HINDIYA AL-ASHEPY

Bingazi –  Libya Devlet Yüksek Konseyi ve Temsilciler Meclisinin 6’şar üyesinden oluşan Seçim Yasalarını Belirleme (6+6) Komitesi, seçimlerin anayasal dayanağı kabul edilen Anayasa Beyannamesi’nde değişiklik yapmak üzere Fas'ta toplantılar düzenledi.

Toplantıların sonucunda Komite üyeleri, Libya'da seçimlerin yapılmasının önünü açan yasal değişiklikleri 3 Haziran'da oy çokluğuyla kabul edildiğini açıkladı. Temsilciler Meclisi (TM)

 ve Devlet Yüksek Konseyi, 6+6 Komitesinin seçimlere ilişkin hazırladığı taslaklara uyacağını duyurdu. Ülkede parlamento seçimlerinin Aralık ayında başkanlık seçimlerinin ise Ocak 2024'te yapılması planlandı.

‘Kadınların katılımını sınırlıyor’

Ancak yapılan yasal değişiklikler kadınların ister aday ister seçmen olarak parlamento ve başkanlık seçimlerine katılımını sınırlayan maddeler içeriyor. Siyasi araştırmacı ve Libya'daki "Washem" Kadın Araştırmaları Merkezi Başkanı Abeer Amnina, 2023 tarihli 27 Sayılı Kanun'un köklü ve kısmi değişiklik gerektiren bazı maddeler içerdiğini söyledi.

‘Değişiklik büyük bir geri adım’

Yeni seçim yasasının kadınlarla ilgili konular ve kadınların siyasi katılımının teşviki açısından önceki yasalardan pek farklı olmadığına işaret eden Abeer Amnina, değişikliğin Genel Ulusal Kongre seçimleriyle ilgili 2012 tarihli 4 Sayılı Kanundan büyük bir geri adım olarak değerlendirdi.

‘90 sandalyeden yalnızca 2’sinin verilmesi öngörülüyor’

Söz konusu yasanın kadınların taleplerini karşılamadığını dile getiren Abeer Amnina, yasada ayrıca Libya Senatosu'nda coğrafi bölgelerden kadınlara 90 sandalyeden yalnızca 2’sinin verilmesinin öngörüldüğünü dile getirdi. Abeer Amnina, yasanın yaklaşan Libya seçimlerine siyasi partilerin katılımına izin verdiğini ancak partilerin kendi listelerini düzenlemelerini ve kadınları da listeye dahil etmelerini zorunlu kılan bir metin olmadığını ifade etti.

‘Kadınlar bireysel aday olmaya zorlanıyor’

Yasanın kadınları bireysel aday olmaya zorladığı ve teşvik ettiğini vurgulayan Abeer Amnina, buna karşı farkındalık çalışmalarının yürütülmesi gerektiğini söyledi. Abeer Amnina, Libya yasalarının kadınların siyasete katılımını yüzde 20 oranında öngördüğünün görülmesi gerektiğini söyleyerek, bunun ülkedeki yürütme makamları tarafından dikkatle ele alınması gerektiğini kaydetti.

Kadınların başkanlık ve parlamento seçimlerine katılma koşullarına değinen Abeer Amnina, “Seçimlerde adayın Libyalı ailelerden olması gerektiğine ilişkin metinler var. Bu metinler seçim sürecinden kadınları dışlamaya çalışacak. Vatandaşlık haklarının ihlali ve Yüksek Seçim Komisyonu'nun şartlarını ihlal ediyor” dedi.

‘Bazı hükümler anayasaya aykırı’

Ülkede siyasi bölünme ve devam eden çatışmaların hem siyasi süreci etkilediğini hem de seçim sürecini sekteye uğrattığına dikkat çeken Abeer Amnina, yasada yer alan eksik maddelere ve bazı hükümlerin anayasaya aykırı olmasına rağmen Libya hukukunun bunları garanti altına aldığını belirtti. Seçim kanununun anayasaya aykırılığına karşı mahkemeye itiraz etme hakkı bulunduğunu hatırlatan Abeer Amnina sözlerini şöyle sürdürdü:

“İnsan hakları savunucuları ve politikacılar, Libya seçim yasasında yapılan değişiklikleri, ülkedeki genel durumu dikkate almadığı, bazı anayasal metinleri ve maddeleri ihlal ettiği için parlamentonun bunları onaylamamasını talep ederek reddetmişti. Seçim yasası kadınların seçim sürecine katılımını sınırlıyor.”