SİTİ ROZ

Şengal-3 Ağustos, sıcakların toprağa en baskın hissettirdiği bir dönemde Êzidî toplumu ihanet ve soykırımı yaşadı. Sıcağın toprağa hükmettiği bir zaman aralığında İŞİD çeteleri Şengal’e saldırarak 74’üncü Êzidî soykırımını gerçekleştirdiler. Ferman bağıra bağıra gelmiş Musul’un İŞİD’in eline geçmesiyle Êzidîlere kendilerini koruyacakları sözünü veren KDP, saldırı gecesi bir talimatla Şengal’deki 12 bin peşmergesini çekmişti. İŞİD saldırısı esnasında KDP ihanetine uğrayan Êzidîler de dağlara sığınan yüz binlercesi Halk Savunma Birlikleri (YPG)-Kadın Savunma Birlikleri (YPJ) ve Halk Savunma Güçleri (HPG)-Star Özgür Kadın Birlikleri (YJA-Star) gerillalarının müdahalesiyle kurtarıldı.

Ama geride ihanet çemberine tutulan, binlerce Êzidî kadını başta olmak üzere 7 bini aşkın Êzidî barbar İŞİD çetelerinin eline geçti. Bunlardan bir tanesi de Riham İsmail. Bundan bir süre önce Nadya Murad dijital medya hesabı üzerinden 6 Êzidî kadının kurtulduğunu yazdı.  Bu altı kadından bir tanesi de Riham İsmail.

Riham ve beraberindeki 5 kadının İŞİD’den nasıl kurtarıldığı bilinmiyor ama YPG-YPJ’nin mücadelesi sayesinde Suriye’de toprak işgali sona eren İŞİD’in birçok Êzidî kadını Türkiye’ye kaçırdığı düşüncesi giderek daha fazla güçleniyor.

Riham İsmail’de İŞİD emiri tarafından 5 Êzidî kadınla birlikte Türkiye’ye götürüldüklerini söylüyor ama Türkiye’de yaşananları ve nasıl kurtarıldığını anlatmaya korkması İŞİD-Türk devleti ilişkileri konusunda yıllardır bilinen gerçeğin sessiz ifadesi oluyor. 

Êzidî kadınların ortak mutluluğu

Riham İsmail Hewler’de düzenlenen bir törenle ailesine teslim edildi. Riham Şengal’in Hardan köyünden. Hardan köyü ferman öncesi 780 nüfuslu çevresindeki Arap köyleriyle komşu bir Êzidî köyü. Ferman günü Hardan köyünden 430 kişi İŞİD’in eline geçer. Riham İsmail’de bu saldırıda tüm ailesiyle birlikte İŞİD’in eline geçer. Yaşanan bunca acıya rağmen Riham köyüne döndüğü için çok mutlu ve bu mutluluğunu tüm kadınlarla paylaşmak istiyor. Êzidî Kadın Özgürlük Hareketi’ne (TAJÊ) bağlı Guhbal ve Zorava köy meclisleri üyesi olan kadınlar Riham’ı evinde ziyaret ederek mutluluğunu paylaştılar ve İŞİD’in elinde tek bir Êzidî insanı bırakmayıncaya kadar mücadele etmeye devam edeceklerinin sözünü yenilediler.

Meclis adına konuşan Daye Gule Şengali duygularını şöyle ifade etti: “Kurtulan her Êzidî kadını bizim için çok önemli ve bu bizi mutlu ediyor. Umutlarımızı canlı tutuyor. Biz mücadelemize devam edeceğiz ama tüm dünyanın da bize yardımcı olmasını ve DAİŞ’in elinde tutulan diğer insanlarımızın da kurtarılması için harekete geçmelerini istiyoruz” dedi.

Soykırımda en ağır olan: Anne olmak 

Kendisi de İŞİD’in eline geçen Riham İsmail’in annesi Eyda Xwededa Xidir, Riham İsmail’in dönüşüne en çok sevinen oldu. Eyda Xwededa sevincinin yanında hala İŞİD’in elinde  esir olan  çocuklarının ve geniş ailesinin acısını en canlı yaşayanlardan. “Yaşanan soykırımın en ağır tarafı anne olmak ve çocuklarını bir bir geride, insanlıktan nasibini almamış barbar DAİŞ’lilerin elinde bırakmak” diyor Daye Eyda ve Rihamın dönüşüyle yaşadığı mutluluğu ve ferman hikayesini bize kısaca şöyle anlatıyor:

“Ben aslen Zoravalıyım. Biz Hardan’ın girişinde sabaha doğru DAİŞ’in eline geçtik. 4 kızım ve 4 oğlumu yakaladılar. Aileden bir çok kişi vardı. Oğlum Birhat döndü. Biz iki ayrı araçla köyden çıktık. Biz Hardan’ı geçtik Sinune’ye ulaştıktan sonra yakalandık ama çocuklarım Hardan’ın çıkışında yakalandılar. Bizi tuttukları gibi Suriye’ye geçirdiler, onları da Tilafera götürdüler.  Ben ve benim yanımda olan herkes biz hepimiz DAİŞ’in eline geçtik. Onlarda traktörle çıktılar ve traktörde olanlarda DAİŞ’in eline geçti. Ben, oğlum Birhat, Zadi Marin ve bu kızımda kurtulduk. Zadi, Marin ve Birhat Tilefer’den kaçarak kurtuldular. Ama DAİŞ’in elinde 40 gün kalmışlardı, bende bir yıla yakın kaldım. Çok zorluk yaşadık. Aç susuz ve her türden acıları yaşadık.”

‘Kızımı Türkiye’den getirdiler’

Ailesi ve akrabalarından birçok kişinin halen IŞİD’İn elinde olduğunu ifade eden Eyda Xwededa Xidir, “Benim 4 çocuğum ve eşim, geniş aileden birçok kişi yine ailesiyle birlikte kız kardeşim DAİŞ’in eline geçti ve hepsi hala onların elinde. Kızımın dönmesine çok sevindim.  9 yıldır ondan hiç haber almamıştım.  Oğlum bana Riham’la konuştuğunu söyledi ve ben de inanmadım.  Ben de, ‘kızımı görmeden inanmam’ dedim. Sonra beni görüntülü aradılar, kızımı görünce dilim tutuldu. İki gün konuşamadım.  Kızım kurtarılmasında Nadya Murad, Viyan Dexil ve Dohuk valisi bunlar kızımı Türkiye’den getirdiler” dedi.

‘Diğerlerini de kurtaralım’

Eyda Xwededa Xidir, Riham İsmail’in Kürtçeyi unuttuğunu kendisinin de Arapça bilmediğini ama yine kızıyla anlaşabildiklerini dile getirerek bu konuda şunları söyledi: “O beni anlıyor, ben de annelik duygusu üzerinden onu anlıyorum. Olsun dille anlamayabiliriz ama yüreklerimiz bir, o benim evladım. Herkes bize yardımcı olsun geride kalanları da kurtaralım.  Biz dünya malını istemiyoruz, sadece ailelerimizin kurtulmasını istiyoruz. Biz annelerin yürekleri mutlu olsun istiyoruz.”

İŞİD’in elinde  9 yıl  

Riham İsmail tekrar evinde, köyünde olduğu için çok mutlu ve gelen misafirleri karşılarken hep yüzü gülüyor. Riham İsmail mikrofonlarımıza yaşadıklarını, geçen 9 yılın hikayesini kısaca şöyle ifade ediyor: 

“Bugün köyüme ve evime kavuştuğum için çok mutluyum. Ayrıca sizleri de görmek bana mutluluk veriyor.  2014’te DAİŞ beni yakaladı.  Bütün ailemle birlikte beni de aldılar. Ben ve kardeşlerim ve daha ailemden birçok kişi biz birlikteydik. Annem ve babam onlar ayrı gittiler. Sonra biz köyün çıkışında yakalandık. Abilerimde yanımdaydı.  Sadece benim ailem değil de hemen hemen köyün çoğunluğu oradaydı.  Ben o zamanlar daha 12 yaşındaydım. Sonra parça parça bizi ayırdılar. Abilerimi götürdüler. Annem ve babamlara tam olarak ne olduğunu bilmiyordum. Sadece ben ve küçük kardeşim kalmıştık.  Bizi önce Tilefer’e sonrada Musul’a götürdüler.  Musul’dan sonra bizi Suriye’ye Raqqa’ya götürdüler.  Bana en ağır gelen aileme tam olarak ne olduğunu bilmemek ve benim yanımda olan abi ve ablalarım götürülmesi oldu. Yengem ve çocukları da bizim yanımızdaydı ama yine de o yaşta küçük kardeşimle yalnız kalmak bana ağır geldi. Yaşadığım ilk acı oldu.”

‘DAİŞ emirleri biz 6 kadını Türkiye’ye götürdü’

Riham İsmail ilk acısını anlatırken boğazı düğümlendi ama yaşamın zorluklarına göğüs germiş bir kadın olarak acılarına karşı durmasını bilerek ağlamadan hikayesinin geri kalan bölümlerini anlattı. 

“Yengem ve çocuklarıyla bir süre birlikte kaldık ama sonra bir gün gelip onları da götürdüler. Bizi de otobüslere bindirerek Raqqa’ya götürdüler. İkinci bir ayrılığı küçük kardeşimi benim yanımdan aldıklarında yaşadım. Bu benim için çok daha ağırdı çünkü o küçük ve çok savunmasızdı. Musul’da beni emirlerinin yanına verdiler.  Küçük kardeşimi de DAİŞ’liler götürdü. Nereye götürdüklerini hiçbir zaman öğrenemedim.  Raqqa’ya ulaştığımızda tablo Musul’dan çok farklı değildi. Oradan geçen uzun yıllardan sonra emirler biz altı Êzidî kadınını Türkiye’ye götürdü.  Türkiye’de kaldıktan bir süre sonra DAİŞ’lilerin elinden kurtuldum.

Babam ve 3 abim hala DAİŞ’in elinde ve onlara ne olduğunu hala bilmiyoruz.  DAİŞ’in elinde kurtarılmayı bekleyen binlerce insan var ve bunların arasında benim ailemde var. Tek isteğim hepsinin kurtarılması.” 

Hikâyenin Türkiye kısmını anlatmaya korkuyor

Riham İsmail’in hikayesi bu zamanın acımasız yüzüne asılmış en uzun hikaye ama anlatıma dökülmeyecek kadar ürkek kalmış. Riham İsmail Türkiye’de yaşadıklarını anlatmaya korkar bir durumda.  Buda kafalarda birçok soru işareti bırakıyor? Her fırsatta İŞİD’e karşı aktif mücadele verdiğini söyleyen AKP-MHP ittifakı IŞİD emirleri ve yanında kaçırdıkları Êzidî kızlarını nasıl olurda göremedi?  Ayrıca Nadya Murad, Viyan Dexil, Dohuk valisi Ali Teter ve Barzaniler Riham’ında içinde olduğu 6 Êzidî kadınına Türkiye’de nasıl ulaştı ve kurtarma çalışmasına güvenlik güçleri yardımcı oldu mu?  6 Êzidî kadının Türkiye’ye kaçıran emir tutuklandı mı? Riham İsmail’in Türkiye’de tutulma ve kurtarılma hikayesinde yanıtlanmayan birçok soru kalıyor ve bu sessizlik halen İŞİD’in elinde olan birçok Êzidî kadının akıbetini de işaret ediyor.