Mirası korumak ve gelişmek için anadil!

Kuzey ve Doğu Suriye'deki eğitim sisteminde köklü değişiklikler yapıldı ve bu değişiklerle tüm ulusların haklarını koruyan demokratik ulus temelinde bütün okullarda anadil resmi olarak öğretiliyor. Çocukların kendi dillerinde eğitim almaları, o toplumun varlığına büyük güç katarken, kültürel, sanatsal ve tarihi miras da korunuyor.

ROJ HOZAN

Qamişlo - Çocuklara ilk eğitimlerini anneleri verir. Eğitimin temel amacı bilgiye ulaşmaktır. 21 Şubat Dünya Anadil Günü tüm dünyada olduğu gibi Rojava’da da kutlanıyor. Bugünün yıllardır anadillerini özgürce kullanamayan Kürler için daha özel bir anlamı var. Rojava Kürdistan’ında devrimden önce insanlar gizlice yine kendi dillerini öğreniyorlardı. Günümüzde ise Rojava’da yaşayan halklar kendi anadillerinde serbestçe eğitim görebiliyor. Kuzey ve Doğu Suriye'de de eğitim süreci okullarda ve üniversitelerde “demokratik ulus” sistemi temelinde sürdürülüyor.

21 Şubat Dünya Anadil Günü

Dünya Anadil Günü'nün kutlanması Kasım 1999'da Birleşmiş Milletler Eğitim, Bilim ve Kültür Örgütü (UNESCO) Genel Konferansı'nda ilan edildi ve 21 Şubat 2000'de resmi olarak bütün dünyada kutlanmaya başlandı. Bugün Dünya Anadil Günü, dilsel ve kültürel çeşitliliğin tanıtımı için kutlanıyor. Günün tarihi önemi, 1952'de Pakistan'ın Urdu dilinin Bangladeş halkının da resmi dili olduğunu deklare etmesine tepki olarak ortaya çıkan Bengal Dil Hareketi eylemliliklerine ve bu eylemlerin şiddetle bastırılmasına dayanıyor. Günümüzde de tarih tekerrür ediyor. Sadece Bangladeş'te değil, azınlıkların yaşadığı tüm ülkelerde dillere konulan yasaklamalar devam ediyor.

Suriye’de yasaklanan anadil

Suriye’de BAAS rejiminin egemenliği altında yaşayan tüm haklar, anadillerinde eğitim hakkından mahrum bırakıldılar. Okullarda sadece Arapça hakimdi ve çocuklar okulda arkadaşlarıyla kendi aralarında farklı bir dil kullandıklarında kötü muameleye maruz kalıyorlardı. Okullarda Arap, kültürü ve dili okutuluyor; farklı milletlerden öğrenciler kimliklerini kaybediyor ve Arap kültürünün içine çekilerek eritilmek isteniyordu. Yıllarca diğer milletlere karşı adaletsiz bir sistem uygulandı. Yapılan adaletsizlik ve baskıdan en çok Kürt halkı zarar gördü çünkü anadillerini konuşmaları dahi suç sayıldı. İnsanlar Kürtçe konuştukları için cezalandırıldı.

Rojava Kürdistan’ında devrimden önce anadilini öğrenmek isteyen insanlar gizlice kendi dillerini öğreniyorlardı. Suriye rejimi tarafından baskı altındaydılar. Kürt çocukları, anadillerini ev içinde aileleriyle konuşarak öğrendikleri için okula gittiklerinde Arapçayı öğrenmekte zorluk çekiyorlardı. Arapça dilinin tarihi, kimliği ve kültürü hakkında hiçbir bilgileri yoktu. Rojava Kürdistanı’ndaki devrimin tanınmasıyla birlikte özellikle Arap diline hapsedilmiş Kürt toplumunun yeniden bir araya gelerek anadilinde eğitim alması gerekiyordu.

Rojava’da anadilde eğitim süreci

Uzun süren dil yasağının ardından Rojava’da anadilde eğitim sürecinin yeniden temelleri atıldı. Maxmur'dan uzman öğretmenler Rojava Kürdistanı’na getirildi ve anadilde eğitime başladılar. 2013 yılında Kürt Dil Kurumu (SZK) kuruldu ancak az sayıda kişiyi eğitilebildi. Öte yandan asimilasyon politikalarından kalma kalıntılar nedeniyle konuşmaların arasına çok sayıda Arapça kelime telafuz edildiği fark edildi. Ancak devrimle birlikte Kürtçe yavaş yavaş kök saldı ve eğitim kadrosu anadilde öğrenme sürecine hazırlandı. Enstitülerde öğretmenler, öğrencilere eğitim vermek için eğitildi. Bölgenin Baas rejiminden temizlenmesiyle birlikte öğretmenler okullarına gitti ve üniversite sürecine de ulaşabildiler. Kuzey ve Doğu Suriye'deki eğitim sisteminde köklü değişiklikler yapıldı ve Kürtçe ana dili, tüm ulusların haklarını koruyan demokratik bir ulus temelinde tüm okullarda resmi dil olarak öğretiliyor.

Anadilde eğitimin önemi

İktidarlar bir topluma darbe indirmek istediklerinde önce anadilde eğitim anlayışını diğer dillerle karıştırarak dilsiz, kimliksiz ve varlıksız bir nesil yetiştirirler. Aslında bu konuda en büyük sorumluluk ailelere düşüyor. Çünkü bir çocuk hangi dille yetiştirilirse o dili kullanıyor. Dil eğitimi çocukların umutları ve hayalleri ile bütünleştiğinde çocuklar için iyi bir gelecek ve anlayış yaratılabilir. Bu bağlamda çocuklarla anadilde iletişim onların gelişimleri için önemli bir rol oynuyor. Genelde Kürdistan'da özelde Rojava Kürdistanı’nda okulların dili Arapça olduğu için aileler çocukların dillerini kaybetmemeleri için evde eğitim yoluyla ana dillerini korumaya çalıştılar. Dil eğitimi, siyasi durum ve toplumsal bilinç ile ilgili çünkü mevcut politikalar ana dilde eğitim üzerinde çok fazla baskı oluşturuyor. Dolayısıyla çocukların dil eğitiminin temellerinin güçlendirilmesi en önemli nokta. Çocukların kendi dillerinde eğitim almaları, o toplumun varlığına büyük güç katarken, kültürel, sanatsal ve tarihi miras da korunuyor.

Yarın:

Tüm çocukları kucaklayan bir sistem nasıl kuruldu?

Demokratik Toplum Akademisi Yürütme Kurulu Üyesi Fatime Abdullah ve Okullar Genel Müdürlüğü Sözcüsü Ferida İbrahim değerlendiriyor...