CAROLİNE BAZZİ

Beyrut - May Rihani, 1945 yılında Lübnan’da doğdu. Kız çocuklarının eğitimi ve kadınların güçlendirilmesi konusunda uzman bir isim olarak ön plana çıktı. 40’tan fazla ülkede çalıştı ve 70’ten fazla ülkeyi ziyaret etti. Uluslararası kalkınma alanında çalışan üç ABD kuruluşunun Kıdemli Başkan Yardımcılığı görevlerini yaptı. 2008-2010 yılları arasında Birleşmiş Milletler Kız Çocukları Eğitim Girişimi'nin (UNGEI) Eş Başkanıydı. Lübnanlı bir yazar olan May Rihani’nin Arapça ve İngilizce şiirleri var. Aynı zamanda kadın hakları aktivisti olarak faaliyetler yürüten May Rihani’nin  kız çocuklarının eğitimi ve edebiyat alanlarında yazdığı kitapları, Arapça ve İngilizce dışında farklı dillere de çevrildi.

Uluslararası kalkınma uzmanı olan May Rihani, şu günlerde ülkesi için elini taşın altına koymaya aday bir isim olarak ön plana çıkıyor. “Yeniden kuruluş ve varlığını kurtarma” başlığı ile bir eylem programı hazırlayan May Rihani, Lübnan Cumhurbaşkanlığı için adaylığını açıklayan isimlerden.

Ülkeyi çöküşten kurtarmak…

Kadınları hakları konusunda güçlendirmek ve karar alma mekanizmalarına katılım çemberlerini genişletmek için aday olduğunu belirten May Rihani, cumhurbaşkanlığı adaylığıyla ilgili "Lübnan halkına ve bu halkın tüm haklarını, özellikle de insana yakışır bir yaşam hakkını elde etmeyi hak ettiğine olan inancımdan dolayı cumhurbaşkanlığı seçimlerine katılmaya karar verdim” dedi. Lübnan'ın çok zor bir aşamadan geçtiğini, ancak onu çöküşten kurtarmak için bir olasılık olduğunu dile getiren May Rihani, "Ülkeyi kurtarmanın tek yolu cumhuriyetçi bir cumhurbaşkanı, bir başbakan ve üyeleri olan bir kabinenin varlığıdır” diye ifade etti. May Rihani, nitelikli, uzman ve çalışma isteğine sahip bir kadının ülkeyi bu sürekli çileden kurtarabileceğine inanıyor.

“Kadınların olmaması şaşırttı”

Lübnan Cumhurbaşkanı seçim oturumunun 29 Eylül'de yapıldığını ifade eden May Rihani, “Bu oturumda, milletvekillerinden hiçbiri May Rihani'yi veya Lübnan cumhurbaşkanlığı için başka bir aday seçmedi. Tek bir kadın adayın isminin erkek ve kadın parlamenterler tarafından seçilmemesi karşısında şaşırdım. Bu şaşkınlık, uzun yıllara dayanan deneyime sahip çok sayıda eğitimli ve nitelikli kadını da etkiledi” dedi. Yaklaşık bir buçuk ay önce cumhurbaşkanlığı seçimleri için adaylığını açıkladığını belirten May Rihani, diyalog için politikacılar ve parlamento bloklarıyla görüşmeler yaptığından söz etti. 

Seçim programı

Çalışma programının dört eksen etrafında gerçekleştiğine dikkat çeken May Rihani, "Birinci eksen anayasadır. Anayasa, tam olarak uygulanmadığını bilerek tüm hükümleriyle Taif anayasasıdır. İkinci eksen yargının bağımsızlığı ile ilgilidir; siyaseti yargıdan ayırmak için elimden geleni yapacağım. Üçüncü eksen ekonomi ve reform etrafında dönüyor. Siyaset yoluyla ekonomiyi çöküşten kurtaracağım. Dördüncü eksen, Lübnan ile Arap dünyası arasında sağlam ve iyi ilişkilerin yeniden kurulması ve Lübnan'ın küresel rolüne ve küresel ilişkilerine yeniden kavuşturulması etrafında dönen dış politikaya odaklanıyor. Bu da Lübnan'a olan güveni yeniden tesis edecek” diye konuştu. May Rihani, ayrıca diğer ülkelerle dostane ilişkiler kurma çabalarının olacağını belirtti.

Kadın hakları öncelikli

Cumhurbaşkanı seçilmesi durumunda kadın haklarına öncelik vereceğini vurgulayan May Rihani, “Umarım Bakanlar Kurulu ve Parlamento kadınlara haklarının tam verilmesi için benimle işbirliği yapar. Kadın haklarını onaylayın, kadın ve erkek arasında eşitliği sağlayın ve kadınların rollerini oynamalarına izin verin” diye belirtti. Ev içi şiddetin takibinin önemine dikkati çeken May Rihani, “Aile içi şiddet durmalı ve kadınlara haklarını vermeliyiz. Gelişmeyi ve ilerlemeyi isteyen bir ülke aile içi şiddeti kabul etmemeli ve şiddetten erkekleri sorumlu tutmalıyız” şeklinde konuştu.

Çocukların vatandaşlığı sorunu

Yabancı bir erkekle evli olan Lübnanlı kadınların çocuklarına vatandaşlığın verilmemesi sorununa da değinen May Rihani, “Lübnanlı kadınların çocuklarına hiç tereddüt etmeden vatandaşlık vermeyi kabul ediyorum. Sorunun siyasi olduğunu söyleyecekler. Ancak kadın haklarıyla da ilgili ve bu sorunu insan hakları açısından çözmenin bir yolunu bulmalıyız” diye ifade etti.

Cumhurbaşkanı seçilmese bile Lübnan ve Lübnan halkı için çalışmaya devam edeceğini söyleyen May Rihani, çalışmalarının bir kısmını Lübnan, bir kısmını da gurbetçilere ilişkin yapacağını belirtti.

Eğitimdeki boşluklar

Başta Afganistan olmak üzere dünyanın birçok ülkesinde kız çocukları arasında eğitim ve kültürü yaymak için çalışma yapan May Rihani, “Özellikle ortaöğretim düzeyinde kız çocukları için Lübnan istatistiklerini inceleyeceğiz. Çünkü ilköğretimde bir boşluk olduğunu düşünmüyorum. Daha çok ortaöğretim kademesinde ve bazı uzak bölgelerde lise kademelerinde bir boşluk olduğunu düşünüyorum. Bu boşluğun devam etmesine ve genişlemesine izin vermemeliyiz” dedi.

Afganistan deneyimi

Afganistan'da kız çocuklarının eğitimini destekleme konusundaki deneyimi hakkında konuşan May Rihani konuşmasını şu şekilde sürdürdü:

“Afganistan'ı ziyaret ettim. Kız çocukları için okul açma konusunda Taliban hareketiyle anlaştım. İlk başta, Taliban beni reddetti. Onlarla Birleşmiş Milletler’deki kurumların, uluslararası fon kuruluşlarının Taliban'a kız çocuklarının öğrenimine izin verirlerse fon alacaklarını söyledim. Bu kurumların okul açmalarına ve öğretmenleri yetiştirmelerine yardımcı olacağına dair güvence verdi. Taliban kolayca kabul etmedi. Bu yüzden bağış yapan kuruluşlar benden Afganistan'a gitmemi ve onları kız çocukları için okul açmaya ikna etme girişiminde bulunmamı istediler. Bu 1993 yılındaydı. Onları ikna etmek için saatler ve günler harcadım ama inandırıcı olmayan ve mantıksız cevaplar alıyordum. Onları ikna etmeye çalıştık. Örneğin: Kızların sokakta erkeklerle karşılaşmasını istemedikleri için kızların okulda değil evde öğrenmeleri, sadece kadın öğretmenler tarafından eğitilmelerini, Bu ve diğer şartları köylerde, evlerde kız çocuğu yetiştirmek için okul açılmaları şartıyla kabul ettik.”

“Umudunuzu kaybetmeyin”

Kendisini aday olmaya teşvik eden partilerle ilgili konuşan May Rihani, “Bağımsızlardan, değiştiricilerden ve hatta partizanlardan bazı milletvekilleri beni cesaretlendirdi. Arap ve uluslararası ilişkilerime güvendiler. Umarım Lübnanlılar Lübnan'daki umudunu kaybetmezler ve tüm ülkelerin zorluklarla dolu dönemlerden geçtiğini fark ederler. Ancak bu zorlukların üstesinden birlikte gelebiliriz” diyerek konuşmasını sonlandırdı.