Haber Merkezi- Halkların Demokratik Partisi (HDP) Çocuk Komisyonu, Amed başta olmak üzere çocukların Kürdistan’da yaşadıkları sorunları tespit etmek ve çözüm politikaları üretmek amacıyla hazırladığı “Diyarbakır Çocuk Raporunu” açıkladı.

Rapor, çocuklarla ilgili çalışma yürüten sivil toplum örgütleriyle yapılan görüşmeler sonunda şekillenirken, çocukların eğitim, sağlık, hukuk, anadili, işçileştirilme, kültür-sanat, göç ve mültecilik, kent ve doğa alanlarında yaşadıkları sorunlara odaklanıyor.

Çocuklarla ilgili sorunlar ve çözümleri hakkında sistematik çalışmaların yürütülmesi gerektiğine dikkat çekilen raporda, çocuklar adına değil çocuklarla birlikte söz kurulması ve alanın güçlendirilmesi gerektiği vurgulandı.

 Anadilde eğitim gündemleştirilmeli

Çocukların anadil eğitimine değinilen raporda, anadil eğitimin savunma düzeyinden öteye geçilerek eğitim süreçlerinde ve toplumsal yaşamın tüm alanlarında deneyimlerin inşa edilmesi gerektiğine dikkat çekildi ve şu tespitler yapıldı:

“Bu vurgu, alternatif bir eğitim modeli ya da deneyimi olarak değil; aksine ve doğrudan coğrafyanın kendi hakikatinin deneyimi olarak ifade edilmelidir. Diyarbakır'da özel olarak eğitim alanında faaliyet yürüten kurumların deneyimleri, alternatif eğitim olmaktan öte, bilakis hakikatin ta kendisidir ve bu deneyimler devlet kurumsallığı dışında enformel eğitim ve öğrenme ortamlarının yaratılabileceğini bizlere göstermektedir. Seçmeli dil derslerinin anadilinde eğitim yaklaşımına uymadığı kabul edilse de halihazırda devlet tarafından sunulan programın içerik açısından değiştirilmesi zorlanabilir. Bunlardan biri de okul öncesi eğitime yönelik yapılabilecek düzenlemedir. Bu bağlamda, okul öncesi eğitimde faaliyet gösteren devlet ve özel okulların müfredatına Kürtçe derslerin seçmeli olarak eklenmesine yönelik kanun teklifi verilmeli ve bu konu sosyal medya aracılığıyla da gündemleştirilmelidir.”

Madde bağımlılığı arttı

Amed’de ve bir bütün olarak tüm Kürdistan coğrafyasında yaşanan en önemli sorunun madde bağımlılığının geldiğine işaret edilen raporda, bağımlılık yaşının 9’a düştüğü ve son yıllarda özellikle okulların kendisinin bu maddelerin satış yeri haline getirildiği kaydedildi.  Raporda, “Bağımlılıkla mücadele kimi demokratik kitle örgütleri aracılığıyla sürdürülmeye çalışılmasına rağmen bu çalışmalar etki sahası ve oranı açısından yeterli değildir. Kayyımlar öncesi mahallelerde ana-çocuk sağlık merkezlerinden etkin bir şekilde hizmet alınabilirken bu merkezler halihazırda işlevlerini yitirmiştir. Bağımlılığa ilişkin veriler ilgili kurumlar tarafından paylaşılmamaktadır. Bu nedenle elde sağlıklı nicel veri bulunmamaktadır. Son yıllarda genç intiharları giderek artmakta ve bu intiharların çoğunlukla doğrudan bağımlılıkla ve dijital tacizle ilgili olduğu düşünülmektedir. Genç intiharların nicel ve nitel bilgisine erişmek durumun tespiti açısından önemlidir. Aileler madde bağımlılığı konusunda kendilerini çaresiz hissetmekte, bağımlı olan çocukları nedeniyle toplumsal yaşamda utanç duymakta ve durumu açıklıkla paylaşmaktan imtina etmektedir” denildi.

Çocuklar savaşın mağduru

Raporda, hukuk alanına da vurgu yapıldı. Yaşanılan sorunlar şöyle özetlendi:

“Diyarbakır'da ve bir bütün olarak coğrafyada çocuklar savaşın ve şiddetin en fazla mağduru olan kesimlerin başında gelmektedir. Çocuklar; kırsal yerlerde, meralarda oyun oynarken ya da hayvanlarını otlatırken mayınların veya serbest bırakılan patlayıcıların hedefi olmaktadırlar. Keza parkta oynarken, sokakta yürürken de zırhlı ve diğer askeri/polis araçlarının çarpması ile sakat bırakılarak ve hayatlarını kaybederek yaşam hakları ihlal edilmektedir. Bunun yanında son yıllarda çocuklar; Newroz günü gözaltına alındıkları, bayram kutlamanın meşruiyetinin güçsüz kılınmaya çalışıldığı, çocuklar ve bir bütün olarak halk için önemli kabul edilen günlerin kriminalize edilmeye çalışıldığı bir hukuksuzlukla karşı karşıya bırakılıyorlar. Bir diğer mağduriyet, cinsel şiddete maruz kalmalarıdır. Çocuklar, yaşadıkları bu tür şiddet karşısında nereye başvuracaklarını bilmemekte veyahut başvurdukları takdirde ise bizatihi keyfi ve filli hukuki uygulamalarla mağduriyetleri yeniden üretilmekte ve böylece şiddet sarmalının içinden çıkamamaktadır. Öte yandan aileler toplumsal ve kamusal baskı altında cinsel şiddet gerçekliğini gizlemeye çalışmakta ve özellikle devlet, kamu ve güvenlik görevlilerinin fail olduğu vakalarda şikayetler geri çektirilmektedir.”

HDP önerilerde bulundu

Çocuk işçiliğinden kültür sanat alanına kadar pek çok başlıkta çocukların yaşadıkları sorunlara değinilen raporda sonuç ve öneri kısmında ise şunlar yer aldı:

 *“HDP Çocuk Komisyonu’nun kurulması geç atılmış bir adım olsa da oldukça kıymetli ve önemli bir adım olarak görülmektedir. HDP Çocuk Komisyonu’nun Haziran 2022’de gerçekleştirdiği Çocuk Sempozyumu'nun bir benzerinin Diyarbakır'da yapılması önerilmiştir.

 *Çocuk alanında etkili çalışmaların yapılması için ve alanın sorunlarının kesişimsel olması nedeniyle partinin bazı komisyonlarının -eğitim, ekonomi, engelli gibi- ihtiyaç dahilinde birlikte çalışması oldukça önemlidir.

 *Diyarbakır’da çocuk alanında çalışan kurumların görünürlüklerinin artırılması ve yaptıkları çalışmaların ülke içinde ve uluslararas düzeyde paylaşımı için geliştirilebilecek araçların gündeme alınması gerekmektedir.

 *HDP olarak çocuk kurumlarının “barış köyü”, “çocuk köyü”, “kent bostanları”, “çocuk müzesi”, "çocuk masal evleri", "müzik evleri" gibi hayallerini yeni dönemde yerel yönetimlerimizce destekleyerek hayata geçirilmesine aracılık etmek oldukça önemlidir.

 *HDP çocuk komisyonu Diyarbakır Çocuk Raporu Her ilin kendi çocuk komisyonunu kurması merkezi çocuk komisyonumuz tarafından desteklenmelidir. İlk adımı olarak HDP Diyarbakır ve Van İl Çocuk Komisyonu’nun oluşturulması ve ihtiyaç dahilinde il komisyonundaki arkadaşlarımızla çocuk temalı atölyelerin düzenlenmesi önemlidir. Böylece komisyon çalışmaları doğrudan deneyimin ve bilginin biriktiği asıl alandan doğru beslenecek ve daha etkili sonuçlar üretebilecektir.

 *Partinin bir bütün olarak, merkezi ve yereller düzeyinde çocuk, kültür-sanat ve eğitim gibi komisyonların çalışma alanlarını tali olmaktan çıkarıp asıl kurucu politika yapma alanlarından biri olarak kabul eden yaklaşımı desteklemesi zorunludur.

 *Diyarbakır’da madde bağımlılığı ile mücadelede alanın uzmanlarından oluşan enformel bir ağın oluşturulmasına komisyonumuz tarafından aracılık edilmesi ve bu ağın koordinasyonunun üstlenilmesi elzemdir.

*Çocuk alanında bir bellek oluşturmak için çocuk alanında çalışan kurumların dönemsel raporlarına erişmek, alanın bilgisine sürekli sahip olmak ve müdahil olmak anlamında önemlidir. Diyarbakır’da ve bir bütün olarak bölgede yaşanan çocuk hak ihlallerinin düzenli takip edilmesi, izlenmesi ve müdahil olunması gerekmektedir. Ziyaretlerde ve görüşmelerde çocukların yaşadıkları kimi sorunlar detaylı bir biçimde konuşulamasa da önümüzdeki dönemde yapılacak çalıştay, atölye, konferans ve benzeri buluşmalarla başlıkların kolektif tartışması yapılarak çözüm önerileri geliştirilecektir. Örneğin zorla evlendirilme sonucu cinsel şiddet mağduru olan çocuklar ile dijital taciz bu önemli sorunlardan bazılarıdır.”