HINDIYA AL-ASHEPY

Libya- Libya'da Temsilciler Meclisi ile devlet arasındaki ortak komitenin (6+6) gözetiminde seçim yasasında bazı değişikler yapıldı. Yapılan değişiklikler, kadınların ister aday ister seçmen olarak seçim sürecine (parlamento ve cumhurbaşkanlığı) katılımını sınırlayan maddeler ve yasal metinler içeriyor.

Libya’da yapılan yasal değişikler tartışmalara yol açtı. Çok sayıda parti ve sivil toplum kuruluşu, Libya toplumunun yarısını dışlayan değişiklikleri reddettiklerini açıkladı. Kadın ve erkeklerden oluşan 144 siyasetçi, akademisyen ve insan hakları aktivistlerinin imzasıyla bir açıklama yayınlandı. 144 isim ülkenin genel durumunu dikkate almadığı ve bazı anayasal hükümleri ihlal ettiği için parlamentoyu bu değişiklikleri onaylamamaya çağırdı.

Kadınlara kısıtlama

Sivil aktivist ve araştırmacı Shem Bufana, (6+6) komitesinin Libyalılara seçimlere katılma hakkını kısıtlayan değişiklikler yaptığını söyledi. Shem Bufana, cumhurbaşkanlığı seçimlerine aday olma koşullarına ilişkin değişikler yapıldığını belirtti. Shem Bufana, böylece ülkede hukukun açık bir ihlali olarak kabul edilen ‘yabancı’ sayılan herhangi bir kadın vatandaşın cumhurbaşkanlığı seçimlerine katılmasına izin verilmediğini de belirtti.

‘Değişiklik herkese zarar veriyor’

Değişikliğin uluslararası hukuk ve sözleşmelerde vurgulanan siyasi, sosyal ve ekonomik haklarının güvence altına alınmasında temsil edilen vatandaşlık ilkesine aykırı olduğuna dikkat çeken Shem Bufana, “Bu değişiklik metni her iki cinse de zarar veriyor. Ancak kadınların Libya siyasetine katılımını erkeklerden daha fazla sınırlayacak. Libya Parlamentosu komite tarafından seçim yasasında yapılan değişiklikleri henüz onaylamadı. Bu metinlerin yeniden kadın haklarını güvence altına alacak şekilde değiştirilmesi şansını artırıyor” şeklinde konuştu.

Parlamenter ve cumhurbaşkanlığı seçimlerinde kadınların siyasete katılımının önemi konusunda farkındalığın artırılması gerektiğini vurgulayan Shem Bufana, bu yasalar ve gerekli değişiklikler hakkında bilinçlendirme seminerleri ve çalıştaylar düzenlenmesi çağrısında bulundu ve kadınların karar alma süreçlerinde önemli ortaklar olduğunu vurguladı.

Katılım çağrısı

Siyasi aktivist Manar Al-Jamei ise, Libya'nın hukuk sisteminin zayıf olduğuna işaret ederek kurum ve kuruluşların ciddi şekilde uygulamalardan yoksun olduğunu söyledi. Manar Al-Jamei, kadınların siyasetten dışlanmak istendiğini vurguladı. Manar Al-Jamei, Libya'daki kadınlardan parlamento ve cumhurbaşkanlığı seçimlerine aktif katılmalarını istedi ve kadınların katılımlarını sınırlayan yasa ve mevzuatta karşı dayanışma göstermelerinin önemine vurgu yaptı.

İnsan hakları aktivisti Ghada Al-Kadiki de değerlendirmesinde kadınların siyasi işlere katılımının ve karar alma süreçlerinde güçlendirilmesinin öneminin dikkate alınması gerektiğini söyleyerek, yapılan değişiklikleri eleştirdi ve değişikliklerin kadınları dışladığını ifade etti.