Ankara - Halkların Demokratik Kongresi (HDK) Halklar ve İnançlar Meclisi ile İnsan Hakları Derneği (İHD) Genel Merkezi 4 Mayıs 1937'de gerçekleşen Dersim Tertelesi'ne ilişkin açıklama yayımladı.

HDK Halklar ve İnançlar Meclisi, Dersim halkına dönük katliamın aydınlığa kavuşmamasının egemen ulus anlayışının ülke halklarına dönük en büyük kötülüklerinden biri olduğunu kaydederken toplumu saflaşmaya sürükleyenin hakim millet, tek ulus anlayışı olduğu vurgulandı.

“Katliam zihniyeti devam ediyor”

Açıklamada "1937-1938 Dersim'in her türlü değerlerine ve halkının kutsallık atfettiği topraklarına gökyüzünü utandıracak kadar acı verdiler. Laç deresinde katledilenler, mağaralarda gazlarla katledilenler, Dersim'in her karış toprağında binlerce toplu mezarlar olarak soykırıma tanıklık etmeye devam ediyorlar. 4 Mayıs 2022'de 85. yılında hala Seyit Rıza ve yoldaşlarının mezarlarının yeri saklı tutularak, katliam zihniyetinin devamlılığında ısrar edilmektedir" denildi.

Saldırıların farklı şekillerde devam ettiğine dikkat çekilen açıklamada, farklı halkların toprağının, doğa ve ormanlarının, inanç merkezlerinin tahrip edildiği, inkar ve asimilasyon politikasının devam ettiği ifade edildi.

“Diliyle yasaklanan, inancıyla yok edilmeye çalışılan bizler Türkiye halkları olarak diyoruz ki; tarihle yüzleşmek, Dersim halkından özür dilemek toplumumuzu daha da güçlendirir. Aksine geçmişi inkâr etmek toplumları hasta eder, yüzleşmeyen faşistleşir, yüreğin en derin yerine gömülen her acı aklımızı, sağduyumuzu, irademizi ve en çok da insanlığımızı yok eder. Bu nedenle 85. yılında devlet arşivleri açılarak Seyit Rıza ve yoldaşlarının mezarlarının yerleri açıklansın. Dersim'in kayıp kızlarının akıbeti açıklansın, topluma yapılan tüm katliamlar arşivi ve belgeleriyle açıklandığında Türkiye halkları olarak gerçek bir yüzleşmenin ilk adımlarını atmış oluruz. Yüzleşerek geleceğimizin, birlikte eşit ve özgür bir yaşamın temellerini birlikte inşa etmiş oluruz."

İHD: Dersim’de yaşananlar soykırımdır

İHD Genel Merkezi de 4 Mayıs 1937'den itibaren devletin Dersim'e yönelik askeri operasyonlarıyla on binlerce Kürt ve Alevi'yi katlettiğini, 1938'de devam eden operasyonlarla, katliamın yanı sıra sürgünle Dersim'in büyük oranda insansızlaştırıldığını belirtti.

“İHD, Dersim'de 1937-1938'de yapılanları soykırım olarak nitelendirmekle birlikte bu tarihsel trajedinin insan hakları hukuku bakımından geçmişle yüzleşme konusu olduğunu ve ancak bu çerçevede ele alınabileceğini savunmaktadır. Geçmişle yüzleşmenin yaşanabilmesi ve tüm hakikatin ortaya çıkarılabilmesi için güçlü bir siyasi iradenin varlığı gerekmektedir.”

“Yüzleşme olmalı”

Açıklamada, devletin Dersim Tertelesi'yle yüzleşmesi için TBMM bünyesinde "Dersim İçin Hakikat Komisyonu" kurulması, komisyon çalışmaları tamamlandıktan sonra komisyonun önerileri doğrultusunda gerekli yasal düzenlemelerin yapılarak soykırımın tanınması, özür dilenmesi ve onarıcı adalet çözümleri üzerinde durulması gerektiği ifade edildi.