SEMİRA SELAWATİ

Haber Merkez - Afganistan'daki savaş ve çatışmalarla kadınlar her geçen gün şiddet ile yüz yüze kalıyor. Savaş, özellikle kadın gazeteciler olmak üzere onlarca insanın hayatını alıyor. Kadınların gücünden korkan otoriter erkek zihniyeti, toplumun önde gelen kadınlarını ortadan kaldırmak için her yola başvuruyor ve vahşice katletmeye devam ediyor.

Afganistan kadınların kendi topraklarında güvensiz yaşadığı ülkelerden biri. Özellikle kadın gazeteciler bu ülkede işlenen suçların üstünün örtülmemesi için mücadele veriyor. Ancak bu mücadele aynı zamanda onları hedef haline de getiriyor. Afganistan'daki kadın gazetecilerin durumuna daha yakından bakmak için, iki Afgan kadın gazeteci Semsame Sirt ve Wahid Faizi ile konuştuk.

“Gazeteciler Afganistan'da güvende değil"

Afganistan'da çalışan VOA'dan Şemsame Sirt, birçok gazetecinin zorluklardan dolayı ülkeyi terk ettiğini belirtiyor.

“Genel olarak Afganistan'da çalışan gazeteciler için durum çok zor. Şiddetin tırmanması, gazetecileri, medya çalışanlarını ve sivil toplum aktivistlerini hedef alan terör büyük bir korkuya neden oldu. Bu durum her zamankinden daha fazla korku, pasifliğe ve ülkeyi terk etmeye yol açtı. Gazetecilerin çoğu merkeze çevre illerden gönderilmekte, bu da gazetecilerin tüm ülkeden bilgi almasını imkansız kılmakta ve bilgi seviyesini düşürmektedir. Gazeteciler sadece kendileri için değil, aynı zamanda aile durumları için de korkuyorlar. Çoğu mevcut durum nedeniyle işini kaybetti ve hatta ülkeyi terk etti. Gazeteciler bilgi yayma görevleri nedeniyle tehdit ediliyor. Yolsuzluk ve çatışma düzeyi arttıkça ve gazeteciler bu krizin ortasında giderek daha fazla tehdit altında. Afganistan dini yozlaşmanın yaşandığı ülkelerden biri. Kadınların, çocukların ve erkeklerin hakları ihlal ediliyor ve sebepsiz yere insanlar öldürülüyor. Devlet kurumları, yetkileri dışındaki her şeyle ilgileniyor. Ülkede Taliban, IŞİD ve El Kaide gibi terör örgütleri faaliyet gösteriyor. Gazeteciler, terör örgütü üyelerinin öldürülmesi, yolsuzluk ve hükümet tarafından yasaların ihlal edilmesi hakkında haber yapmaya çalıştıklarında çok sık tehdit ediliyorlar."

Afganistan’da 19 yılda 95 gazeteci katledildi

Semsame, Afganistan'da gazetecilerin hedef alınmasıyla ilgili olarak "2001 ile 2020 yılları arasında 16'sı kadın 95 gazeteci öldürüldü" diyor. Ülkede 8134 gazeteci ve medya çalışanının 1377'si kadın. Samsame, Afganistan gibi bir ülkede cinsiyet farklılıklarının, cinsiyete dayalı istihdamın, kadın ve çocuk hakları ihlallerinin kadın gazeteciler trafından daha çok önemsendiğine dikkat çekiyor.

“Mevcut zorluklara rağmen fedakarlık göstermek kadın gazetecilere has bir özellik. Örneğin Afganistan'da çoğu kadın gazeteci, iddia edilen bekaret testlerini kadın haklarının açık bir ihlali olarak rapor edebilir. Ayrıca Taliban ile tartışma sürecinde kadın hakları ve insan hakları güvencesini takip eden kadın gazeteciler ve burada yer almayan daha birçok konu var. Öte yandan Afgan toplumundaki muhafazakarlık, gelenek ve cinsiyet eşitsizliği nedeniyle kadın gazetecilere farklı davranılıyor ve ortadan kaldırılmaya çalışılıyor. Kadınların, özellikle kadın gazetecilerin çalışmaları, özellikle insan hakları konularında tespit edilen ve ele alınan bir dizi çatışmaya yol açmıştır. Kadın ne kadar güçlü ve özgürse, toplum da özgürlüğe o kadar yakındır. Geleneksel mezhepçi radikal grupları yetkilerini kaybettiler. Kadın gazeteciler erkek olarak sadece terörist gruplar tarafından değil, kendilerini engel olarak gören erkekler tarafından tehdit ediliyor.”

"Altı ayda 300 kadın gazeteci iş bıraktı"

Semame Sirt, kadın gazetecilere yönelik durmaksızın artış gösteren saldırılara ilişkin olarak; "Mesaj korku ve vahşeti yaymak içindir" diyor ve devam ediyor:

“Kadınlara evlerinde kalmaları söyleniyor. Yaptığınız işin devam etmesi halinde öleceğimizi anlatmaya çalışıyorlar. Kadın gazeteciler, Afgan kadınlarının sesi. 2020'nin son altı ayında 300 kadın gazeteci güvenlik tehditleri nedeniyle istifa etti ve birçoğu ülkeyi terk etti. Güvenlik eksikliği, gazetecilere yönelik cinayet ve şiddet vakalarının kovuşturulmaması ve faillerin cezalandırılmaması bu durumun başlıca nedenleri arasında yer almaktadır.”

"Kadın gazeteciler hedef alınıyor ve öldürülüyor"

Samsame sözlerini hem umut hem de umutsuzluk duygularını ifade ederek sonlandırıyor.

“Kardeşlerime, meslektaşlarıma ne mesaj vereceğimi bilmiyorum aslında daha önce de söyledim, her koşulda ülkemizde kalmalıyız ve göç etmemeliyiz. Çalışmaya devam edebiliriz, hakları ihlal edilen, işkence gören ve taciz edilen kadın ve çocukların sesi olmalıyız. Bundaki kararlılığımızı göstermeli, ‘bırakıp gitmeyeceğiz’ diyebilmeliyiz. Birkaç yıl öncesine kadar kadın gazetecilere yönelik tehdit, taciz, ilişkilerin kısıtlanması ve taciz gibi olaylar yaygınken, şimdi kadın gazeteciler direk ölüm saikiyle hedef alınıyor ve öldürülüyor. Bu yüzden gerçekten hangi mesajı göndereceğimi bilmiyorum, sadece lütfen güçlü olun, güçlü olalım diyebilirim."

2013’ten bu yana 7 binin üzerinde gazeteci saldırının hedefi oldu

Afgan Gazetecileri Koruma Komitesi Başkanı Wehida Faizi de endişelerini dile getiriyor.

"Afganistan'daki gazetecilerin durumu çok iyi değil, ülkedeki karmaşık durum nedeniyle birçok gazeteci yurtdışına göç etti ve iş beklentileri azaldı. Güncel istatistiklere göre 300 kadın gazeteci istifa etti ve bu sayının daha da artacağından endişe duyuyorum. Binlerce erkek gazeteci de yılın ilk altı ayında istifa etti. Elbette planlanan cinayetler gazetecilerin çalışmalarını da etkiledi. 2013'ten bu yana 1377 kadın gazeteci ve 6757 erkek gazeteci katledilmek üzere saldırıların hedefi oldu. Gazeteciler bombalamalarda neden bu kadar hedef alınıyor, çünkü yıllık çalışma tartışılıyor ve kötü görülmekten korkuyorlar, herkes sistem değişikliğinden sonra gazetecilerin ve iletişim bilgilerinin ne olacağından korkuyor. Mevcut durum ve dışarıdan gerçekleşmeyen değişimler, sürekli patlamalar ve gazetecilerin hedef alınmasıyla korku ve vahşet yaratıyor. Bu şekilde bilgi dışarı çıkmasın diye gazetecileri etkilemek istiyorlar.”

"Kadınlar öncülüğünde yapılacak mücadele ile başarıya”

Wehida Faizi, mevcut hükümetin her zaman kadın gücünden korktuğunu dile getiriyor.

"Afganistan artık yirmi yıl önceki gibi değil, kadınlar bazı hakları elde etmek için mücadele edebiliyor, seslerini yükseltebiliyor ve haklarını talep edebiliyor. Yetkililer, korkuyorlar çünkü kadınların değişme gücü var. Afganistan'daki mevcut durumu değiştirebilmemiz ve ülkemizdeki karanlık günleri aydınlığa çevirmemiz için gazetecilik önemli bir faaliyet alanıdır. Hiç kimsenin, özellikle kadınların teslim olmayacağını göstermek gerekiyor. Kimse teslim olmayacak, yaşadığımız bu kötü günleri kadınlar öncülüğünde yapılacak mücadele ile başarıya taşıracağız.”