Haber Merkezi- İnsan Hakları Derneği (İHD) İstanbul Şubesi Hapishaneler Komisyonu, Marmara bölgesinde bulunan cezaevlerine ilişkin raporunu açıkladı. 

“2022 yılı Marmara Bölgesi Hapishanelerinde Hak İhlalleri” başlığını taşıyan raporu, İHD Şube Başkanı Gülseren Yoleri, komisyon üyesi Mehmet Acettin ve Meral Nergis Şahin açıkladı.

 ‘Cezaevlerinde yetkililer suç işliyor’

Raporda, 481 cezaevinin bulunduğu belirtilerek kapasitenin 286 bin 797 kişi olduğu ancak bu cezaevlerinde 341 bin 497 kişinin olduğuna dikkat çekildi. Cezaevlerinde 2022 yılında da işkence, onur kırıcı davranış, tecrit, sağlık hakkı ihlalleri, adalete erişim ve ayrımcılık gibi çok sayıda başlıkta ağır ve yaygın hak ihlallerinin yaşandığı kaydedilerek “Hapishanelerin fiziki yapısı ve bundan daha çok ceza infaz mevzuatı ve uygulamalarının yol açtığı bu ağır ihlallerin çözümünü sürekli öteleyen yetkililer ise; sorunları görmezden gelerek, ya da zaman zaman yetkilerini kötüye kullanarak, düşmanca bir yaklaşımla mahpusların yaşam hakları da dahil tüm hak ve özgürlüklerini ihlal eden uygulamalara izin ve onay vermekte, iç hukuk ve uluslararası sözleşmelerden kaynaklı sorumluluklarını ihlal etmekte, bir başka deyişle suç işlemektedirler” denildi.

Kadınlardan 82 başvuru

22 yeni cezaevinin açıldığı ve 2023’te de 20 cezaevinin açılmasının planlandığı belirtilen raporda bu durumla ihlallerin daha da artacağına işaret edildi. Raporda Marmara bölgesinde bulunan cezaevleri başta olmak üzere 52 cezaevinden 395 başvuru alındığı bilgisi paylaşıldı.

Hak, ihlallerinde en çok başvurunun Tekirdağ F Tipi Cezaevi’nde tutulan tutuklar tarafından yapıldığının altı çizildi.

Kadınlardan 82, LGBT’lilerden 2, erkeklerden ise 311 bir başvuru alındığı belirtilen raporda, başvuruların yüzde 87’nin politik tutuklulardan geldiği kaydedildi.

78 kişi yaşamını yitirdi

En çok ihlal işkence, darp, kötü muamele ve onur kırıcı bağlamında yaşandı. Rapora göre; bu bağlamda en az 2 bin 421 ihlal yaşandı. Yaşam hakkı boyutuna dair ise en az 141 ihlalin yaşandığı bu ihlallerden 78’inin ölüm olduğu kaydedildi. Sağlık alanına dair de bin 273, açlık grevleri bağlamında 83, beslemeye dair 724, iletişim hakkına dair bin 499, adalete erişim hususunda ise en az 124, adil yargılanmaya dair ise 541 hak ihlalinin yaşandığı kaydedildi.

Raporda, ayrıca tek kişilik hücrelerden oluşan, kapıların merkezi sistemle açılıp kapandığı, tuvaletle mahpusun kaldığı yerin birbirinden ayrılmadığı, ayakta sayımın dayatıldığı, mahpuslardan gardiyanlara başkan ya da abi diye hitap etmelerinin istendiği, mahpusun duvar dibinde yürümesinin istendiği yerler olarak bildirilen ve 2021 yılında gündeme gelen S tipi hapishanelerdeki uygulamaların daha ağırının hedeflendiği belirtilen 9 Y Tipi hapishaneye dikkat çekildi.

‘Görüşme talepleri sonuçsuz kaldı’

Raporda Kürt Halk Önderi Abdullah Öcalan’ın da tutulduğu İmralı Yüksek Güvenlikli Cezaevi’ne dikkat çekildi. Raporda, şu ifadeler yer aldı:

“İmralı hapishanesinde uygulanan ağır tecrit koşulları bu dönemde de devam etmiş, 2022 yılı içerisinde İmralı Hapishanesinde tutulan Abdullah Öcalan ve diğer mahpuslar için avukatları ve aileleri tarafından yapılan 145 görüşme talebi sonuçsuz kalmıştır. İnfazda eşitlik ilkesine aykırılıklar bu dönemde de devam etmiştir: Politik nedenlerle tutuklu bulunanlar bakımından mevzuatla desteklenen ayrımcı yaklaşım ve uygulamalar ciddi boyutlara varmıştır. Şartlı tahliyeden hastaneye sevklere kadar neredeyse her alanda politik nedenlerle tutuklu bulunanlara negatif ayrımcılık uygulanmaktadır. Ayrımcı uygulamalar, politik mahpuslar kadar olmasa da adli nedenlerle hapiste bulunan mahpuslar için de söz konusu olmaktadır. Bu nedenle artan sayıda adli mahpusun sorunları çözebilmek için açlık grevi yaptığı bilinmektedir.”