerin talebine ses vermeye çağırıyoruz’

TOHAV Yöneticisi Destina Yıldız ise, İmralı Adası ve diğer cezaevlerinde çok büyük bir hukuksuzluk olduğunu belirterek, “En temel insan hakları dahi İmralı’da uygulanmıyor. Biz de görüşmeler yapıyoruz açlık grevindeki mahpuslarla. Bu tecridin ve mutlak iletişimsizliğin son bulması taleplerini iletiyorlar. Kürt sorununun çözümüne dair adım atılması için biz de bu talebe ses vermeye çağırıyoruz” ifadelerinin kullandı. 

‘Barışın anahtarı İmralı’da’

İmralı’daki tecrit sisteminin sıradan bir tecrit halini aşan boyutta olduğuna dikkat çeken ÖHD üyesi avukat Veysi Eski de, “Sayın Abdullah Öcalan’dan hiçbir şekilde haber alınamamakta. Bugün bütün Türkiye’deki açlık grevlerine baktığımızda mahpusların talepleri esasen bu tecridin kaldırılmasıyla birlikte aynı zaman Kürt sorununun çözülmesi noktasında kapıların aralanması demektir. Roboski ailelerinin acıları devam etmekte, daha geçen hafta birçok askerin ve militanın hayatını kaybetmesine sebep olmakta. İmralı’daki tecrit sisteminin sonlanması barışın kapılarının aralanması ve barışın sağlanması anlamına gelmekte. Türkiye’nin temel sorunu olan Kürt sorununun çözümünde bir çıkmaza girmiş olan ülkenin bu çıkmazdan çıkması anlamına gelmektedir. Anahtarın İmralı Ada Hapishanesi üzerindeki tecridin kaldırılması olduğunun farkına varmamız gerekiyor” şeklinde konuştu.