BAHARİN LEHİB

Herat -Taliban'ın Afganistan'ı ele geçirmesinin üzerinden üç yıl geçti. Taliban liderleri, Afganistan’da ülke yönetimini ele geçirdikten sonra kadınları kısıtlamak için kadın düşmanı yasalar çıkararak uyguladı. Ülkedeki kadınlar, özellikle son üç yılda ruhsal, fiziksel, maddi ve manevi olarak birçok zorlukla karşı karşıya kaldı. Ülkede kadın düşmanı politikalara karşı seslerini yükselten kadınlar ise genellikle hapis, işkence, cinsel taciz, tecavüz, suikast, taşlama, kırbaçlama, katliam, hakaret ve aşağılanma ile karşı karşıya kaldılar.

Kadınların çalışmasına izin verilen tek alan el sanatları

Bu ağır baskı ve zulme rağmen Afganistanlı kadınlar her türlü fırsatı değerlendirmiş ve birbirleriyle dayanışma göstererek boğucu koşullarda bir arada durmaya ve özgürlükleri için birlikte mücadele etmeye çalışmaktadır. Mevcut durumda kadınların çalışmasına izin verilen tek sektör el sanatları üretimi ve terziliktir. Bu nedenle kadınlar bu fırsatı değerlendirmiş ve ekonomik olarak kendi kendine yeterli olabilmek ve diğer kadınlara yardım edebilmek için küçük de olsa üretim atölyeleri kurmuşlardır.

‘Yıllar içinde birçok öğrenci yetiştirdim’

Bu kadınlardan biri de 15 yıldır Herat ilinde yaşayan Montazeri. 13 yıldır boncuk işi, dikiş, cam işleme ve kurdele işleme gibi çeşitli el sanatları sektörlerinde çalıştığını aktaran Montazeri, “Yıllar içinde birçok öğrenci yetiştirdim ve şimdi çeşitli sektörlerde çalışıyorlar. Covid-19 salgını öncesinde çalışıyorduk ve öğrencilere ders veriyorduk, ancak ne yazık ki koronavirüsün yayılmasıyla birlikte seyahatler azaldı ve her şey kısıtlandı. Bu sebeple dijital medyada ‘Zarif Daykundi Kadınlarının Kurdele Nakışı’ adında bir sayfa açtık. Bu sayede çok güzel sonuçlar elde ettik. Kurdele nakışı sanatını uzak illere tanıttık ve birkaç kadını daha işe alabildik. Şu anda bu sektörde benimle birlikte yaklaşık 15 ila 16 kadın çalışıyor. Bu sanata çok fazla ilgi var” diye belirtti.

‘Amacım ekonomik bağımsızlığımı elde etmekti’

Ürünlerini bir videoyla tanıtan Montazeri, "Diğer illerden gelip eğitim alan ve illerine döndükten sonra aynı kurdele yapım sektöründe çalışan öğrencilerimiz var. Dijital medyada sayfa açmak ve bu atölyeyi kurmaktaki amacım ekonomik bağımsızlığımı elde etmekti. Diğer kadınları da bu sanata mümkün olduğunca dahil etmek istedim. Yaptığımız iş, el sanatlarının güçlenmesi ve sanat kültürünün yaygınlaşmasının yanı sıra kadınların maddi bağımsızlıklarına da katkı sağlıyor” şeklinde konuştu. 

‘Umutsuzluğa asla kapılmayın’

Afganistan'daki diğer kadınlara mesajını ileten Montazeri, "Hangi sanata sahip olursanız olun, kısıtlamalar tüm kadınlar için aynı olsa da umutsuzluğa asla kapılmayın. Evlerinizi ve iş yerlerinizi dikiş, nakış, örgü gibi işlerle uğraşarak kullanın. Sizin ve ailenizin yararına olan sanatın toplum üzerinde de olumlu etkileri mutlaka olacaktır. Her insan kendi kendine yetebilmek için elinden gelenin en iyisini yapmalıdır. Her insanın hayatının sorumluluğu kendisine aittir, başka hiç kimseye değil. O yüzden umutsuzluğa kapılmayın!” dedi.