ZEYNEB XELÎF

Dêrazor - El-Suşe kasabası ve bitişiğindeki El-Maraşde köyü, Kuzey ve Doğu Suriye’de nar yetiştiriciliğinin önemli merkezlerinden biri olarak öne çıkıyor. Bölge nüfusunun yüzde 80’inden fazlası, geçimlerini bu üründen sağlıyor. El-Suşe narları, koyu kırmızı renkleri, dengeli tatlı-ekşi lezzeti ve sulu meyveleriyle yıllardır yerel pazarlarda ayrıcalıklı bir konuma sahip. Ancak verimli toprak, ılıman iklim ve uzun yıllara dayanan tarım tecrübesine rağmen, son yıllarda kurumsal ve teknik destek eksikliği üretimde olumsuz sonuçlar doğurdu. Çiftçiler, tarımsal zararlıların artışı, yüksek ekim ve nakliye maliyetleri ile ilgili makamlardan teknik ve danışmanlık desteği alamamaktan şikâyet ediyor. Bu durum, hem üretim miktarını hem de ürün kalitesini olumsuz etkiliyor.

Sezon beklentileri karşılamadı

El-Suşe kasabasının en eski nar yetiştiricilerinden Fadva Muhammed el-Hüseyin, bu sezonun beklentileri karşılamadığını belirtti. “Meyveler güzel bir dış görünüme sahip olmasına rağmen, beyaz nar kurdu meyveyi içten etkiledi” diyen Fadva Muhammed el-Hüseyin, çiftçilerin üretim maliyetlerini karşılamakta zorlandığını vurguladı. Fadva Muhammed el-Hüseyin, “Ne mazot fiyatlarını ne de işçi ücretlerini karşılayabildik. Tüm yıl çok çalıştık ancak verim oldukça düşük. Toprağın üretim kapasitesini geri kazanması için ilaçlama, gübreleme ve etkili böcek ilaçlarına ihtiyaç var. Normalde 10 Ekim’de başlayıp ay sonuna kadar süren nar hasat sezonu bu yıl normal seyrinde devam etmedi. Çok sayıda aileye mevsimlik iş imkânı sağlayan tarım atölyeleri, zayıf üretim ve yerel pazardaki talebin azalması nedeniyle ortadan kalktı” dedi.

Yüksek maliyetler tarımı etkiledi

Tarımsal sorunların yanı sıra, yolların bozulması ve yüksek yakıt maliyetleri nedeniyle ürünlerini Ebukemal ve El-Meyadin gibi komşu şehirlere pazarlayıp taşımanın giderek zorlaştığını belirten Fadva Muhammed el-Hüseyin, “Narlar artık nakliye ve işçilik maliyetlerini karşılamıyor, bu da bazı çiftçilerin mahsulün bir kısmını hasat etmeden tarlada bırakmasına yol açıyor. Talepteki düşüş, fiyatların önemli ölçüde gerilemesine neden oldu ve narlar, bölgedeki tarihi önemi ve uzun yıllardır yetiştirilmesiyle bağlantılı olmasına rağmen olağan ekonomik değerini kaybetti” diye belirtti.

Üründen çok çeşitli faydalanıyor 

"Cennet meyvesi" olarak adlandırılan nar, El-Şuse kasabasında yalnızca bir tarım ürünü değil, aynı zamanda besleyici, tıbbi ve ekonomik bir değer olarak öne çıkıyor. Bölgede nardan elde edilen ürünler oldukça çeşitli; bunlar arasında, suyunun koyulaşmasıyla elde edilen ve yemeklerde kullanılan nar pekmezi bulunuyor. Doğal nar suyu taze olarak servis edilirken, halk arasında sevilen bir içecek olarak tüketiliyor. Nar reçelleri ise kırsal kesimdeki kadınlar için ek gelir kaynağı oluşturuyor. Ayrıca nar kabukları halk hekimliğinde mide rahatsızlıklarını tedavi etmek ve kumaş boyamak için kullanılırken, kuru dallar kış aylarında yakıt olarak değerlendiriliyor.

‘Narların yeniden çiçek açacağını umuyoruz’ 

Fadva Muhammed el-Hüseyin, yerel halkın narları kış için geleneksel yöntemlerle sakladığını belirterek, “Narları serin odalarda saklıyoruz veya havaya asıyoruz, böylece aylarca yenilebilir kalıyorlar. Paha biçilmez bir meyve. Dolayısıyla topraklarımız zengin ama susuz kalıyor. Gerçek bir destek olmadan, asla eski haline dönmeyecek. Biz sadece geçim kaynağımızı ve tarımsal kimliğimizi korumamıza yardımcı olacak şeyleri istiyoruz. Nar üretimi hayatımızın en önemli geçim kaynağıdır. Gelecek sezonun daha iyi olmasını ve El-Suşe bahçelerinin yeniden çiçek açacağını umuyoruz” sözlerine dikkat çekti.

Bir zamanlar "Fırat'ın kırmızı altını" olarak anılan El-Suşe narı, bugün gerileme ve yeniden doğuş arasında kritik bir dönemeçte bulunuyor. Gerekli bakım ve kurumsal destek sağlanırsa, nar hem bölge halkının gurur kaynağı hem de güçlü bir yerel ekonomi olarak eski statüsünü yeniden kazanabilir. Ancak ihmal sürerse, bölge en önemli tarımsal ve kültürel sembollerinden birini kaybedecek ve nar taneleri, tamamlanmamış bir emek hikayesinin sessiz tanığı olarak kalacak.