MEDİNE MAMEDOĞLU

Amed- Silvan ilçesinde yapılması planlanan barajın faaliyete geçmesi ile Geliyê Godernê Vadisi ve Lice, Kulp, Silvan ve Hazro ilçelerinde bulunan 50’ye yakın köy sular altında kalacak. Yüzlerce insanın göç etmesine sebep olacak baraj, henüz faaliyete geçmeden hem bölgedeki canlılara hem de tarihi yapılara zarar veriyor. Ajansımızın bölgede çektiği görüntüler tahribatın boyutunu gözler önüne sererken, konuya dair görüştüğümüz köylüler ise yaşanan ekolojik kıyımdan rahatsız.

Köprü yolu ve ayakları için binlerce ağaç kesildi!

Baraj nedeniyle su altında kalacak vadi için Hazro ve Kulp arasında bir köprü yapımı hazırlığı geçtiğimiz yılın kış aylarında bölgedeki ağaçların kesilmesi ile başladı. Askeri operasyonlar için bölgede binlerce ağaç kesilirken, korucular tarafından kesilen ağaçlar kamyonlara yüklenerek satışa sunuldu. Kesilen ağaçlar yerine yapılacak köprünün yolu için hazırlığa başlayan kamyon ve kepçeler, dümdüz edilen alanda kalan ağaçları da tek tek kesiyor.

Yaşanan tahribat içler acısı!

Ağaç kesiminin yanı sıra bölgede 2023 yaz ayından bu yana yoğun bir şekilde dinamit patlatılıyor. Vadide yer alan taşların düşmesi için patlatıldığı iddia edilen dinamitler nedeniyle vadi sivil girişine kapatıldı. Son olarak geçtiğimiz günlerde yapılacak köprü için vadinin her iki yönüne dinamit yerleştirildi. Büyük kayaların üzerinde kurulan dinamitlerin patlama anı ile yoğun bir ses ve yıkım yaşanırken, yaşanan yıkımın etkisi ile tarihi Taşköprü zarar gördü. Hiçbir önlem alınmadığı için köprünün Kulp tarafında yer alan kısmındaki taşları düştü. Bunun üzerine köprünün üzerinden geçen ve iki ilçeyi birbirine bağlayan yol trafiğe kapatıldı.

Zarar gören tarihi köprüde hiçbir önlem yok!

Trafiğe kapanması nedeniyle köprünün giriş kısmına beton bir boru konulurken, köprünün diğer tarafında ise askerler bulunuyor. Yapılacak yeni köprü için kepçelerin çalışmaya başladığı alanda tahribat oluştu, köprünün karşılıklı noktalarda bulunan karakollara göre planlandığı belirtiliyor. Güvenlik gerekçesiyle hem ağaç kesimleri hem de dinamit patlamalarının yaşandığı vadide ekolojik tahribat günden güne artıyor.

Dinamit patlamaları evlere zarar verdi!

Konuya dair görüştüğümüz Taşköprü Köyü sakinleri yaşanan dinamit patlamalarının evlerine çok yakın yapıldığı bu yüzden evlerinde derin çatlaklar oluştuğunu anlattı. Vadinin her anlamda ciddi zarar gördüğünü belirten köylüler, ağaçlarla kaplı bir alanın sırf yol için tıraşlandığına dikkat çekti. Yurttaşlar, dinamitlerin evlerine yakın bir noktada yapıldığını ve her patlamada korkudan evlerinden çıkmak zorunda kaldıklarını da ekledi.

‘İki kadın şantiyeye gidip müdahale ettik’

Şantiye işçilerinin evlerinde yaşanan hasarı görmesine ve belgelemesine rağmen patlamaların durmadığına dikkat çeken köy sakinlerinden Gülistan Aydın, patlamalar nedeniyle evinin çatısının akmaya başladığını belirtti. Borçlanarak yaptığı evinin her patlama ile zarar gördüğünü aktaran Gülistan Aydın, “Eskiden evimde tek bir çatlak yoktu. Şimdi her odasında her balkonunda çatlaklar var. Eskiden ne su damlardı ne de bir şey olurdu ama şimdi her yerden su akıyor. Her dinamit patladığında biz ne olduğunu dahi anlamıyoruz. Hem çocuklarımız hem de biz korkuyoruz. Bu duruma artık bir dur desinler. Burada ne ağaç bıraktılar ne de doğa, bizlerin de gitmesini istiyorlar. Bu mağduriyeti kabul etmiyoruz. İşçiler geldi çatlakların fotoğrafını çekip gittiler ama zararı görmelerine rağmen bu patlamalar devam etti. Komşumla beraber gidip onlarla konuşup onlara durun dedik ama yine bir sonuç alamadık” dedi.

‘Para değil evlerimizin onarılmasını istiyoruz’

Evlerindeki zararın karşılanması gerektiğini söyleyen Gülistan Aydın, “Biz ne para ne de başka bir şey istemiyoruz. Gelsinler bu evimizi, bu zararı onarsınlar. Yapmadıkları şey kalmadı, bir huzurumuz vardı o da kalmadı. Ben köye gelip bu evi yapmak için neler neler yaptım. Şimdi dinamitleri ile evimi yıkacaklar. Hemen yanı başımızdan yol geçecek. Burada bir ağaç bırakmadılar, insan ne diyeceğini bilemiyor” sözlerini kullandı.

‘Evin çatlaklarından dışarıyı görüyoruz’

Yapılacak köprü için köyde yaşayan yurttaşlara iş teklifinde bulunulduğunu söyleyen Neriman Çaçan “Sigorta ve asgari ücret” var diyerek insanları çalıştırmak istedikleri bilgisini verdi. “Hem evimizi yıkıyorlar hem de bize iş teklif ediyorlar” sözleri ile yaşanan duruma tepki gösteren Neriman Çaçan, “Benim evimde 20 kolon var, biz sırf evimiz sağlam olsun diye bu eve 20 kolon yaptık. Şimdi gelin bakın her duvarında parmak kadar çatlak var. Bazı duvarlarında dışarıyı görebiliyoruz. Benim evim vadiye en yakın ev, en çok benim evim zarar görüyor bu durumdan. Geçtiğimiz günlerde yine dinamit patlatacaklardı ben gidip onları durdurdum. Bu durumu muhataplarına söylediğimizde, ‘patlamalar bittiğinde gelip evinizdeki çatlaklara bakar bir alçı vururuz’ yanıtını aldık. Hangi hakla bize bunları yaşatıyorlar? Biz bu durumu kabul etmiyoruz” dedi.

‘Zarar vermedikleri yer kalmadı’

Yaşanan duruma dair kaymakamlığa kadar gittiklerini anlatan Neriman Çaçan şunları dile getirdi: “Tek talebimiz evlerimizin onarılması. Burada doğaya verilmeyen zarar kalmadı zaten. Yapacakları her şeyi yaptılar bizden ve evlerimizden ne istiyorlar? Her yerde deprem olurken bunu bize yaşatmalarını kabul etmiyoruz. Gelip evlerimizi onarsınlar. Her patlamada aşağı iniyoruz, askerlerde gelip bizim bahçemizde bekliyor. Çocuklarım her patlamada çok korkuyor. Şimdi de yol yapıyorlar, eskiden burada ağaçtan vadiyi göremezdin. Şimdi ise bir yol için binlerce ağacı kestiler. Ne ağaca ne insana ne de başka bir şeye acımıyorlar.”