NEZİHA BOUSSAİDİ

Tunus – Tunus’ta çocuklara yönelik şiddet, giderek derinleşen toplumsal bir sorun haline geliyor. 2022 yılında çocuklara yönelik şiddetin ekonomik ve sosyal maliyetinin yaklaşık 2,6 milyar Tunus dinarı olduğu tahmin edilirken, aynı yıl bu alandaki önleme ve mağdurlara yönelik bakım hizmetlerine ayrılan bütçe 35 milyon dinarı bile geçmedi. Tunus Sosyal Gözlemevi verilerine göre, çocuklara yönelik şiddet vakaları 2025 yılında kaydedilen tüm şiddet olaylarının yaklaşık yüzde 2,15’ini oluşturdu. Bu veriler, cinsel istismar ve cinsel şiddetin artık münferit olaylar olmaktan çıktığını ve acil, cesur adımlar gerektiren yapısal bir toplumsal meseleye dönüştüğünü ortaya koyuyor.

Kollektif bir çaba

Ekonomik ve Sosyal Haklar Forumu, kadınların ve çocukların ekonomik ve sosyal haklarına yönelik ihlallerin izlenmesi ve raporlanması amacıyla "Güvenlik Benim Hakkım" adlı rehberi hazırladı. Forum, Tunus’ta çocukların korunmasına dair yasal çerçevenin geliştirilmesi ve çocukların onurlu bir yaşam hakkını güvence altına alan kapsamlı kamu politikalarının acilen hayata geçirilmesi gerektiğini vurgularken, çocukları siyasi, ekonomik ve sosyal krizlerin olumsuz etkilerinden korumayı hedefleyen kolektif bir sivil çabanın önemli bir adımı olarak öne çıkıyor.

‘İki rehber hazırladım’

İnsan hakları aktivisti ve toplumsal cinsiyet ile insan hakları uzmanı Kholoud Faizi, ajansımıza yaptığı değerlendirmelerde, Tunus Ekonomik ve Sosyal Haklar Forumu'nun sosyal ve ekonomik gelişmeleri izleme çalışmaları sonucunda cinsel saldırıya maruz kalan çocuk sayısında artış tespit ettiğini söyledi. Kholoud Faizi, çocukları koruma ve bilinçlendirme çalışmalarında kullanılan yöntemlerin ya çok korkutucu ya da çok cesur olmadığını belirterek, bu yüzden eğitim müfredatlarında önemli eksiklikler olduğunu vurguladı. Bu nedenle forumun 6-16 yaş arası çocuklar için kendisinden rehber hazırlamasını talep ettiğini dile getiren Kholoud Faizi, “Bu kapsamda iki rehber hazırladım. Biri 6-10, diğeri 11-16 yaş grubundaki çocuklar için. Çünkü 7 yaşındaki bir çocukla 13 yaşındaki bir çocuğa verilecek mesaj ve yaklaşım farklıdır” dedi.

‘Çocukların kendilerini rahatsız eden her şeyi reddetmelerini söylüyoruz’

Küçük yaştaki çocukların fiziksel güvenliğine özellikle önem verdiklerini söyleyen Kholoud Faizi, “Onlara, özellikle arkadaşları da dahil olmak üzere, kimseyle istemedikleri şekilde fiziksel temasta bulunmamayı öğretiyoruz çünkü çocuklar sık sık birbirleriyle etkileşim halinde oluyor ve bazen akrabalar veya yetişkinlerle ilgili sorunlar yaşanabiliyor. Ayrıca çocuklara, şikayetlerini nereye iletebileceklerini, hangi sırların normal olduğunu ve hangilerini ebeveynlerine söyleyebileceklerini anlatıyoruz. Taciz ve tecavüzün etkileri ise daha çok 11-16 yaş arasındaki çocuklarda görülüyor. Bu yaş grubuna cinsel istismar ile iltifat arasındaki farkı anlatıyor, kendi duygularına güvenmelerini ve kendilerini rahatsız eden her şeyi reddetmelerini sağlamaya çalışıyoruz” ifadelerinde bulundu.

Eğitimler düzenlenecek

Rehber için ‘Güvenlik Benim Hakkım’ adının seçildiğini kaydeden Kholoud Faizi, “Çünkü çocukların dijital güvenlik konusunda bilinçlenmesi çok önemli. Özellikle bu yaşlardaki çocukların sosyal medyada yabancılarla konuşmamaları ve fotoğraflarını kimseyle paylaşmamaları gerektiğini vurguluyoruz. Rehberimiz halka açık ve hem eğitimciler hem de veliler tarafından kolayca erişilip incelenebilir. Ayrıca forum 16-19 Ekim tarihleri arasında bir eğitim oturumu düzenleyecek ve bu oturumda velilere ve gözetmenlere bu rehberin nasıl kullanılacağı konusunda eğitim verilecek” diyerek, eğitim kurumlarının kendileriyle iletişime geçmesi çağrısında bulundu.

Kolaylıkla kullanılabilecek bir rehber

Kholoud Faizi, rehberin Tunus toplumunun kültürel yapısına uygun şekilde hazırlandığını ve bu nedenle özellikle dört yaşına kadar olan çocuklarla çalışan ebeveynler ile anaokulu öğretmenleri tarafından kolaylıkla kullanılabileceğini belirtti. Koruma sürecinin, forum tarafından verilen ek eğitimlerle desteklendiğini söyleyen Kholoud Faizi, taciz ve tecavüz konusunun toplumda hâlâ hassas ve tabu olarak görüldüğünü dile getirdi. Kholoud Faizi, bu nedenle, çocuklarla bu konuyu konuşmak isteyen eğitimcilerin ve ailelerin, çocukların konuyu tam anlayamayacağından ya da uygun olmayan bir dil kullanmaktan endişe duyduğunu kaydetti.

Kholoud Faizi, sözlerinin sonunda şu ifadelerde bulundu:

“Bu rahatsız edici gerçeklerden yola çıkarak, çocukların kendi bedenlerini ve sınırlarını tanımalarına yardımcı olmak, onları rahatsız eden veya zarar veren her türlü davranış ya da dokunuşu reddetmeleri gerektiği konusunda farkındalık yaratmak amacıyla bu rehberi pratik bir araç olarak geliştirdik. Aynı zamanda, çocuklar ve gençler arasında bir güven kültürü ve hak bilinci oluşturmayı hedefliyoruz. Rehber, ebeveynlere ve eğitimcilere, çocukları ve ergenleri cinsel istismar ve şiddet risklerinden korumak ve önlemek için kullanabilecekleri somut yöntemler sunuyor. Bu rehber aynı zamanda çocukları, güvenliklerini tehdit eden bir durumla karşılaştıklarında ebeveynleri, öğretmenleri ya da güvendikleri bir yetişkinle iletişime geçmeleri konusunda teşvik ediyor. Rehberi, insan hakları ve toplumsal cinsiyet temelli bir yaklaşımla, aynı zamanda Tunus’un kültürel ve toplumsal yapısına saygı göstererek hazırladık. 6-10 ve 11-16 yaş gruplarına özel materyaller geliştirdik ve içeriği çocukların anlayabileceği şekilde sadeleştirmeye özen gösterdik.”