MEDİNE MAMEDOĞLU

Colemêrg- Havaların geç ısındığı kentlerden biri olan Colemêrg’te (Hakkâri) halk karların erimesiyle beraber pancar toplamaya çıktı. Yüksek kesimlerinde birbirinden farklı ve şifalı otların yeşerdiği dağda çevre kentlerden de pancar toplamaya gelenler var. Bu işe öncülük edenler ise kadınlar oluyor. Sırtlarına aldıkları çuvallar ile Cîlo Dağı’nda bulunan Cennet-Cehennem Vadisi’ne giden kadınlar burada eriyen karların altından çıkan ve her yemekte kullanılan mendeleri topluyor. Saatler süren çalışma sonunda kartpostallık görüntüler veren kadınlar, topladıkları pancarlarla kış aylarını geçiriyor.

Merkez ve ilçelerden onlarca kişinin geldiği vadide havalar yeni yeni ısınmaya başlıyor. Kentteki birçok yaylanın yolu kardan dolayı henüz açılmamışken, buzları yeni yeni eriyen Cîlo Dağı’nda halk pancar sezonunu açtı. Ellerine aldıkları bıçak ve torbalar ile dağın karlı eteklerine çıkarak pancar toplayan kadınlar burada stranlar eşliğinde komün bir çalışma yürütüyor. Torbasını dolduran kadınlar, yanlarındaki arkadaşlarına yardım ediyor. Kadınlar sabah saatlerinde gittikleri vadiden akşamüstü çuvallarını sırtlayarak dönüyor.

‘Topladığımız pancarlar her hastalığa derman’

Cîlo Dağı’na çıkarak hem nefes aldığını hem de pancar topladığını söyleyen kadınlardan Fatma Kara, “Burası cennet gibi bir yer. Bizim toprağımızın her yeri çok güzel. Bir dönem burayı kapattılar şimdi yeniden açtılar. Biz her sene buraya gelemiyoruz. Bu sene geldik. Mende, siyabo, rewas yine bunun gibi otları topluyoruz. Buraya gelemediğimde çarşıdan satın alıyoruz. Bunu alıp satan insanlar çok, ama bu sene burada topluyoruz.  Topladığımız pancarlar her hastalığa iyi geliyor. Direkt kar suyuyla besleniyor, yine her yemekte ve peynirde kullanabiliyoruz. Topraklarımızın her yeri çok zengin, burada her şey var. Biz de hem buraları hem de kendi emeğimizi seviyoruz” dedi.

‘En büyük emek kadınların…’

Colemêrg merkezden pancar toplamak için vadiye gelen Bese Topkan, iki yılda bir vadiye ya da dağa çıkıp pancar topluyor. Buradaki halkın her bahar mevsiminde pancar sezonuna başladığını anlatan Bese Topkan, “Dağda yetişen her pancarın ayrı bir adı ve faydası var. Biz de bu faydaları kullanıyoruz. Her mevsim ne çıksa gelip topluyoruz. Bu pancarları da yemeğe, peynire, ekmeğe koyuyoruz her yerde kullanıyoruz. Fazla kaldığında da dolaba atıp kışlık yapıyoruz.  Hem erkekler hem de kadınlar buraya geliyor. İkisi de çalışıyor ama en çok emeği kadın veriyor. Biz bunu topladıktan sonra götürüp yıkıyoruz sonra pişirip kaldırıyoruz. Yoruluyoruz ama yorulduğumuza değiyor” sözlerini kullandı.

‘Çocuklarım için topluyorum’

Kamile Tekin ise “Çocuklarım için geldim. Eşim vefat etti, ben de onlara bakmak için çabalıyorum. Ben de komşularım ile beraber buraya geldim. Birlikte toplayıp, birlikte eve götürüyoruz. Sağlıklı diye topluyorum, bunları alıp eve götürdükten sonra yıkayıp pişireceğim. Bazen şarkı söyleyerek topluyoruz, bazen de karlar üzerinde dikkat ederek. Karların altındaki mendeleri topluyoruz genellikle” dedi.