HINDIYA AL-ASHEPY

Bingazi- Dünyada basın özgürlüğü en çok tartışılan konulardan. Son yıllarda artan savaşlar, yaşanan hak ihlalleri de basına dönük baskıları artırdı. Bu baskıların yanında onlarca basın çalışanı görevleri başında katledildi. Libya’da basın özgürlüğünün en çok kısıtlandığı ülkelerden biri. Sınır Tanımayan Gazeteciler Örgütü 2024 Basın Özgürlüğü Endeksi'nde 180 ülke arasından 143’üncü sırada olan Libya’da gazeteciler zor da olsa haklarını savunmaya devam ediyor.

‘Kadınlar seslerini duyurmayı başarıyor’

Yaklaşık dokuz yıldır radyo ve basın sektöründe çalışan Gazeteci Fatima El Mebri, Libyalı kadın gazetecilerin büyük bir cesaretle mücadele ettiklerini ve bir dizi sosyal, politik ve ekonomik zorlukla karşılaştıklarını ifade etti. Fatima El Mebri, “Tüm bu engellere rağmen Libyalı kadın gazeteciler, ülkenin ve halkın ilgisini çeken konuları gündeme getirerek, mesajlarını dünyaya duyurmayı başarıyor. Libyalı kadın gazeteciler birçok zorlukla karşı karşıya. Birçoğu tutuklandı, hapse atıldı ve işlerini yaparken gazetecilik ekipmanlarına el konuldu. Libya, basın özgürlüğü endekslerinde bazı ilerlemeler kaydetmiş olsa da gazetecilik hala ciddi engellerle karşılaşıyor” şeklinde konuştu. 

‘Ülkede basın özgürlüğü geriledi’

Fatima El Mebri, Sınır Tanımayan Gazeteciler Örgütü'nün birkaç gün önce yayımladığı rapora dikkat çekerek, Libya'nın 2024 Dünya Basın Özgürlüğü Endeksi'nde 180 ülke arasında 143’üncü sırada yer aldığını belirtti. Fatima El Mebri, "Geçen yılki 149’uncu sıradan altı sıra yükseldik. Ancak raporda Libya, medya açısından adeta bir ‘kara delik’ haline geldiği belirtiliyor. Libya'daki basın özgürlüğündeki gerileme çeşitli faktörlere bağlı. En dikkat çekeni, ülke içinde ve dışında medya kuruluşlarının ve çalışanlarının çalışmalarını düzenleyecek herhangi bir idari veya örgütsel yapının olmamış olması. Bu durum, gazetecilerin haklarını kullanma kabiliyetini zayıflatıyor" ifadelerinde bulundu.

‘Yasalar düzenlenmeli’

Gazeteciliği düzenleyen ve gazetecilerin haklarını koruyan mevcut yasaların çağın gereksinimlerine uygun olmadığını belirten Fatima El Mebri, mevcut yasanın 50 yılı aşkın bir süre önce çıkarıldığını ve sadece gazete ile basılı gazeteciliği kapsadığını vurguladı. Fatima El Mebri, "Yazılı, görsel ve işitsel medyayı da kapsayan elektronik platformlar dahil teknolojik gazeteciliği düzenlemiyorlar. Bunun için Libya Temsilciler Meclisi tarafından temsil edilen yasama organının, yasa maddelerinde ve hükümlerinde hızlı bir değişiklik yapması gerekiyor" dedi.

‘Yeni yasalar çıkarılmalı’

Libya'da gazeteciliğin yeniden düzenlenmesi ve ideolojilerden, eğilimlerden ve farklı görüşlerden uzak, güvenli ve sağlıklı bir çalışma ortamı sağlayacak yasaların çıkarılması gerektiğini dile getiren Fatima El Mebri, sözlerini şöyle tamamladı:

"Gazetecilik önemli ölçüde gelişmedi, ancak kullanılan araçlar gelişti, çünkü iş daha kolay ve hızlı hale geldi ve bilgiye ve çeşitli kaynaklara çeşitli yollarla erişim sağlandı. Ancak bu olanaklar karşılığında gazeteciler, özellikle dijital medya platformlarında yayın yaparlarsa ve ülkenin içinde bulunduğu mevcut geçiş döneminde bazıları için hassas olabilecek konuları ele alırlarsa, onları tehlikeye veya dijital veya elektronik şiddete maruz bırakabilecek risklerle karşı karşıya kalıyorlar. Her Libyalı gazeteciyi sözlerin önemini ve etkisini fark etmeye çağırıyorum. Kelimeler, gazetecilerin dünya çapındaki savaşlara ve çeşitli krizlere karşı kullandıkları silahtır. Daha iyiye, gelişmeye ve ilerlemeye yönelik bir değişim aracıdırlar."