RAJA KHAYRAT

Marakeş – Fas'ta 8 Eylül 2023 tarihinde meydana gelen depremde 2 bin 946 kişi hayatını kaybetti, 5 bin 674 kişi yaralandı. Binlerce kişi ise hâlâ kayıp. Fas hükümeti, evleri tamamen çöken depremzedelere 140 bin dirhem ila 80 bin dirhem arasında değişen tutarlarda nakdi destek verdi. Evleri kısman çöken depremzedelere ise sınırlı yardımlar verildi. Depremin etkilediği Al Huz vilayetinde kadınlar, çocuklarıyla birlikte kaldıkları çadırlarda kış mevsimiyle birlikte daha da zorlaşan koşullarda yaşamlarını sürdürüyor.

Al Huz Eyaleti'nin Asni bölgesine bağlı Yarkan topluluğunun yaşadığı Imzine köyünde kurulan kamp, bölgedeki diğer 10 kamp arasında örnek gösteriliyor. Kamptaki 5 kadın bir ekip halinde ekmek yapmaktan yemek pişirmeye kadar kampın bütün yükünü omuzlamış durumda. Kampta yaşayan kadınlar, dayanışmanın kendilerini iyi hissettirdiğini anlattı.

‘Her konuda iş birliği yapıyoruz’

Kampta kalan kadınlardan Saeeda Emzion, “Meydana gelen deprem sonucu evim tamamen yıkıldı ve 11 yaşındaki kızımı kaybettim” dedi. Kamp içindeki dayanışmaya değinen Saeeda Emzin, “Bu dayanışma olmasaydı hem benim hem de mahalledeki bazı kadınların yaşayacağı trajediyi düşünemiyorum. Burada sanki tek bir aile gibiyiz. Kadınlar beni teselli ediyor, üzüntümü hafifletiyor. Biz de her konuda iş birliği yapıyoruz ve hayatın zorluklarına birlikte katlanıyoruz” dedi.

‘Çadırlarda ısınamıyoruz’

Hava sıcaklığının gece saatlerinde eksilere düştüğünü vurgulayan Saeeda Emzin, “Bulunduğumuz çadırlar bizleri soğuklardan korumuyor. Örtülerimiz var ancak tam olarak çadırlarda ısınamıyoruz” diye konuştu.

‘Dayanışma bir nebze de olsa acılarımızı unutturuyor’

Kadınlardan Amzin Hatice da kamptaki tuvaletlerin yanı sıra banyoları da belirli bir programa göre kullanmak zorunda kaldıklarını belirterek, “Havaların soğumasıyla birlikte duş almak zorlaşıyor ama çabalıyoruz. Depremde hasar gören evlerimizin yeniden inşa edilmesini beklediğimiz için bu duruma katlanmak zorunda kalıyoruz” dedi. Kamptaki zor koşullara rağmen kadınlar arasındaki dayanışmanın acılarını bir nebze olsa unutturarak neşeli bir ortama dönüştürdüğünü vurgulayan Amzin Hatice, “Hatta kadınlar kampta doğum günü ve bayram gibi kutlamalar da yapıyor” şeklinde konuştu. 

‘Birbirimizle daha da yakınlaştık’

Kamptaki kadınlardan en yaşlısı Raqush Bubakar da soğuk havalara dikkat çekti. Evlerine ve önceki yaşamlarına dönmeyi umut ettiklerini dile getiren Raqush Bubakar, “Bu kamptaki herkes bir aile gibi oldu. Burada yaşadıkça birbirimize daha da yakınlaştık. Kardeşlik ve dayanışma ortamı hakim. Genç kadınlar yemek pişirme ve ekmek yapma sorumluluğunu aldı. 5 kadın günde yaklaşık 140 ekmek hazırlarken, yaşlı olanlar da gazlı fırında ekmeğin pişirilmesine yardımcı oluyor” dedi.

Mina Al-Bahi ise, kadın dayanışmasıyla oluşturulan ortak yaşamın zorlu koşullara karşı mücadele etme gücü verdiğini vurguladı. Mina Al-Bahi, şunları ifade etti:

“Burada sanki tek bir aile gibi yaşıyoruz. Birbirimize yardım ediyoruz, birbirimizin elinden tutuyoruz. Ne zaman köye gitsek yıkılan evlerimizi görür üzülürüz. Ancak kampa geri geldiğimizde hikâyeler anlatır, endişelerimizi unuturuz. Köylülerin yaşam koşullarına gelince, ilkokul öğrencisi çocuklar bir yardım kuruluşunun tahsis ettiği çadırda eğitimlerini görüyor. Ortaokul ve lise öğrencileri Marakeş'teki bazı eğitim kurumlarına kaydını yaptı. Kampta yaşadığımız zorlu koşullara rağmen evimize dönene kadar mevcut zorlukları dayanışma ile aşmaya çalışıyoruz.”