Zeytin ağacı her dinde kutsaldır

Zeytin ağacı yüz yıllar boyunca kutsal sayıldı. Her toplum için hazine olarak korundu kollandı. Efrin, bu hazineyi topraklarında taşıyan yerlerden biri. Her bir tanesi altın sayılan halk için zeytinler adeta “savaş esiri.” Dosyamızda önce sizlere sofralarınıza gelen zeytini ardından bu zeytin ve ürünlerinin nasıl Türkiye markası basılıp satıldığını, halkın yaşadıklarını anlatacağız. İlk gün Halep Üniversitesi’nden Biyolog Silava Ealo ile zeytin ağacının özellikleri ve zeytin ile ürünlerinin faydalarını konuştuk.

SARA ŞÊX HESEN

Halep – İnsanlık tarihi boyunca hep önemli bir yer edinen zeytin ağacı, tüm din ve mitolojilerde de kutsal bir yere sahip oldu ve her dönemde sevgi ve barışın simgesi olarak yer edindi. M.Ö. 35 bin yıl önce Afrika kıtasında bulunan zeytin ağacının geçmişi Suriye’de ise yapılan arkeolojik araştırmalara göre 5-6 bin yıl öncesine dayanıyor. 

Birçok faydası da bulunan zeytin, sağlık alanındaki yararının yanı sıra ekonomik olarak da çok değerli. Halep Üniversitesi’nden Biyolog ve Halep Aydınlar Birliği’nde yer alan Silava Ealo ile zeytin ağacının tarihi ve faydalarına ilişkin konuştuk.

Zeytin ağacının dinlerdeki önemi

Zeytin ağacının dinlerdeki önemine değinen Silava Ealo, “Zeytin ağacı en eski ağaçlardan biri. Dolayısıyla hangi bölgede bu ağaç varsa bu, onun o bölgenin zenginliğinin temeli anlamına geliyor. İbrahimi dinlerde çok kutsal kabul edilir. Kuran'da 7, İncil'de 140 kez zeytin ağacından bahsedilmiştir. Zeytin ağacı ayrıca Yahudilikte ölümsüzlüğün sembolü olarak kabul edilir” dedi.

Zeytin ağacının özellikleri

Zeytin ağacının özelliklerinden bahseden Silava Ealo, “Zeytinler ağaçta kaldıkça rengi koyulaşıyor, yeşilden sarıya, sonra kırmızıya dönüyor. Ağaçta bırakılırsa mora dönüşüyor ve daha sonra ise siyah oluyor. Doğası sert olsa bile bu ağaç hayatta kalabiliyor. Ağacın boyu 3 ila 6 metre arasında değişiyor. Bazen ise 10-12 metreyi kadar da uzanabiliyor. Zeytin ağacı güçlü dal ve yapraklardan oluşuyor. İlkbahar mevsiminde zeytin ağacı çiçeklerini açıyor. Çiçekler ve tohumlar genel olarak erkek veya dişi olmalıdır. Eşeyli tohumlar çok hafiftir, rüzgar veya solucanlar yoluyla cinsel yöntemini gerçekleştiriyor. Tıpkı bal arıları gibi. Zeytinin büyüklüğüne, rengine ve bolluğuna göre birçok çeşidi vardır. Yeri ne kadar iyi olursa, o kadar iyi ürün verir. Bin yıldan fazla yaşıyor. Yetiştirmesi uzun zaman alıyor” ifadelerimi kullandı.

Zeytin birçok alanda kullanılıyor

Zeytin türlerinde zeytinyağının yüzdesinin 15-20 olduğunu söyleyen Silava Ealo, “Bu ağacın yaprakları ve zeytinyağı çok faydalıdır. Zeytinyağını zeytinleri sıkarak elde ederiz. Buna ‘kadim’ deniliyor. Daha sonra zeytinler tekrar sıkılır ve buna da ‘Mitraf’ denilen yağ elde ediliyor. Mitraf zeytinyağı ‘misket’ sabun yapımı için kullanılıyor. Mitrafın çıkarılmasının ardından, kalıntılarından kömür yapılıyor. Yakıcı kimi malzemeler içine konuluyor ve kalıplarla dökülüyor. Dört köşelidir. Kışın evleri ısıtmak için kullanılır” diye konuştu.

Suriye altıncı sırada

Silava Ealo, zeytin ağacının yaşayabileceği iklim koşulları hakkında da bilgi verdi:

“Zeytin ağaçları, kışları soğuk ve çok yağışlı, yazları sıcak ve kurak geçen iklimi severler. Zeytin ağacı için en uygun sıcaklık 5-35 derece arasıdır. En çok kuzey yarım kürede bulunur. Aydınlığı çok sever. Zeytin ağacı, hint cevizi ve hurma ağaçlarından sonra gelen en büyük ağaçlardandır.”

Suriye’nin zeytin üretiminde altıncı ülke olduğunu vurgulayan Silava Ealo, ağaların her türlü toprağa ekilebileceği bilgisini de paylaştı.

“Suriye'de 70 çeşit zeytin ağacı var. Halep şehri en çok ‘Kürt’ zeytinleriyle ünlüdür. Çeşitleri şöyledir; İdlib’de Sorani zeytinleri, Şam’da şat ve Tartus ile Lazqiye’de xideri zeytinleri. Zeytin ağaçları her türlü toprağa ekilebilir. Kışa dayanıklıdır. Ancak zeytin ağacını incir ve nar ağaçları gibi klasik şekilde ekemeyiz. Çünkü köklerinin çıkması çok uzun zaman alıyor. Zeytin ağacı batıda yağışlı sonbahar mevsiminde ekiliyor. Ağaçlar arası mesafe 6 ile 8 metre olmalı ve bu ağaçlar sırayla ekilmeli. Şunu da belirtmekte fayda var; ağaçlar arasındaki mesafe, iklime ve toprak şekli, güneş enerjisi, rüzgar gücü, yağış, topraktaki doğal elementlerin varlığı ve bu elementlerin zenginliği, don ve sıcaklık gibi onları etkileyen unsurlara göre de değişir.”

Zeytinyağının faydaları

Zeytinyağının faydalarını sıralayan Silava Ealo, zeytinyağının kalp hastalıklarına iyi geldiğini belirtirken zeytinyağının kolesterolü düzenlediğini, insan derisini yumuşattığını ve bu nedenle masajlarda kullanıldığını söyledi. Yağın aynı zaman saçı güçlendirdiğini de dile getiren Silava Ealo, kansızlık tedavisinde kullanıldığını ve aynı zamanda yiyecekleri sindirmeye yardımcı olduğunu vurguladı.

Yarın: Efrin’e ve zeytin ağaçlarına kavuşmayı hayal ediyorlar