SARA MUHEMMEDÎ

Ciwanro – 16 Eylül 2022’de Jîna Mahsa Amînî’nin katledilmesinin ardından İran rejiminin kadın karşıtı yasalarını protesto etmek için başlayan ayaklanmalarda başından bu yana temel slogayn “Jin, jiyan, azadi.” İran devletinin kadınların giysisinden yaşamına müdahale, rüşvet, hırsızlık, yolsuzluk, halkların ve inanç guruplarının haklarının ihlali, uluslararası terörizm ve yabancı terör gruplarının desteklenmesi, muhaliflerin katledilmesi, siyasetçilerin, öğrencilerin ve insan hakları aktivistlerinin hapsedilmesi gibi politika ve uygulamalar İran halkının öfkesini büyüttü.

İran hükümetinin bu politikaları ve baskılarına karşı ayaklanmaların en yoğun geliştiği kentlerden biri de Ciwanro.

Ciwanro’lu anneler ve genç kadınlar ayaklanmalara katılma nedenlerini, ayaklanmalarda yaşadıklarını ve İran devletinin baskılarını ajansımıza anlattı.

‘Kızımın özgür olmasını istiyorum’

Ciwanro’da, 18 yaşındaki kızıyla birlikte ayaklanmalara katılan Ferzende R. “Henüz 16 yaşındayken çocuk yaşta evlendirildim. Eşim benden 15 yaş büyüktü. Ailem okumama izin vermedi. Ortaokula kadar okuduktan sonra okula gitmeme izin verilmedi. Yaşamım boyunca babamdan, erkek kardeşimde ve eşimden şiddet gördüm. Kızımın da aynı şeyi yaşamasını istemiyorum. Geleceğini yaşama ve karar alma konusunda kızımın özgür olmasını istiyorum” dedi.

‘Kadın karşıtı yasalar değişmeli’

Mevcut hükümetin baskı araçlarıyla halkı yönettiğini dile getiren Ferzane R. “Bu hükümet olduğu sürece kadınlar özgür olamayacak. Özellikle Rojhilatê Kürdistan olmak üzere İran toplumunda kadınlar her zaman erkeklerin baskısı altında. İslam Cumhuriyetinin kadın karşıtı yasalarının, gerici gelenek ve inançlarının değişmesini istiyorum. Bunu istememin nedeni kızımın özgür bir hayat yaşamışıdır” şeklinde konuştu.

‘Anemin elinden tuttuğum an korkum gitti’

Ferzane R.’nin Soma M. ise , “Bu gösterilere katıldım. Gösterilerin ilk günü Ciwanro’da annemle birlikte sokağa çıktım. Kimsenin bizi tanımaması için yüzümüzü kapatmıştık. Babamın gösterilere katıldığımızdan haberi yok. O bizim gibi düşünmüyor ve ona göre kadınların sürekli evde olması gerekiyor. Annemle birlikte sokağa çıktığımız ilk gece çok kalabalıktı ve çok sayıda kadın vardı. 60 yaşında kızı ile birlikte gösterilere katılan bir kadın gördüm. Yüksek sesle ‘Diktatöre ölüm’ ve ‘Hamaney’e ölüm’ dediğim anlarda kendimi çok iyi hissettim. Mermi sesini ilk duyduğumda çok korktum. Ancak annemin ellerinden tuttuğum zaman korkum gitti.” şeklinde konuştu.

Hükümete yakın değilsen işsizsin 

Gösterilere katılma nedenlerinden bahseden Soma. M. bu konuda şunları söyledi: “Özellikle biz gençler olarak bir geleceğimiz yok. Tüm yaşamımızın evde ve çocuk bakmakla geçmesini istemiyoruz. Gelecek ve özgürlük istiyoruz. Okuyacaksak bile hükümet yanlısı olmalıyız. Dayımın oğlu yüksek lisans yaptı ama çalışamadığı ve iş bulamadığı için depresyona girdi ve evden çıkmıyor. Teyzemin oğlu da hemşirelik okudu. Projesini bitirdikten sonra bir ajansta çalışmaya başladı. Anlattığı kadarıyla kendisiyle birlikte aynı projede yer alan arkadaşları devlete yakın oldukları için iş sahibiler.”

‘İkinci cins olarak görülmek istemiyoruz’

Kadının ikinci cins olarak görülmesini kabullenmediğini ifade eden Soma M. yasaların değişmesini istedi. Soma M. “Özgür yaşamak istiyoruz. Anadilde eğitim ve serbestçe konuşmak istiyoruz. Seçme özgürlüğü istiyoruz. Sadece kadınları engellemek için yazılan katı yasalardan kurtulmak istiyoruz. Ataerkil zihniyetten ve ikinci cins olarak görülmekten kurtulmak istiyoruz. Küçük erkek kardeşim ikinci sınıfa gidiyor. Bana Farsça bazı kelimeler sorduğunda ben bile anlamını bilmiyorum. Ona Kürtçe anlatılmalı ki kelimenin anlamını öğrensin. Çocuklara ezberi dayatıyorlar” diye konuştu.

‘Pişman değilim’

Gösterilere katılmasından bahsederken gözlerinden yaşlar akan 26 yaşındaki Romîna A. vücudunu göstererek, “Elime, omuzuma, ayağıma 17 parça isabet etti. Tutuklanma korkusu yaşayan ailem tutuklanmam için beni evde tedavi etti. Bana bir doktor ve hemşire yardımcı oldu. Bu yaraların izleri hala duruyor. Çok acı çektiğim için üniversite sınavlarını iyi geçemedim ama pişman da değilim. Yaralarımdan kaynaklı bir süre üniversiteye gidemedim. Ciwanro’da gösteriler tekrar olursa yine katılırım” dedi.

‘Kendi dilimde eğitim göremiyorum’

Yurtsever bir aileden olan Romîna A. “İlk olarak kadın özgürlüğü ikinci olarak Kürdistan’ın işgalcilerin elinden kurtulması için bu gösterilere katıldım. Ülkemdeki kadınların özgür yaşamasını istiyorum. Kadınların giyimleri ve hakları hakkında karar sahibi olmalarını istiyorum. Kürdüm ve neden Farsça eğitim görmek zorundayım ki… Kendi anadilimde eğitim göremiyorum” diye konuştu.

‘Üzerimize mermi yağdırdılar’

Merminin kendisine isabet ettiği gece hakkında konuşan Romîna A. şunları söyledi: “Kitlesel bir şekilde yürüyorduk ve sloganlar atıyorduk.  Halk herhangi bir yere saldırmıyordu ve sadece slogan atıyorlardı. Mahkemeye yakın olan İnqilab Meydanına yaklaştık. Sipahê güçlerinin mahkeme binasının üzerinden pusu kurduklarını fark etmedik. Sipahê halka mermi yağdırdı. Sadece mermi sesleri ve halkın çığlıklarını duyuyorduk. Benle erkek kardeşim kitlenin önünde olduğumuz için bize birkaç mermi isabet etti. Kardeşim yaralanınca bir sokağa girdik. Bir evin kapısını çaldık. Ev sahibi durumumuzu görünce içeri aldı. Daha sonra babamı bizi alması için çağırdık.” Romîna A’nın annesi de “İyi ki mermiler yüzüne gelmedi yoksa çaresiz kalırdık” diye ekledi.